A. M. Vəliyev Elmi redaktorlar: R. A. Səlimov, S. A. Sadıqova, T.Ə. Paşayev



Yüklə 17,41 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə67/182
tarix21.04.2017
ölçüsü17,41 Mb.
#14975
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   182

HĐSSƏ 

(HƏLQƏ) 

(KOMMERSĐYA) 

ƏMSALI

  –  malın  istehsalçıdan  istehlakçıya 

keçdiyi  yolda  həlqələrin  orta  sayını  xarakterizə 

edir və malın neçə dəfə alınıb-satıldığını göstərir. 

Həlqə 


(hissə) 

əmsalı 


aşağıdakı 

düsturla 

hesablanır: 

E

O

E

O

K

t

u

z

±



±

=



 

 


 

258 


 

burada:  O

u

  və  O


i

  uyğun  olaraq,  ümumi  və  xalis 

mal  dövriyyə, 

E

  -  mal  ehtiyatlarının  artımıdır 



(+

E

  -  artım; 



E

  -  ixtisardır).  Mal  ehtiyatları 



çoxaldıqda onların artımı hissə əmsalının surət və 

məxrəcinə  əlavə  edilir,  ixtisarında  (azalmasında) 

isə əksinə, çıxılır.  

 

HOLDĐNQ



  –  öz  aktivlərinin  tərkibində  digər 

şirkətlərin  səhmlərinin  nəzarət  paketlərinə  malik 

olan  səhmdar  şirkətlər  və  ya  korporasiyalardır. 

Səhmlərin nəzarət paketi dedikdə, digər şirkətlərin 

və  korporasiyaların  kapitalında  iştirak  payı  başa 

düşülür.  Bu,  onların  fəaliyyəti  üzərində  tam 

nəzarətin  və  səhmdarların  və  ya  bu  şirkətlərin 

idarəetmə  orqanlarının  ümumi  iclaslarında  qəbul 

edilən  ən  vacib  qərarların  qəbul  edilməsi  və  ya 

rədd  etmə  hüququnun  təminatına  imkan  verir. 

Bunun  nəticəsində  onlar  fəaliyyətin  vahid 

strategiyasını,  siyasətini  və  taktikasını,  holdinq 

kompaniyasının  bütün  bölmələrinin  maraqlarının 

razılaşdırılmasını  və  nəzərə  alınmasını  həyata 

keçirir  və  ya  fəaliyyətin,  uyğun  olaraq  riskin 

diversifikasiya prosesini sürətləndirir.  

Holdinqlər  iri  müəssisələrin  tərkibindən  hüquqi 

sərbəst  törəmə  müəssisələr  kimi  bölmələrin 

ayrılması;  hüquqi  sərbəst  müəssisələrin  səhm 

paketlərinin 

birləşdirilməsi; 

yeni 


səhmdar 

cəmiyyətlərinin təşkil edilməsi şəklində yaradılır. 

Holdinq  şirkətlərinin  ana  firması  digər  şirkətlərin 

səhmlərinin  çox  da  böyük  olmayan  hissəsinə 

malik  olmaqla,  onların  fəaliyyətinə  nəzarət  edir, 

yəni mülkiyyətinə sərəncam verir. 

Holdinq 

şirkətlərinin 

əsas 

funksiyaları 



aşağıdakılardır: 

investisiyalaşdırma, 

innovasiyalaşdırma və marketinq. 

Holdinq  şirkətləri  iki  yerə  bölünür:  səhmdar 

holdinq  şirkətləri  və  qeyri-səhmdar  holdinq 

şirkətləri. 

 

HOLDĐNQ  MƏNFƏƏTĐ  (ZƏRƏRĐ)

  – 

inflyasiyaya 

görə 

aktivlərin 



qiymətlərinin 

dəyişməsi  nəticəsində  onların  sahiblərinin  əldə 

etdikləri  mənfəətdir  (zərərdir).  MHS-də  yenidən 

qiymətləndirmə  hesabı  göstəricisidir.  Holdinq 

mənfəətinin  hesablanması  üçün  fərdi  qiymət 

indeksindən  istifadə  etməklə,  orta  illik  qiymətlə 

aktivlərin  yenidən  qiymətləndirilməsi  metodu 

tətbiq edilir. 

