Ibratli xikoyalar Bir kambaG’al kishlokda bola tuG’ildi. U kunlarini xarob kishlokcha.ning boshka yashovchilaridek, uz xayotida nima kilishni bilmasdan, ma’nosiz, bir maromda utkazardi. Bir ajoyib kechada tushiga dengiz kirdi. K,ishlok axlidan xech biri bir marta xam dengizni kurmagan. SHuning uchun xech kim kaerdadir, dunyoda bunday cheksiz suv xavzasi mavjudligini tasdiklay olmas edi. Yigit uz tushidagi dengizni kidirish niyatida ekanligini ayganida esa, xamma barmoG’ini chakkasida aylantirib uni jinniga chikarishdi. Lekin u parvo kilmay yulga otlandi. Uzok vakt olam kezdi. To yullarning ayrilish joyiga borguncha. Bu yerda tuG’riga ketadigan yulni tanladi va bir necha kundan keyin axolisi tinch, farovon xayot kechirayotgan kishlokka yetdi. Yigit ularga dengizni topish umidida olam kezayotgani tuG’risida aytganida, ular: “Vaktingni bekorga yukotayapsan. Yaxshisi shu kishokda kolib, xammaday baxtli xayot kechirgin”, deya maslaxat berishdi. U kundi, bir necha yil yaxshi yashadi. Lekin bir kecha uning tushiga yana dengiz kirdi va uzining amalga oshmagan niyatini esladi, kishlokni tark etishga karor kildi. X,amma bilan xayrlashib, yulga ravona buldi. Ayrilish joyiga kaytib, bu safar boshka tomonga ketdi. Uzok yurib, katta shaxarga yetdi. SHaxarning G’Ovur-G’uvuri va rang-barangligi uni maftun kildi va unda yashab kolishni maksad kildi. Ukidi, ishladi, vaktichoG’lik kildi. Yillar utishi bilan, uz sayoxatining asl maksadini unutdi. Lekin bir necha yildan keyin tushiga yana dengiz kirdi va agar xozir niyatiga erishmasa, xayoti bekorga sarflanishi mumkinligi xakida uyladi. Va yana yul ayrilishga kelib uchinchisini tanladi. Bu yul uni urmonga eltdi. Yalanglikda uycha turardi, oldida yosh bulmagan, ammo xusnligina ayolni kurdi. U yuvilgan kirini yoyardi. Ayol unga uzi bilan kolishni taklif etdi. Eri urushga ketib, kaytib kelmagan ekan. Erkak rozi buldi... Oradan kup yillar utdi, ular baxtli xayot kechirishdi, bolalarni ustirdilar. Lekin kun kelib kartaygan kaxramonimizning tushiga yana dengiz kirdi. Va u kup yillar uzi boG’langan joyni, yakinlarini koldirib, yul ayrilishiga junadi va butunlay notanish, toshlok sukmokdan oxirgi safariga otlandi. U zUrG’a yurar, tezda kuchdan kolishdan xavfsirardi. Nixoyat, katta tog etagiga yetdi. Rosa tin olgach, xech bulmasa, tushlaridagi dengizni uzokdan kurish umidida, tokka kutarilishga karor kildi. Kechga yakin, darmoni tugayozganda chukkiga chikdi. Karshisida bepoyon kenglik yoyilgandi. Unda yullar ayirilishi, axolisi dorilomon yashaydigan kishlok, katta shaxar va kup baxtli yillari kechgan urmon, yalanglikdagi ayoli bilan yashagan uychani kurdi. Uzok ufkda esa, moviy, cheksiz dengiz chaykalib yotardi ... Yuragi tuxtashdan avval, xayajondan entikkan chol afsusli kuz yoshlari orasidan kurdiki, u yurgan barcha yullar dengizga olib borardi. Lekin u birini xam oxirigacha yetkizmagandi. SHogird suradi:
Ustoz, nima uchun maksadga erishishga xalakit beradigan, tanlagan yuldan chetga ogdiradigan, zaifligimizni kursatadigan kiyinchiliklar mavjud.
Kiyinchiliklar deganing, aslda, maksadning kismi, - javob berdi Ustoz. - Ular bilan kurashishni bas kilgin. Fakat maksading tugrisida uylagin va kiyinchiliklarni xisobga ol. Tasavvur kil: kamondan otayapsan, nishon uzok va sen uni kurmayapsan, chunki yerga kalin tuman tushgan. Sen tuman bilan kurashasanmi? Yuk, shamol esib tuman tarkalishini kutasan. Endi nishon kurinayapti, lekin shamol ukingni ogdiradi. Sen shamol bilan kurashasanmi? Yuk, uning yunalishini aniklaysan va muljalinga tuzatish kirgizasan. Deylik, kamoning ogir va kattik, ipini tortishga kuching yetmaydi. Sen kamon bilan kurashasanmi? Yuk, sen xar safar mashk kilib kuchlirok bulishga intilasan.