8-laboratoriya ishi Yarimo’tkazgichli diod parametrlari va xarakteristikalarini tadqiq etish Yarimo‘tkazgichli diod parametrlari va xarakteristikalarini tadqiq etish Ishning maqsadi

2. Laboratoriya ishini bajarish uchun topshiriq:
2.1. Laboratoriya ishini bajarishdan avval sxema (2.3-rasm), o‘lchash usullari, qo‘llaniladigan o‘lchov asboblari bilan tanishib chiqish kerak.
2.2. Yarimo‘tkazgichli diod VAXsining to‘g‘ri shohobchasi ni o‘lchang (2.3-rasm). Tajribani ikki turdagi - germaniyli va kremniyli diodlar uchun bajaring.

2.3- rasm. Yarimo‘tkazgichli diod VAXsining to‘g‘ri shohobchasini o‘lchash sxemasi.
Tajriba bajarish uchun tavsiyalar:
Yarimo‘tkazgichli diod to‘g‘ri toki ( ) kuchlanishga kuchli ravishda bog‘liq (1-rasm) bo‘lgani sababli tokni cheklash uchun yarimo‘tkazgichli diodga ketma – ket chegaralovchi qarshilik R=560 Om ulash kerak (3-rasm). Yarimo‘tkazgichli diod VAXsini amalda o‘lchash qulay, buning uchun diodga kerakli tok qiymatini berib borib, unga mos keladigan kuchlanish qiymat yozib boriladi.
Tajriba vaqtida bo‘sag‘aviy kuchlanish qiymati ni ( bo‘lganda) yozib olish kerak.
O‘lchash natijalarini jadvalga yozib oling va olingan bog‘liqlik grafigini chizing.
2.3. Yarimo‘tkazgichli diod VAXsining teskari shohobchasini germaniyli diod uchun o‘lchang (3-rasm).
Tajriba bajarish uchun tavsiyalar:
Yarimo‘tkazgichli diod teskari toki ( ) kuchlanishga kuchli bog‘liq bo‘lmaydi (1-rasm), shuning uchun VAXning teskari shohobchasini kuchlanish qiymati 0 dan qiymatgacha oraliqda o‘lchash maqsadga muvofiq. Bu kuchlanish qiymatlariga mos keluvchi tokni o‘lchash vaqtida, =0 dan = -1V oralig‘idagina tok kuchli ravishda o‘zgarishini inobatga olish kerak.
1-jadval

Ito‘g‘, mA	0	1	2	4	6	8	10	12	14
Uto‘g‘, V
Rst, Om
Rdif, Om
lnIto‘g‘, mA
Uapr, V

2-jadval

Utes, V	0	1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
Ites, mA

3. O‘lchash natijalarini qayta ishlash:
3.1. 8.2 - bandga muvofiq bajarilgan o‘lchash natijalarini ishlash.
Tajribada olingan germaniyli va kremniyli YaD VAXlarida ularga mos keluvchi 2.1- ifoda yordamida hisoblangan nazariy xarakteristikalarni quring. va = 500 mkA nuqtalarda 2.1- ifoda yordamida issiqlik toki kattaligini hisoblang. Nazariy va tajriba usulida olingan bog‘liqliklar bu nuqtalarda mos tushadi.
Tajribada olingan VAXdan germaniyli va kremniyli diod uchun
=10mA qiymatida differentsial qarshilik va o‘zgarmas tok bo‘yicha qarshilik ni hisoblang.
3.2. 8.3 va 8.4- bandlarga muvofiq bajarilgan o‘lchash natijalarini ishlash.
Germaniyli diod tajribada olingan VAXsidan foydalanib (8.3- band) = 10 V bo‘landa differentsial qarshilik va o‘zgarmas tok bo‘yicha qarshilik ni hisoblang.
4. Hisobot mazmuni:
1) o‘lchash sxemalari;
2) olingan bog‘liqliklar jadvallari va grafiklari;
3) o‘lchash va hisob natijalarining tahlili.
5. Nazorat savollari.
1. Yarimo‘tkazgichli diod to‘yinish toki qanday fizik mohiyatga ega?
2. Ideal yarimo‘tkazgichli diod VAXsining tenglamasini yozing va undagi parametrlarning fizik ma'nosini tushuntiring?
3. Diodga qo‘yilgan kuchlanish qiymati va qutbi undagi p-n o‘tish kengligiga qanday ta'sir ko‘rsatadi?
4. Diodning elektr modeli sxemasini chizing. Sxemadagi elementlar va ularning parametrlarini tushuntiring?
5. Germaniyli va kremniyli diodlarning VAXsi bir xil sharoitda farqli bo‘lishiga sabab nima va u diodlarning qaysi parametrlari bilan ifodalanadi?
6. Yarimo‘tkazgichli diod elektr modeli parametrlarini tajribada qanday aniqlash mumkin?