7 – amaliy mashg‘ulot mavzu: alyumindan qurilgan havo liniyasidagi o’tkazgich kesimini hisoblash. Po’lat o’tkazgichdan qurilgan elektr tarmoqlarini hisoblash
Yüklə 287,52 Kb.
|
|
Simlarni mexanik hisobi.
3-Rasmda tekislik joy da qurilgan havo liniya keltirilgan. Bu yerda ikki tyanch joy lashgan masofa keltirilgan. Prolet oraligi «L» yo ki oraliq dey iladi. 3-rasm. Havo liniyasining oralig’i Ma’lumki, egiluvchan ip o’z og’irligiga ega bo’ladi, uni ikki nuqta orasida tortganda o’zini og’irligini ostida osiladi. SHu osilishini «uzatgich simni salqinishi» deb ay tilishi. – «f» simni silkinishi – «h» deb simni eng ko’p salqingan nuqtasidan ergacha, temir y o’llarni relesini yuzasigacha yo ki aWomobil y o’llarni asfaltini yuzasigacha bo’lgan vertikal masofasi. Nazariy mexanikadan ma’lumki, egiluvchan iplar ikki nuqta orasida osilgan bo’lsa, matematika qonuniga bo’y sunadi. SHu fanda simlarni salkinishi va oraliqdagi simni uzunligi. Simni salkinishi oraliqdagi simni uzunligi bunda g – o’rtacha yuklanish, kGs/(m.mm2) G – simlarni cho’zilishidagi kuchlanish, kGs/m.mm2 O’z navbatida G = Bunda T – simdagi cho’zilish kuchi, kGs/m.mm2;F – simni kesim yuzasi, mm2 Keltirilgan tenglamalar xamma oralig’lar uchun mos keladi. Ko’riladigan havo liniyalarni oralig’lar uchun keltirilgan tenglamalarni o’ng tomonidagi ikkinchi kuchlarini olib tashlansa. Unda simlarni salkinishi uchun Oralig’idagi simlar uchun ifodani o’zgartirilgan xolda ; Oralig’dagi simlarni cho’zilishdagi kuchlanishlar uzunligi bo’y icha bir xil bo’lmay di, eng ko’p kuchlanish simlarni tayanchlariga ulanish joy ida bo’ladi. Qanday dir sharoit uchun “m” deb belgilasak, unda havoni xaroratini tm, simni o’rtacha yuklanishi gm va simni cho’zilish kuchlanishi Gm. SHaroit o’zgargan xolda shu qiy matlar t, g, G teng bo’ladi. Ko’pincha yuklangan simni uzunligi Lo, ya’ni Go=0, havoni xarorati to=Oo, Lm – deb simni uzunligini, simlardagi kuchlanish Gm, uni xarorati tm. YUklanmagan simlarni qizitishida OoS dan tm – gacha uni uzunligi o’zgaradi va bunda – simni xarorat koeffitsienti, simni xarorat ta’sirida bo’y i bo’y icha uzay ishi 1/oS.i Endi simga keltirilgan yuklanish , unda simni uzunligi Lm = Lo(1+ tm) (1+βGm) bunda – koeffitsient simni cho’zilishiga ko’rsatiladigan qarshilik (mm2/kGs). Boshqa tomondan qaraganda (125) – tenglama asosida simni uzunligi Lm va gm uchun Lm uchun topilgan qiy matni oldingi qiy mat bilan tenglashtirilganda l +l3gm2/24Gm2 = Lo(1+L tm)(1+ βGm) = Lo(1+L tm+ βGm Lβtm . Gm) Oddiy sharoitda simni uzunligi kam farq qiladi. Oraliqdagi simni uzunligidan, Lo ≈ L va β kichkina qiy matga ega. Ularni ko’pay tmasi yana xam kam bo’ladi va uni inobatga olmasligi mumkin. Tenglamani ikki tomoni «l» kiskartirsak 1+ 2gm2/24Gm2 = 1+ tm + βGm Ikki tomondagi «1» inobatga olmagan xolda va ularni β bo’lib chiqsak Extimol, shu tenglama boshqa sharoitlar uchun xam to’g’ri keladi, ya’ni t, q va G uchun. SHu shoritda Ikkinchi tenglamadan, birinchi tenglamani ay rsak SHu tenglamani, oraliqdagi simlarni xolatini aniqlash tenglamasi dey iladi. Aniq Gmax, tm va gm aniq qiy matlari, ya’ni G, t va g aniqlash imkoniyatini beradi. Buni echishda G – =A unda G3 – A . G2=B yo ki Bu kub darajadagi tenglamani G – ni aralash usulida echish mumkin. tenglamani yechish uchun asosiy deb simlarni materialini ruxsat etilgan maksimal kuchlanishni qiy matini bilishimiz kerak, bu qiy matni jadvaldan olinadi, protsent xisobida uzilishga ko’rsatiladigan vaqtincha qarshiligi. 3 – jadval
