“Vertical Thinking” (Vertikal fikrlash) va “Lateral Thinking”(Lateral fikrlash)
Reja:
1. Vertikal fikrlash (VF) va lateral fikrlash (LF) ta’riflari.
2. VF va LF ning ahamiyati.
3. VF va LF ning xususiyatlari.
Britaniyalik yozuvchi va psixolog Eduarde Bono
19 may 1933 г., Malta
9 iyun 2021 y. (88 yosh), Malta
History of vertical Thinking
Muammolarni hal qilish usuli sifatida “vertikal fikrlash” tushunchasi birinchi marta Edvard de Bono tomonidan kiritilgan va uni 1970 yilda “Lateral Thinking: Creativity Step by Step” nomli nashridan boshlab topish mumkin.
1. Vertikal fikrlash (VF) va lateral fikrlash (LF) ta’riflari
Vertikal fikrlash - bu odatda tanlangan, analitik va ketma-ket bo’lishni o’z ichiga olgan muammolarga yondashuv turi. Buni lateral fikrlashga qarama-qarshi deb ham aytish mumkin.
Vertikal fikrlashning mohiyati Lateral (yon tomondan) fikrlash - bu darhol aniq bo’lmagan fikrlash orqali bilvosita va ijodiy yondashuv yordamida muammolarni hal qilish uslubi. Unga faqat an’anaviy bosqichma-bosqich mantiq yordamida erishib bo’lmaydigan g’oyalar kiradi.
History of Lateral Thinking
Bu atama birinchi marta 1967 yilda Edvard de Bono tomonidan “the use of Lateral Thinking ” kitobida ishlatilgan.
Lateral fikrlashning mohiyati
Fokal ob'ektlar usuli
Fokusli ob'ektlar usuli - bu muammoni hal qilish yoki ijodiy fikrlash usuli bo'lib, turli ob'ektlarning bir-biriga mos kelmaydigan ko'rinadigan xususiyatlarini yangi narsaga sintez qilishni o'z ichiga oladi .
1.Biz fokus ob'ektini (yoki FO) tanlaymiz - biz nimani yaxshilashni xohlaymiz.
2 Biz tasodifiy ob'ektlarni tanlaymiz (entsiklopediyadan 3-5 ta tushunchalar, kitoblar, gazetalar, shartli ravishda otlar, turli mavzulardagi, asl ob'ektdan farqli).
3 Tasodifiy ob'ektlarning xususiyatlarini (xususiyatlarini) yozamiz .
4 Biz topilgan xususiyatlarni (xarakteristikalarni) asl ob'ektga biriktiramiz.