A k ġ f k a m a L

 

---

 
285 
9 avqust 1994-cü il saat 22.00 
 
Bu  gün  ermənilər  danışığa  gəlmədilər,  üstəlik  taxıl  və 
üzümlüklərə od vurdular. Külək bizə doğru əsdiyindən bizim səngərlərin 
ətrafında  olan  taxıl  zəmiləri  və  üzümlüklər  də  yandı.  Biz  yanğını 
söndürmək və səngərdən biz tərəfə keçməsinin qarşısını almağa çalışsaq 
da  bir  şey  edə  bilmədik.  Yanğın  səngərlərimizə  çatanda  yanan  sahədə 
döyüşlər  zamanı  atılıb  qalmış  qumbaralar,  qumbaraatan  mərmiləri, 
avtomat  və  pulemyot  güllələri  və  digər  sursatlar  alışaraq  partlamağa 
başladı.  Güllələr  və  mərmi  qəlpələri  alışaraq  vızıltı  ilə  o  tərəf-bu  tərəfə 
çovuduğundan  mən  əsgərlərə  səngərlərdən  çıxmamağı  əmr  etdim. 
Beləliklə  biz  ətrafımızı  bürüyən  yanğını  söndürə  bilmədik  və  tamaşa 
etməkdən və tüstü udmaqdan başqa çarəmiz qalmadı. Elə əsəbiləşmişdim 
ki,  az  qaldı  ki,  əsgərlərə  hücum  əmri  verəm.  Lakin  yuxarı  komandanlıq 
buna heç cür razılıq verməzdi... 
Yanğın  bizim  üçün  təhlükə  deyildi.  Belə  yanğınları  hər  gün 
görürdük. Ermənilər hər gün işğal etdikləri Ağdam bölgəsinin kəndlərini 
qarət  etdikdən  sonra  gözümüzün  qarşısında  yandırırlar.  Evlər  və  bütün 
kənd gözümüz baxa-baxa yanıb kül olur.  
 
Mən  bölüyün  döyüş  hazırlığı  ilə  ciddi  məşğul  oluram.  Belə  ki, 
hər gün, çox vaxt isə gecələr ön mövqeyi gəzir, keşikçilərin keşikdə ayıq-
sayıq  durmalarına  nəzarət  edir,  hər  bir  əsgərə,  çavuşa  və  tağım 
komandirlərinə tapşırıqlar verir, onların səngərlərini, silah və sursatlarını 
yoxlayır,  onlarla  söhbətlər  edirəm.  Gündüzlər  əsgərləri  növbə  ilə 
tağımlarla  atəş  meydançasında  təlimlərə  cəlb  edirəm.  Təşkil  etdiyimiz 
təlim  meydançası  ön  mövqedən  500  metr  arxada  torpaq  səddinin 
arxasndadır.  
Bölükdə  xidmət  edən  əsgərlərin  çoxu  ailəli,  iki-üç  uşağı 
olanlardır.  Zakir,  Fərman,  Süleyman,  Bəhmən  və  s.  belələrindəndir. 
Onların ailələri maddi çətinliklərlə üzləşsələr də əsgərlər vətən qarşısında 
öz  borclarını  layiqincə  yerinə  yetirməyə  çalışırlar.  Onların  əksəriyyəti 
Qarabağ  döyüşlərinin  iştirakçılarıdırlar.  Elə  əsgərlər  də  var  ki,  onlar 
səngər  əziyyətlərinə  tab  gətirə  bilmirlər  və  özbaşına  döyüş  bölgəsindən 
çıxıb gedirlər. 
 
Biz  komandirlər  üçün  ən  çətin  iş:  əsgərləri  döyüş  bölgəsində 
saxlamaq  və  mümkün  qədər  onlara  şərait  yaratmaqdır.  Mən  tez-tez 
əsgərlər  arasında  dama,  şahmat,  nərd,  futbol  yarışları  təşkil  edir,  hətta 
yaxşı  yer  tutanlara  öz  maaşım  hesabına  cürbəcür  şirniyyatlar  alaraq 
mükafatlar  da  verirəm.  Yaxınlıqda  torpaq  səddinin  arxasında  futbol 
meydançası  da  düzəltdirmişəm.  Bu  gün  3-cü  bölüklə  futbol  yarışı 
keçirdik və uduzduq: 0:2. Sonra gəlib yaxınlıqdakı arxda yuyunduq.  

---

 
286 
Təhlükənin üzünə cəsarətlə baxmaq, özünü ondan  
xilas etməyin ən yaxĢı vasitəsidir. C o n  L e b b o k 
Mənim  müavinim  leytenant  Şahlar  Yusibovla  söhbət  edirik. 
Onun 39 yaşı var, 5 ay olar ki, orduya cağırılıb. Ailəlidir, bir oğlu, bir qızı  
var, Gəncədə yaşayırlar. Şahlar xasiyyətcə mülayim adamdır. Döyüşlərdə 
səriştəsi azdır. Amma çalışar ki, öz işinin öhdəsindən gəlsin.  
Bölüyün baş çavuşu Qurban Məmmədov icazə alaraq içəri girdi. 
O, ön mövqedəki vəziyyət barədə məlumat verdi. Qurban isə Xaçmazdan 
orduya  çağırılıb,  bir  il  yarımdır  ki,  xidmət  edir.  Kəlbəcər,  Fizuli 
bölgələrində  gedən  döyüşlərdə  iştirak  edib.  1994-cü  ildə  Murovdağda 
yaralanıb.  
Gecədir,  saat  on  birdir.  Qurban  çörək  yeyir,  Əlövsət  yatıb. 
Qazmanın  yaxınlığında  əsgərlər  çay  qaynadırlar.  Böcəklər  oxuyur. 
Hərdən bir erməni mövqelərindən atılan güllə səsləri bu səssizliyi pozur. 
Biz  az-az  hallarda  onların  atəşlərinə  cavab  veririk.  Boş  yerə  güllə 
atmaqdan nə çıxar. Bir azdan səngərləri yoxlayacağam. Hələlik bu qədər.