81. Gametogenez haqida ma’lumot bering?


Nerv to’qimasi haqida ma’lumot bering?



Yüklə 38,32 Kb.
səhifə9/10
tarix08.08.2023
ölçüsü38,32 Kb.
#138903
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
JDPU 240 TALIK DASTUR savoli javob 81-100

97. Nerv to’qimasi haqida ma’lumot bering?
Nerv toʻqimasi — nerv sistemasining asosiy toʻqimasi. Organizmda taʼsirotni qabul qilib, qoʻzgʻalishni oʻtkazib beradi[1]. Nerv sistemasi organizmning funksiyalari va faoliyatini tartibga soladi hamda nazorat qiladi. U ikki qismdan iborat: bosh va orqa miyani oʻz ichiga olgan markaziy nerv sistemasi (CNS) va ulardan chiqadigan periferik nervlarni oʻz ichiga olgan periferik nerv sistemasi (PNS). U impulslarni qabul qiluvchi va uzatuvchi nerv hujayralari deb ham ataladigan neyronlardan va nerv impulsining tarqalishiga yordam beruvchi hamda neyronlarni oziq moddalar bilan taʼminlaydigan glial hujayralar yoki glia deb ham ataladigan neyrogliyalardan iborat[2]. Nerv toʻqimasi tarkibiga kiruvchi neyron turlari xilma-xil boʻlib, ularning barchasi oʻzida akson deb nomlanuvchi oʻsimta saqlaydi. Akson bir hujayradan keyingi hujayraga harakat potensialini uzatuvchi "yoʻl" vazifasini bajaradi. Akson toʻplamlari PNSdagi nervlarni va markaziy asab tizimidagi yoʻllarni tashkil qiladi. Nerv toʻqimasi organizmning barcha a’zolarini oʻzaro aloqada boʻlishini hamda organizmni tashqi muhit bilan bogʻlanishini ta’minlab turadi.
98. Gumoral boshqarilish ?
Gumoral boshqarish deb (lot. Humor — suyuqlik, ingl. regulation — tartibga solish, boshqarish) — organizm hayot faoliyati (fiziologik va biokimyoviy) jarayonlarini muvofiqlashtirib turuvchi mexanizmlardan biri. Bu mexanizm hujayra, toʻqima va aʼzolarning faoliyati jarayonida organizm suyuqliklari (qon, limfa, safro, toʻqima suyumigi va b.)ga ishlab chiqarilgan biologik faol moddalar yordamida amalga oshiriladi. Gormonlar, sitokin va metabolitlar G.r.ning asosiy omillari hisoblanadi. Odam va yuqori rivojlangan hayvonlarda G.r. nerv regulyatsiyasi bilan birga organizm sistemalarining har xil holat va oʻzgaruvchan sharoitlarda normal ishlashini taʼminlaydi, shuning uchun ikkalasi birgalikda yagona sistema — neyro-gumoral regulyatsiyani tashkil etadi.Nerv sistemasi boʻlmagan yoki sust rivojlangan hayvonlarda gumoral omillar ustunlik qiladi. Nerv sistemasi yaxshi rivojlangan organizmlarda nerv va G.r.ning bir butunligi bu sistema omillarining bir-biriga bevosita taʼsir etishiga bogʻliq (mas, mediatorlar nerv impulslarini oʻtkazishda qatnashadi; qon tarkibida SO2 ning koʻpayib ketishi bosh miyaning nafas markazlari qoʻzgʻalishiga sabab boʻladi, natijada nafas harakatlari tezlashadi va ortiqcha SO2 organizmdan chiqib ketadi. Aksincha, nerv regulyatsiyasi taʼsirida organizmda gormonlar, mediatorlar, meʼda shirasi kabi omillar ishlab chiqariladi).

Yüklə 38,32 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin