To‘liqjamlagichlar. To‘liqjamlagichlar ikkilik qo‘shish operatsiyasini amalga oshirish uchun qo‘llaniladi. 7.3-rasmda to‘liqjamlagichning shartli belgilanishi ko‘rsatilgan.
A S
B Cchiqish
Ckirish
9.3-rasm. To‘liqjamlagichning shartli belgilanishi
Bu erda 3ta A, V va Skirish kirishlar mavjud. Bunda 2ta kirish A va V ikkilik sonlariga mos kelsa, 3-chi kirish esa oldingi razryaddagi Skirish o‘tkazishga to‘g‘ri keladi. Bundan tashqari sxema 2ta chiqishga ega, ya’ni S yig‘indi va Cchiqish keyingi razryadga siljish birligi.
To‘liqjamlagichning rostlik jadvali 9.2-jadvalda keltirilgan.
9.2-jadval.
A
|
B
|
Skir.
|
S
|
Schiq.
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
1
|
1
|
0
|
0
|
1
|
0
|
1
|
0
|
0
|
1
|
1
|
0
|
1
|
1
|
0
|
0
|
1
|
0
|
1
|
0
|
1
|
0
|
1
|
1
|
1
|
0
|
0
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
Jadvalni tahlil qilish natijasida S yig‘indi va Cchiqish keyingi razryadga siljish birligi uchun Bul ifodalariga ega bo‘lamiz:
S yig‘indi uchun ifoda quyidagi ko‘rinishga keltirilishi mumkin.
Cchiq. siljish birligi uchun esa Cchiq.= ACkir.+ BCkir.+ AB
Misol tariqasida 4ta bir razryadli to‘liqjamlagichlardan parallel ishlovchi 4 razryadli 4 razryadli to‘liqjamlagichning qurilishini ko‘rib chiqamiz. 7.4-rasmda 4 razryadli to‘liqjamlagichning tuzilish sxemasi ko‘rsatilgan. SHuni eslash lozimki, kichik razryaddagi sonlarning yig‘indisini amalga oshiruvchi to‘liqjamlagich uchun S-1 o‘tkazish liniyasi mantiqiy «0» ga teng. Masalan, 1011 va 1101 ikkilik sonlari ustida qo‘shish amalini bajaraylik. Bunda 1011 sonini A soni deb oladigan bo‘lsak, u A=A3A2A1A0 bilan ifodalanadi. SHu ravishda 1101 soni V=V3V2V1V0 bilan ifodalanadi.
9.4-rasm. 4 razryadli to‘liqjamlagich tuzilish sxemasi.
Жамлагич n-разрядли Х=(Х(n-1), ....Х0) ва Y =(у(n-1),....у0) кодларни арифметик кушишни амалга оширувчи курилмага айтилади. Икки бир разрядли иккилик сонларнинг кушиш коидаси
0 0(+) 0 = 0 0 (+) 1 = 1 (+) 0 = 1
1 (+) 1 = 0 юкори разрядга узатилади
Учта бир разрядли сонларнинг кутттиттти куйидаги амалга оширилади.
0 (+) 0 (+) 0 = 0 0 (+) 0 (+) 1 = 1
(+) 1 (+) 1 = 0 1 та катта разрядга узатилади
(+) 1 (+) 1 = 1 1 та катта разрядга узатилади.
Келтирилган коидага асосан тулик жамлагич мантикий функцияси куйидагига:
Бир разрядли тулик жамлагичнинг (18) ва (19) тенгламаларга мос схема ва шартли белги 21 расмда келтирилган.
Бир разрядли тўлиқ жамлагич (1), (2) тенгламаларга мос схема ва шартли белги 3 расмда келтирилган.
Рақамли техникада бир турдаги кодларни бошқа турдаги кодларга ўтқазиш талаб этилади.
Мисол тариқасида етти сегментли индикаторнинг код қайта ишлагичини кўриб чиқамиз, 1-жадвал
Dostları ilə paylaş: |
