A. A. Karimov j. E. Kurbanbayev s. A. Jumanazarov
Xo‘jalik subyektida buxgalteriya hisobini tashkil etish
Yüklə 4,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- B u x g a lte r iy a h is o b i s u b y e k tin in g r a h b a r i T a’minlashi shart
- Buxgalteriya hisobi subyektining rahbarini huquq va majburiyatlari H u qu qlari
|
1.6. Xo‘jalik subyektida buxgalteriya hisobini tashkil etish
Respublikamizdagi barcha mulkchilik shaklidagi korxona va tashkilotlarda buxgalteriya hisobi va hisobotini tashkil etish ishlari yangi tahrirdagi “Buxgalteriya hisobi to ‘g ‘risida”gi 0 ‘RQ-404-son Qonun bilan tartibga solinadi. 25 Buxgalteriya hisobi va moliyaviy hisobotni tartibga solish, buxgalteriya hisobi standartlarini ishlab chiqish va tasdiqlash 0 ‘zbekiston Respublikasi M oliya vazirligining zimmasiga yuklatiladi. Buxgalteriya hisobini yuritish qoidalari buxgalteriya hisobi standartlari, shu jum ladan kichik tadbirkorlik subyektlari uchun soddalashtirilgan buxgalteriya hisobini yuritish standarti bilan belgilanadi. Banklar va boshqa kredit tashkilotlarining buxgalteriya hisobi hamda hisobotini tartibga solish 0 ‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi. X o‘jalik subyektida hisob ishlarini tashkil etishga rahbar javobgar bo‘ladi, bu esa unga m a’lum huquqlami bergan holda m as’uliyatlami yuklaydi. B u x g a lte r iy a h is o b i s u b y e k tin in g r a h b a r i T a’minlashi shart H isob siyosati, ichki hisob v a hisobot tizim i ishlab chiqilishini Ichki nazorat tartibini B uxgalteriya hisobi to ‘liq v a ishonchli yuritilishini H isob hujjatlarining but saqlanishini M oliyaviy hisobotning tayyorlanishini Soliq hisobotining va boshqa m oliyaviy h u jjatlam in g tayyorlanishini H isob-kitoblar o ‘z vaqtida am alga oshirilishini 1.3-rasm. Buxgalteriya hisobi subyektining rahbarini huquq va majburiyatlari H u qu qlari B osh buxgalter bo shchiligida buxgalteriya hisobi xizm atini tashkil etish yoki shartnom a asosida ja lb qilingan buxgalter xizm atidan foydalanish B uxgalteriya hisobini yuritishni ixtisoslashtirilgan tashkilotga sh artnom a asosida yuklash B uxgalteriya hisobini m ustaqil yuritish 26 Bosh buxgalter yoki buxgalteriya hisobi va moliyaviy boshqarish vazifalarini amalga oshiruvchi boshqa mansabdor shaxs buxgalteriya hisobi xizmatining rahbari hisoblanadi. “Buxgalteriya hisobi to ‘g ‘risida”gi qonunga asosan buxgalteriya hisobi xizmatining rahbari bevosita korxona rahbariga bo‘ysunadi. Uning x o ‘jalik operatsiyalarini hujjatlar asosida rasmiylashtirish va ulami buxgalteriya hisobi xizmatiga taqdim etish bo‘yicha talablari korxonaning barcha xodimlari uchun majburiydir. Bosh buxgalter — mansabdor shaxs hisoblanadi, o ‘z faoliyatida u qonun hujjatlari talablariga rioya qilishi lozim. Bosh buxgalteming huquq va majburiyatlari uning lavozim yo‘riqnomasida belgilanadi. “Buxgalteriya hisobi to‘g ‘risida”gi qonunning 12-moddasida bosh buxgalter va korxona rahbari o ‘rtasida kelishmovchiliklar yuzaga kelgan holatdagi javobgarlik masalasi tartibga solindi. Bosh buxgalter qonuniy amalga oshirilganligiga shubha qilgan ayrim xo‘jalik operatsiyalariga oid hujjatlar rahbaming yozma farmoyishi bilan ijroga qabul qilinadi. Mazkur holatda bosh buxgalter bunday operatsiyalaming oqibatlari uchun javobgar bo‘lmaydi. Xizmatchilaming asosiy lavozimlari va ishchilar kasblari Klassifikatoriga5 muvofiq bosh buxgalter oliy m a’lumotga ega boMishi lozim. Biroq maMumot darajasiga oid talablar qismida Klassifikator Prezident va Vazirlar Mahkamasining qarorlari bilan tashkil etilgan davlat tashkilotlarida, xo‘jalik boshqaruvi organlarida, shuningdek ustav kapitalida davlat ulushi 50%dan ortiq boMgan tashkilotlarda qoMlanilishi majburiy hisoblanadi. Boshqa xo‘jalik yurituvchi subyektlar uchun uning bu qismi tavsiyaviy tusiga ega. M a’muriy javobgarlik to ‘g ‘risidagi kodeksda m a’muriy huquqbuzarliklar uchun sanksiyalar nazarda tutilgan. Agar bosh buxgalter jinoiy huquq normalarini buzgan boMsa, unga nisbatan Jinoyat kodeksining tegishli moddasida nazarda tutilgan jazo qoMlaniladi. Buxgalteriya hisobi va hisobotini yuritish tartibini buzish, - mansabdor shaxslarga eng kam ish haqining 5 baravaridan 10 5 O 'z b e k is to n R e s p u b lik a s i V a z irla r M a h k a m a s in in g 19 .0 6 .2 0 1 5 y ild ag i 1 6 4 -so n q a ro rig a ilov a. 27 baravarigacha miqdorda jarim a solishga sabab bo‘Iadi.6 Jarima - bu sanksiyadir. Bosh buxgaltemi jazolash mumkin bo‘Igan huquqbuzarliklaming to ‘liq ro‘yxatini keltirish ancha mushkuldir. Har bir muayyan holatda mehnat shartnomasi shartlariga, lavozim yo‘riqnomasiga va korxonaning boshqa lokal hujjatlariga muvofiq uning zimmasiga yuklangan lavozim majburiyatlari e ’tiborga olinadi. Buxgalteriya hisobi va hisobotini yuritish tartibini birincha marta buzganlik uchun bosh buxgalterga eng kam ish haqining 5 baravaridan 10 baravarigacha, m a’muriy jazo chorasi qo‘llanilganidan keyin bir yil davomida takror sodir etilganda - eng kam ish haqining 10 baravaridan 20 baravarigacha miqdorda jarim a solinadi.7 Yüklə 4,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|