 

HOMOGEN 

(OXŞAR) 

ĐSTEHSAL 

VAHĐDLƏRĐ

  –  müşahidə  vahidləri  deyil, 

statistik təhlil vahidləri hesab edilir. O,  xərclərin 

və 

istehsal 



prosesinin 

yekcinsliyi 

üzrə 

müəyyənləşdirilən 



vahid 

iqtisadi 

fəaliyyət 

növünün  həyata  keçirilməsi,  həmçinin  yekcins 

məmulatların  buraxılması  ilə  xarakterizə  olunur. 

Öz  növbəsində,  məhsullar  təsnifatına  uyğun 

olaraq,  sərf  olunan  (ilkin)  və  buraxılan  məhsullar 

öz fiziki xarakteristikalarına, emal səviyyəsinə və 

tətbiq  olunan  istehsal  texnologiyalarına  görə  bir-

birindən  fərqlənirlər.  Homogen  istehsal  vahidləri 

bir  institusional  vahidə  və  ya  onun  hissəsinə 

uyğun ola bilər və əksinə, o heç vaxt iki müxtəlif 

institusional vahidə aid ola bilməz. 

 

HOMPERS  ƏYRĐSĐ



  –  S  şəkilli  əyrilərə  aid 

olan  trend  növüdür.  Bu  əyrinin  tənliyi  aşağıdakı 

şəkildə olur: 

1

*



b

t

a

k

=

 

a  və  b  parametrləri  Hompers  əyrisinin  formasını 



müəyyən  edir.  Əgər  ln  a<0-sa,  əyri  S  şəklli 

formanı  alır.  Bununla  yanaşı,  funksiya  k 

parametrinin  qiymətinə  bərabər  olan  yuxarı 

asimptota malik olur.  

Əgər  ln  a>0  olarsa,  onda  asimptota  əyrinin 

aşağısından  keçir,  bununla  yanaşı,  b<1  üçün 

monoton  əyri  aradan  çıxır  (azalır),  b>1  üçün  isə 

monoton artır.  

Hompers  əyrisində  ən  çox  diqqəti  cəlb  edən  ln 

a<0  və  b<1  olan  hallarda,  bu  növ  əyridən 

təcrübədə  “doyma”  ilə  müxtəlif  proseslərin  təsvir 

edilməsi üçün istifadə edilir.  

Hompers  əyrisi  tənliyinin  loqarifmləşdirilməsi 

yolu ilə şəkli dəyişdirilmiş eksponentə keçilir:  

ln y

t

 = ln



k

 + b


t

 * ln a 


 

HOSPĐTALA  YERLƏŞDĐRĐLMĐŞ  XƏS-

TƏLƏRĐN TƏRKĐBĐ

 – stasionarda müalicədə 

olan  xəstələrin  yaş,  cins,  xəstəlik,  bölmə  profili 

üzrə  bölünməsidir.  Bu  əlamətlər  üzrə  aşağıdakı 

göstəricilər 

hesablanır: 

hospitalda 

yerləşdirilənlərin 

strukturu, 

müalicənin 

orta 

uzunluğu, əhalinin ayrı-ayrı qruplarının hospitalda 



yerləşdirilmə tezliyi, ölüm hallarının sayı. 

 

HTML  (HYPERTEXT  MARKUP  LAN-

GUAGE)

  –  brauzerin  oxuya  biləcəyi  hər  hansı 

sənədi  və  ya  səhifəni  yaratmaq  üçün  xüsusi 

hipermətn  dilidir.  HTML  Đnternetin  fundamental 

baza  texnologiyasıdır.  HTML  veb-səhifənin 

növünü  və  funksiyasını  təyin  edən  diskriptorlar 

əsasında  yaradılmış  dildir.  Hipermətn  koduna 

malik 


olan 

fayllar 


(.htm) 

və 


(.html) 

genişləndirməsi ilə göstərilir. 



