6-Mavzu. Ijodkorlikning “4 P” modeli. Reja

Mahsulot
Mahsulot shaxs tomonidan quriladi va kreativ (ijodiy) jarayon natijasidir. Bu yangilik hisoblanadi. Mahsulot, ehtimol, kreativlik sohasida eng kam o’rganilgan omil. Ular, odatda, jarayon va shaxsning natijasi sifatida qaraladi. Shuningdek, kreativlik mahsulotining aniq ta’rifi bo'yicha bahs-munozaralar mavjud. Amaldagi tajriba shuni ko’rsatadiki, mahsulot yangi va foydali bo’lishi kerak. Buni aniqlash uchun har bir tashkilot ekspertlar guruhi asosida qarorlar qabul qilinadigan o’zlarining kelishgan model uslublarini o’rnatadilar.
Ijodkorlik tadqiqotidagi mahsulot ma’lum bir intizom yoki sohada faoliyat yoki ishlab chiqarishning yakuniy natijasini anglatadi. Ushbu sohadagi mutaxassislar odatda ushbu ishlanma va mahsulotlarni baholashlari mumkin. Ko’pgina tadqiqotchilar ijodkorlik reklama muvaffaqiyatining eng muhim elementi ekanligi haqida kelishib oladilar. Reklama va marketing kommunikatsiyalari sohasida mahsulotning tarkibiy qismi reklama va marketing agentliklarida umumiy va o’ziga xos ijodiy faoliyat natijalarini aks ettiradi. Shuning uchun butun ijodkor (agentlik xodimi), ijodiy joy (agentlik muhiti), qo’llaniladigan ijodiy jarayonlar, shuningdek reklama (reklama kompaniyalari) ning ijodiy mahsuloti o’rtasidagi munosabatlar kitob davomida alohida e’tiborga loyiqdir.
Bosim
Bosim mahsulotni yaratish uchun atrof-muhit va ob-havoni anglatadi. Bu ijod uchun qulay shartlarni anglatadi. Bosim tarkibiga quyidagilar kiradi (lekin ular bilan cheklanmagan): tashkiliy madaniyat, resurslar va ilg’or tajribalar.
Tadqiqotchilar ijodiy jarayon va individual farqlardan tashqari, ijod sodir bo’ladigan muhit (bosim)ga ham alohida e’tibor berishgan.
Csikszentmihalyi ijodni shaxsni ijtimoiy va madaniy muhitdan ajratib o’rganish mumkin emasligini ta’kidladi. U ijodkorlik - bu yaratuvchi, domen va maydonni o’z ichiga olgan tizim mahsuli deb ta’kidladi (Csikszentmihalyi, 1996). Amabile barcha odamlarda ijodkorlik qobiliyatiga ega ekanligini ta’kidlagan bo’lsa-da, atrof-muhit, ayniqsa motivatsiya bilan bog’liq bo’lgan joylarda ta’sirchan determinant hisoblanadi. Mathisen va Einarsen, shuningdek, tashkilotlar faol ravishda, ham alohida guruh, ham tashkilot darajasida ijodkorlik va innovatsiyalarni qo’llab-quvvatlaydigan yoki bo’g’ib qo’yadigan muhit yaratishi mumkinligini ta’kidladilar. Xuddi shunday tadqiqotlar shuni ko’rsatdiki, qo’llab-quvvatlovchi va qiyin muhitning kombinatsiyasi shaxslar va jamoalarda yuqori darajadagi ijodkorlikni qo’llab-quvvatlashga yordam beradi (West & Richards, 1999).