7-sinf Informatika va axborot texnologiyalari

loyihalashtirish boʻyicha koʻrsatmalar
asosida 
yangi elektron jadval yaratish, xususan, koʻrsatmadagi loyihadan foydalanish va uning ishlashini 
tekshirishni
oʻrganasiz. Va nihoyat, siz elektron jadvalingizni asl loyihangizga qarab baholaysiz.
Elektron jadvaldan ma’lumotlarni 
modellashtirish
uchun foydalansa boʻladi. Elektron jadvaldagi 
ma’lumotlarni oʻzgartirib, nima boʻlishini aslida buni amalga oshirmasdan koʻrishingiz mumkin. 
Bunga modellashtirish deyiladi.
Ma’lumotlar:
bu 
elektron jadvalda 
saqlanadigan va 
hisob-kitoblarni 
amalga oshirishda 
ishlatiladigan 
ma’lumotlardir.
Formula:
bu 
kompyuterga 
ma’lumotlar bilan 
nima qilish kerakligini 
aytib beradigan 
qoidadir. Unda 
belgilar yoki soʻzlar 
mavjud. Masalan 
+ yoki - yoki SUM. 
Formulalar har 
doim = belgisi bilan 
boshlanadi. Ikkita 
misol: =10+2 va 
=SUM(A1:B1).
Formulalar:
bu 
formulaning koʻpligidir 
va bir nechta 
formulani anglatadi.
Loyihalashtirish 
bo‘yicha 
ko‘rsatmalar:
tizimning tavsifi. Bu 
tizim loyihasini yaratish 
uchun ishlatiladi.
Tekshirish:
tizimdagi 
turli xil maʻlumotlarni 
ishlatishga harakat 
qilib tizimning 
ishlashiga ishonch 
hosil qilish.
Model:
oqibatini 
koʻrish uchun 
maʻlumotlarni 
oʻzgartirishingiz 
mumkin boʻlgan tizim.
Tizim loyihasi:
tizim nima qilishi va 
qanday ishlashini 
rejalashtirish.
Kalit so‘zlar
1-amaliy koʻnikma

---

65
3
Elektron jadvaldan maqsadli foydalanish
Ssenariy:
biror 
vaziyatning tavsifi, 
masalan, elektron 
jadval nima qilishi 
haqidagi tavsiflash.
Maqsad:
siz 
erishmoqchi bo’lgan 
maqsad.
Kalit so‘zlar
1.1-mashg‘ulot.
“Ultimate League” kompyuter oʻyinlari musobaqasi boʻlib, unda qatnashish uchun 
oʻyinchilar haq toʻlayd.
Gʻoliblarga pul mukofoti beriladi (1-oʻrin uchun 1 000 000 soʿm, 2-oʻrin uchun 500 000 soʿm, 
3-oʻrin uchun 200 000 soʿm).
Oʻtgan yili “Ultimate League” musobaqasida 280 kishi qatnashdi. Musobaqani tashkil etgan 
kompaniya hech boʻlmaganda musobaqa xarajatlari qoplanishi (yaʻni qancha pul sarflansa, 
shuncha pul ishlanishi)ga ishonch hosil qilish uchun har bir kishi musobaqada qatnashishi 
uchun qancha pul toʻlashi kerakligini aniqlamoqchi.
Qog‘ozga ushbu elektron jadvalning maqsadlarini yozing.
1.2-mashg‘ulot
Elektron jadvalga kiritilishi va hisoblanishi kerak boʻlgan barcha maʻlumotlar roʻyxatini 
qogʻozga yozing.
1.3-mashg‘ulot
Qogʻozga elektron jadvalni toʻldirishda foydalanishingiz kerak boʻlgan formulalarni yozing.
Agar ularning barchasini hali bilmasangiz, tashvishlanmang. Tizimingizni yaratganingiz sari 
loyiha rivojlanaveradi. Hammasini boshidanoq bilmaslik normal holat.
+ qoʻshishga teng
– ayirishga teng
/ boʻlishga teng
* koʻpaytirishga teng
Maslahat
Ushbu modulda har bir koʻnikma uchun keltirilgan misollar sizga oʻyin konsoli uchun pul yigʻishga 
qancha vaqt sarflashingizni hisoblash uchun elektron jadvalni qanday tuzishni koʻrsatib beradi. 
Qanday ishlashini tushunish uchun ushbu koʻrsatmalarni oʻrganib chiqishingiz kerak boʻladi.
Shuningdek, siz har bir koʻnikma boʻyicha vazifalarda “Ultimate League” nomli kompyuter oʻyinlari 
musobaqasi uchun yangi elektron jadval yaratasiz.
Maqsadlar
Har hafta qancha choʻntak pulini olayotganingizni yozib boring. Keyin oʻyin konsoli sizga 
qanchaga tushishini yozing. Oʻyin konsolini sotib olish uchun pul tejashga qancha vaqtingiz 
ketishini hisoblab chiqing.