Simlardagi kuchlanishni eng yuqori kuchlanishni qiy mati Gmax ikki xolda bo’ladi: Muz qoplamagan simlarda – g7 va havoni xarorati –5oS yo ki muz qoplamagan simlarda, ya’ni – g1, xamda havoni xarorati eng kam bo’lmaganda shamolni ta’siri etkazilmaganda. ifodani echish vaqtida oraliqdagi simni xolatini eng og’ir sharoitini aniqlash uchun, Gm=Gmax, tm = - 5oC, gm = g7, t = tmin, g=g1 ko’y iladi va G qiy mati aniqlanadi. Agar G Oraliqdagi simlarni xolatini aniqlash rejimidagi G-ni topishini bir necha marta aniqlash uchun kritik oraliq tushuncha kiritiladi. Kritik oraliq – bu shunaqa oraliq, qay sida shu sim uchun va klimatik ray on uchun simni uzilish kuchlanishi bir xil bo’ladi, muz qoplanishidagi – 5oS, xamda muz qoplanmaganda lekin minimal xaroratda. Kritik xarorat uchun tenglamani topamiz. May li liniyadagi oraliqlar juda katta bo’lsin va cheksizlikka intilsin l→ ∞. Unda tenglamani «l2» qisqartirib Maxrajda «l2» qismlari no’lga intiladi desak, unda Demak, juda katta oraliqlar uchun simdagi kuchlanishlar, o’rtacha yuklanishlarni funktsiyasi bo’ladi. Lekkin aniqki eng katta o’rtacha yuklama g2, muz bilan qoplangan simlarda bo’lishi. SHundan kelib chiqib ay tish mumkin eng katta kuchlanishlar muz bilan qoplangan simlarda yo ki havoni xarorati - 5oS bo’ladi. Endi taxmin qilsak, oraliqlar l→ 0, eng kichik bo’lsa, unda tenglama quy idagi ko’rinishda yo ziladi. Bu sharoitda simlardagi kuchlanishlar faqat havoni xaroratiga bog’liqligi, kichik oraliqlarda eng katta kuchlar minimal xaroratda va muz qoplanmagan simlarda xosil bo’ladi. SHu chegaraviy sharoitlarda extimol shunaqa oraliq borki, qay sida simdagi kuchlanishlar muz qoplaganda va xarorat - 5oS va muz qoplamaganda va minimal xaroratda bir xil bo’ladi. YUqorida ay tib o’tilganday bunaqa oraliqlarni kritik oraliqlar dey iladi. Kritik oraliqlar aniq bo’lsa, uni xisoblaash oraliq bilan solishtiriladi. Agar berilgan oraliq kritik oraliqdan katta bo’lsa eng katta sim dagi kuchlar muz qoplanganda va xarorat - 5oS; agar berilgan oraliq kritik oraliqdan kichik bo’lsa unda simdagi kuchlar eng ko’pligi minimal xaroratda va muz bilan qoplanmagan simlarda bo’ladi. Kritik oraliqni lkr, aniqlash uchun formuladan foy dalanamiz. May li «m» indeks bilan belgilangan qiy matlar – muz qoplangan va xarorati -- 5oS rejimini ifodalasa va indeksis qiy matlar minimal xarorat va muz bilan qoplanmagan simlar rejimini ifodalasin. Unda kritik oraligida lkr, ikkala rejimda xam simlardagi kuchlar maksimal qiy matiga ega bo’ladi, ya’ni Gm = G = Gmax yoki gm= g7; tm= - - 5oS; g = g; t = tmin SHu qiy matlarni (124) tenglamaga qo’y ib chiqsak Tenglamani ikki tomonini 1/ β qisqartirsak Eng qiy in xisoblash rejimi aniqlangandan key in, oraliqdagi simni xolatini xamma xaroratlar uchun aniqlash mumkin bo’ladi. Mexanik xisobi asosida aniqlanadigan ikkinchi qiy mat, bu simlari maksimal salkinishini topish. Simni fmax, bu xol muz qoplagan simda va 50S yo ki maksimal issiqligida bo’ladi. Simni maksimal silkininishini ifoda asosida kuchlanishida bu ikki rejim uchun topamiz va simlarni salqnishi xar bir rejim uchun ifoda