6-7 mavzu. Iste’molchi tanlovi nazariyasi. Daeomad samarasi va almashinuv samarasi

Ideal rasional iste’molchi – Homo economicus (tejamkor kishi)

– shaxsiy afzalliklari tizimini mutlaqo aniq biladigan, barcha muqo- billarni hisobga oladigan va o’zi uchun maksimal foyda olish tamo- yiliga muvofiq holda qaror qabul qiladigan kishi.

Nazorat savollari

1. 
   Iste’molchilar xatti-harakatiga ta’sir etuvchi omillar?
   
2. 
   Iste’molchilar xatti-harakatitini tahlil qilishda mavjud yondashuvlar qaysilardan iborat?
   
3. 
   Naflilik funksiyasi nima?
   
4. 
   Yalpi va chekli naflilikni ta’riflang.
   
5. 
   Iste’molchining optimal tanlovi qanday bo’ladi?
   

Mustaqil ta’lim uchun savol va topshiriqlar

1. 
   O’zbekiston sharoitida iste‘molchilarning huquq va majburiyatlari
   
2. 
   O’rganilayotgan mamlakatlarda yuqori naflilikka erishishnning asosiy omillari
   
3. 
   Iste‘molchining optimal nuqtasini aniqlash bo’yicha olib boril- gan tadqiqot natijalari
   

ILOVALAR

Iste’molchining huquqlari

1-ilova

tanlov huquqi

xavfsizlik huquqi

tinglanish huquqi

axborotga egalik huquqi

Alohida iste’molchining turli iqtisodiy tarmoqlarda turlicha ahamiyat kasb etishi
	Ma’muriy	Bozor iqtisodiyotida
An’anviy	buyruqbozlikka	Iste‘molchilarning
iqtisodiyotda	asoslangan	pullari ishlab
alohida	iqtisodiyotda	chiqaruvchilarning
iste‘molchilar	hukumat tuzilmalari	yagona daromad
o’rtasida farq	vakillari eng muhim	manbaidir, shuning
ahamiyatsiz,	iste‘molchi sifatida	uchuniste‘molchining
chunki iste‘mol turi	ishtirok etadi. Oddiy	aynan shu tanlovi oxir
va miqdorini	iste‘molchiga esa	o’qibatda ishlab
an‘analar	mahsulotlar	chiqariladigan
belgilaydi.	cheklangan	mahsulot turi va
	assortimentda taklif etiladi.	miqdorini belgilaydi.

Iste’molchilik xatti-harakati – bu iste‘molchilarning turli tovar va xizmatlarga talabini hakllantirish jarayoni.
Naflilik – tovar va xizmatlarning moddiy va ma‘naviy ehtiyojlar qondirilishini ta‘minlash, ya‘ni ularning qanoatlantirish manbai bo’li- sh xususiyati hisoblanadi.

O’rta iste’molchi hatti-harakatlarining o’ziga xos umumiy xususiyatlari
iste‘molchi talabi iste‘molchining shaxsiy byudjeti hajmiga ta‘sir etuvchi uning daromadlari darajasiga bog’liq	har bir iste‘molchi shaxsiy puliga «istaganini» xarid qilishga, ya‘ni umumiy foydalilikni maksimallashtirish ga intiladi	o’rta iste‘molchi shaxsiy aniq afzalliklar tizimi, o’z ta‘bi hamda moddaga munosaba- tiga ega	iste‘molchining talabiga bozorda o’zaro o’rinbosar yoki bir-birini to’ldiruvchi tovarlar bor yoki yo’qligi ta‘sir etadi

2-ilova

Savollar

1. 
   Iste‘molchilarning asosiy huquq va majburiyatlari nimalardan iborat?
   
2. 
   Yuqori naflilikka erishishnning asosiy omillarini sanang.
   
3. 
   Iste‘molchining optimal nuqtasi nima?
   
4. 
   Naflilik funksiyasi, yalpi va me‘yoriy naflilikka ta‘rif bering.
   
5. 
   Iste‘molchining optimal tanlovi qanday bo’ladi?
   

Tavsiya etiladigan adabiyotlar

1. 
   Pindayk R. Mikroiqtisod: Inglizchadan qisqartirib tarjima qilingan/ Pindayk Robert, Rubinfeld Daniel. – T., 2002.
   
2. 
   Egamberdiev E. Mikroiqtisodiyot. O’quv qo’llanma. –T.: 2005.
   
3. 
   To’xliev N., Xaqberdiev Q., Ermamatov Sh., Xolmatov N. Iqtiso- diy bilim asoslari. Qo’llanma. –T.: O’zME. 2004, –96 b.
   
4. 
   Abulqosimov H va boshqalar. Iqtisodiy bilim asoslari. O’quv qo’llanma. –T.: Akademiya, 2010. –304 b.
   
5. 
   Вечкaнoв Г.С. Экoнoмическaя теoрия. – спб.: Питер, 2009. – C.448.
   
6. 
   Курс микроэкономики: учебник/ Р.М.Нуреев. – 2-е изд., изм.
   

–М.: Норма: Инфра-М, 2010. –C.576.

7. 
   Сбoрник зaдaч пo микрoэкoнoмике./ к “Курсу микрoэкoнo- мики” Р.М. Нуреевa – М.: Нoрмa, 2008. –C.432.
   
8. 
   Микроиқтисодиѐт: Олий ўқув юртлари учун дарслик / С.С.Ғуломов, Р.Х.Алимов, Б.Т.Салимов ва бошқ. –Т.: “Шарқ”, 2001. –320 б.
   

Web-resurslar

1. 
   www.nber.org – mikro va makro iqtisodiyot sohasidagi iqtisodiy ko’rsatkichlar.
   
2. 
   www.hse.ru – Rossiya oliy iqtisodiyot maktabi - Davlat univer- sitetining tadqiqot ishlari.
   
3. 
   www.libertarium.ru – iqtisodiyot nazariya sohasidagi olimlar- ning maqolalari.
   
4. 
   www.econ-canada.com/stuident/links/mikro2.htm - Gregoriy Menk’yu mikroiqtisodiyot sohasidagi ilmiy ishlari.
   

www.almaz.com./nobel/economies - iqtisodiyot sohasida Nobel mukofotlari haqida ma’lumot.