A. A. Karimov j. E. Kurbanbayev s. A. Jumanazarov

18.7. Yillik moliyaviy hisobotga tushuntirish
Yillik moliyaviy hisobotga tushuntirish xati ilova qilinadi. Unda 
korxona faoliyatining yakuniy natijalariga ta ’sir ko‘rsatgan asosiy 
omillar ko‘rsatilishi lozim. Tushuntirish xatida, shuningdek, korxonada 
qabul qilingan hisob siyosatining asosiy tomonlari qayd etib o ‘tiladi. 
Tushuntirish xatini tayyorlashga nisbatan talablar 1-son BHMSda 
belgilangan.
Agar yil boshiga b o ig a n balans o ‘zgargan b o isa , tushuntirish 
xatida bunday o ‘zgarishlaming sababini tushuntirib berish kerak. Misol 
uchun, balansdagi o ‘zgarishlar asosiy fondlami qayta baholash natijasi 
b o iish i mumkin: agar qayta baholash joriy yilning 1 yanvar kuni 
holatiga o ‘tkazilgan b o isa , uning natijalari moliyaviy hisobotda shu 
yilning boshiga aks ettiriladi. Bunda asosiy fondlar bo‘yicha o ‘tgan yil 
oxiri va joriy yil boshidagi k o ‘rsatkichlar bir-biriga to ‘g ‘ri kelmaydi. 
Ana shu nomuvofiqlik qayta baholash natijasi ekanligi tushuntirish 
xatida tushuntirib berilishi lozim.
Tushuntirish xatida hisoblab yozilgan dividendlar yoki rezerv 
kapitaliga ajratmalar summalari ham ko‘rsatiladi. Bu m aium otlar 
moliyaviy 
hisobotdan 
foydalanuvchilarga 
korxona 
foydasining 
qiymatini balans m aium otlari va moliyaviy hisobot to‘g ‘risidagi hisobot 
m aium otlari bo'yicha qiyoslash imkoniyatini beradi. Ustav kapitali 
hisobot davrida ko‘paygan yoki kamaygan b o isa , tushuntirish xatida bu 
nimaning hisobiga sodir boiganligini aks ettirish lozim.
591

---

0 ‘z-o‘zini tekshirish uchun savollar
1. M oliyaviy hisobotning ahamiyati nimada?
2. Moliyaviy hisobotni tuzish tartibi haqida nimalami bilasiz?
3. Inventarizatsiya deb nimaga aytiladi?
4. Choraklik va yillik moliyaviy hisobot qaysi muddatlarda taqdim 
qilinadi?
5. Korxona 
moliyaviy 
holatiga 
baho 
berishda 
qanday 
ko‘rsatkichlardan foydalaniladi?