9-ma’ruza shamol elektr stansiyalarining turlari. Reja
Yüklə 275,35 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
9.3. Shamol generatori. Shamol generatori (shamol elektr qurilmasi yoki SHEQ) shamol oqimining kinetik energiyasi parraklarning aylanishi hisobiga mexanik energiyaga aylantirib, so'ngra uni elektr energiyasiga aylantirishga asoslangan. Shamol generatorlari uchta toifaga bo'linishi mumkin: sanoat, savdo va maishiy (xususiy foydalanish uchun). Sanoat qurilmalari davlat yoki yirik energetika kompaniyalari tomonidan o'rnatiladi. Odatda, ular umumiy tarmoqda birlashtiriladi va natijada shamol elektr stansiyasilarini tashkil qiladi. An‘anaviy (issiqlik, atom) energiya manbalaridan asosiy farqi xomashyo talab qilmaydi va chiqindilarni umuman chiqarmaydi. SHES uchun yagona muhim talab o'rtacha yillik shamol oqimidir. Zamonaviy shamol generatorlarining quvvati 8 MVt ga yetdi. Shamol generatorining quvvati shamol tezligi va N=pSV 3 /2 bilan belgilangan havo oqimining (N) kuchiga bog'liq bo'lib, bunda V-shamol tezligi, p-havo zichligi, S-parraklar aylanadigan yuza. 12.3.1-rasm. Shimoliy dengizga o'rnatilgan sanoat shamol generatorlari. Shamol generatorlarining parraklari soniga, ularni ishlab chiqarishda qo'llanilgan materiallarga va aylanish o'qiga ko'ra tasniflari mavjud. Shamol generatorining ikkita asosiy turi mavjud: vertikal aylanish o'qi asosidagi ("karusel" — rotor ("rotor Savonius", yoki "aka-uka Voroninlar rotori" 1924-yil oktabr oyida rus ixtirochilari aka-uka Ya.A. va A.A.Voroninlar ko'ndalang rotor turbinasining ixtirosi uchun patent olganlar, 1925-yili esa fin sanoatchisi Sigurd Savonius bunday turbinalarni ommaviy ishlab chiqarishni tashkil etgan; aylanish o'qi gorizontal bo'lgan shamol generatorlari. Ular 40% gacha bo'lgan samaradorlikka ega bo'lib, kichik parraklar va kichik ko'p pog'onali tezlik bilan aylanadi. |