asosida aniqlay miz. Ikki sharoit uchun uzatkichni maksimal salkinishini aniqlash uchun, kritik xarorat tushuncha kritiladi. Kritik xarorat deb, shunaqa xarorat ay tiladi qay sida simni salkinishi, muz qoplangan simni va – 50S dagi simni salkinishiga teng bo’ladi. Agar bir sharoitda kritik xarorati, haqiqiy xaroratdan katta bo’lsa, maksimal uzatkichni salkinlanishi, yaxvonlikda va – 50S. bo’ladi agar kritik xarorat, maksimal xaroratdan kam bo’lsa, unda uzatkichni maksimal salkinishi havoni maksimal issiqligida bo’ladi. Kritik xaroratni aniqlash uchun formuladan foy dalanamiz. Keltirilgan shartlar asosida, uzatkichni salkinishi ikki xolda xam bir xil, demak Unda YUqoridagilarni ifodaga qo’yamiz va quy idagilarni olamiz: Unda bunda Havo liniyalarni ko’rish vaqtida, ko’ruvchilarga havoni xaroratiga qarab uzatgichlarni (simlarni) maksimal salkinishini bilishlari kerak. SHuning uchun maksimal xaroratdan, minimal xaroratgacha xar 10oS oralig’ida G aniqlanadi va ular asosida f – simlarni salkinishlari aniqlanadi va ko’rilish egri chiziqlar tuziladi. 4-rasm. Montaj egri chiziqlari 4–jadval. ifodani xisoblash uchun simlarni parametrlari.
1-Masala. II – chi muz qoplanish zonasi va III – shamol zonasida joy lashgan 10kV havo liniyasiga osilagan A-25 simni solishtirma mexanikq yuklamalarini aniqlang. Agar simni echim diametri d=6,4mm, echim yuzasi F=24,7mm2, og’irligi G=68kGs/km O’z og’irligidan kelib chiqqan solishtirma yuklanishi Muzni qalinligi II-ray on uchun b=10mm Y ig’indi yuklama, SHamolni bosimi 50 kGs /m2 , muz qoplamagan simdagi solishtirma mexanik yuklama SHamolni tezligidan kelib chiqqan bosim, muz bilan qoplangan sim uchun mexanik yuklamalar Muz qoplamagan simda y ig’indi solishtirma mexanik yuklama Muz qoplamagan simda y ig’indi solishtirma mexanik yuklama 2 misol. Axoli yashay digan joy da qurilgan 10 kV kuchlanishda havo liniyasini mexanik xisobini qiling, agar aporalarni oralig’i L=80m, va osilgan simni kesim yuzasi A-35 xamda kurilish jadvalini tuzing havoni xarorati – 200S dan +400S o’zgaradigan bo’lsa. Agar metrologik stantsiyasi bergan ma’lumotiga qaraganda, shu ray on uchun: tmax = +40oC; tmin= - 35oC va te=+5oS tashkil qilsa. Simdagi solishtirma yuklamalarni aniqlab chiqamiz. 2. Simdagi ruxsat etilgan kuchlanishlarni topamiz. Simni uzilishiga vaqtincha qarshiligi. (F…. jadval) Simdagi ruxsat etilgan mexanik kuchlanish eng past xaroratda va eng yuqori sirtqi yuklanishda O’rtacha y illik xaroratda ruxsat etilgan kuchlanish. Kritik oraliq Bu yerda (A- 21 jadval) Berilgan oraliq, kritik oraliqdan katta SHuning uchun simdagi eng yuqori kuchlanish –5os xaroratda va uni muz qoplagan rejimda bo’ladi. Masalalar. Masala: AS-50mm2 sim osilgan havo liniya ikkita har xil sharoitda foydalanishidagi ruhsat etiladigan maksimal yuklami tokini aniqlang: Havoni o‘rtacha xarorati +40oS teng bo‘lganda. Havoni o‘rtacha xarorati – 30oS teng bo‘lganda. Echimi: Ruhsat etilgan maksimal yuklama tok ifoda asosida topiladi shuning uchun biz ikki sharoit uchun xarorat koeffitsientini topamiz. SHart uchun SHart uchun Ruhsat etilgan toklar Birinchi sharoit uchun I1 = I Kt+40 =210 . 0,8 = 168A Ikkinchi sharoit uchun I1 = I× Kt-30 =210 . 1,5 = 315A Yüklə 287,52 Kb. Dostları ilə paylaş:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||