A. G`. Abdunabiyev tadqiqotlarida Mirzacho`lni o`zlashtirilish tarixining yoritilishi

A.G`.Abdunabiyev tadqiqotlarida Mirzacho`lni o`zlashtirilish tarixining yoritilishi.

98-20 guruh talabasi

Ochilov Iskandar

Mirzachulning janubiy – g`arbiy dengiz, Jizzax vohasining shimolida Sangzor soyidan suv olgan Mirzarabot arigining izlari bor. Buariq Jizzaxdan Chinozgacha cho'zilgan eski karvon yuli b'ylab bir necha o'n kilometrga borgan. Mirzacho'lning shimoliy qismidagi ariqlarning bazilarini Mirzarabot arig'i bilan tutashgan, deb tahmini bilan. A.Abdunabiev fikricha, Mirzarabot arigyi asosan karvon yullariga suv bergan bo'lsa kerak, chunki bu ariq o'tgan zhoylarda qishloqlar va sug'oriladigan erlar yo'q.

Mirzacho'l O'rta Osiyo iqtisodiyotida muhim o'rin tutganligini ko'rsatuvchi ishlab chiqarishdan yana biri ushbu hududning Toshkent va Samarqand kabi yirik itisodiy markazlar orasida zhoylashganligi b'lgan. Chunonchi, S. Qudratov oʻrta asr Arab geografi Bergan maʼlumotlarga asoslanib Mirzachuldan oʻtuvchi ucha karvon yuli bulganligini takidlaydi.

XIX asr boshlarida O'rumboy o'g'zning bosh qismi daryo t'lkinlari tasirida. Zhizzahning shimol joyi Kli arigi, Mirzachulning sharqiy zhanubida Bus arigyi, Kiyot kHli yonida mayda ariqlar bolgan. Mirzachul b'ylab o'tgan ekspeditsiya yana biri D.G. Kolokoltsovning sayohati xisoblangan. Near 1873 yilda erta bakhorida Jizzaxdan Xivaga ekspeditsiya tashkil etish. Bu ekspeditsiya Uchinchi Kuni, Ya'ni 1873 Yilning 15 Martida Nurekdan Uchmaga keladi. Urdan ekspeditsiyasi Forish, Sintob, Temirkabukka va sungra Baltisaldir qudugiga etib borgan. Nurekdan Baltisaldirgacha bulgan yulda ular khech qanday qizikarli zhihatlarni kHrmaidi, birok yomg'ir, sovuq va kuchli chul shamollari kabi tabiat qiynchiliklariga duch kelgan. D.G.Kolokoltsov ainan Baltisaldirdan chul uzining xususiyiyatini u khususiyatini takidlaidi.

Mirzachuldagi eng qadimgi inshotlardan biri bu Murzarabot hisoblangan. Ush bino karvonsaroy sifatida Bukhoro khoni Abdullaxon tomonidan qurilgan. Murzarabot pishik qishtdan va sharq uslubida qurilgan. Gishtlar katta va turtburchak shaklda bulgan
Ularning ikkitasi Zomindan Xovos orqali Sirdaryo b'ylab Toshkentga borgan b'lsa, yana bitta karvon yuli Jizzahdan Toshkentga chulni kesib o'tish orkali o'tgan. Ohirgi ywl eng qi ywl bulgan, birok cholskan o'tganligi sababli mashakkatli hisoblangan. Boshka tomondan bu yo'lda joylashgan ucha sardoba yulovchilarni suv bilan ta'minlab, sud chankogini kondirgan