 

HÜQUQ 

STATĐSTĐKASI

 



hüquqi 

pozuntuların  və  onlar  üzərində  sosial  nəzarət 

tədbirlərinin  öyrənilməsi  sahəsində  tətbiq  olunan, 

hüquq 


elminin 

ümumi 


prinsiplərinə 

və 


mahiyyətinə 

əsaslanan 

statistikanın 

ümumi 


nəzəriyyəsinin  əsasları  və  üsulları  sistemidir. 

Hüquq  statistikasının  göstəriciləri  ictimai  və 

dövlət  quruluşunun  və  mülkiyyətin  müxtəlif 


 

259 


formalarının  qorunmasını,  ayrı-ayrı  fiziki  və 

hüquqi  şəxslərin  Konstitusiya  ilə  verilmiş  hüquq 

və  maraqlarının  müdafiə  olunmasını  əks  etdirir. 

Hüquq  statistikasının  əsas  məqsədi  –  Daxili  Đşlər 

Nazirliyi,  Prokurorluq  və  məhkəmələr  tərəfindən 

qanun  pozuntularının  hesaba  alınması  və  qanun 

pozuntularına  qarşı  həyata  keçirilən  tədbirlərdən 

ibarətdir. 

Hüquq  statistikası  cinayət  hüququnu,  ictimai  və 

dövlət  quruluşunun  inzibati  –  mülki  hüquqlarını, 

mülkiyyətin  bütün  formalarında  vətəndaşların, 

təşkilatların  hüquq  və  maraqlarının  mühafizəsini 

həyata  keçirən  bütün  dövlət  orqanlarının  işlərini 

nəzərə alır.   

Hüquqi 

pozuntuların 



xüsusiyyətləri 

nəzərə 


alınmaqla, 

hüquq 


statistikası 

aşağıdakılara 

bölünür: 

a) cinayət-hüquq statistikası; 

b) mülki-hüquq statistikası; 

c) inzibati-hüquq statistikası. 



 

HÜQUQ  SUBYEKTĐ

  –  1)  qanuna  görə, 

birbaşa özü və ya nümayəndəsi vasitəsi ilə hüquqi 

qayda  və  vəzifələrə  malik  olan  və  onları  həyata 

keçirən  şəxsdir  (fiziki  və  ya  hüquqi).  Hüquq 

subyekti  –  hüquq  sahəsinin  bütün  sahələrində 

hüquqi 

münasibətlərin 



vacib 

elementidir, 

baxmayaraq  ki,  o,  bu  sahələrin  hər  birində 

müəyyən  spesifik  xüsusiyyətə  malikdir;  2)  dövlət 

tərəfindən  mühafizə  olunan  subyektiv  hüquqlara 

və  hüquqi  vəzifələrə  malik  olan  vətəndaşlar  və 

təşkilatlardır.  Hüquq  subyektləri  hüquq  və 

fəaliyyət  qabiliyyətlərinə  malik  olmalıdırlar. 

Hüquq  subyektlərinə  vətəndaşlar  (fiziki  şəxslər), 

dövlət, dövlət orqanları, ictimai birliklər və siyasi 

partiyalar  daxildir.    Azərbaycan  Respublikasında 

“Vətəndaşlar”  kateqoriyasına  ölkə  vətəndaşları, 

Azərbaycan 

Respublikasında 

olan 

əcnəbilər 



(onlara  verilmiş  hüquq  qabiliyyəti  həddində), 

həmçinin  vətəndaşlığı  olmayan  şəxslər  daxildir. 

Azərbaycan  dövləti  hüququn  xüsusi  subyektidir. 

O,  hüququn  subyekti  kimi,  konstitusiya  hüquq 

münasibətləri sahəsində çıxış edir. 

 

HÜQUQĐ  AD

  -  təsisçiləri  tərəfindən  hüquqi 

subyektə verilən və qanuna müvafiq olaraq dövlət 

qeydiyyatına  alınmış  addır.  Bu  ad  səhmdarlar  və 

ya tərəfdaşlar tərəfindən dəyişdirilə bilər. 



 

HÜQUQĐ  ƏHALĐ  (YAZILMIŞ  ƏHALĐ, 

SĐYAHI  ƏHALĐSĐ)

  -  hər  hansı  qeydiyyatla, 

məsələn,  qeyd  etmə  ilə,  verilmiş  yaşayış 

məntəqəsi  ilə  bağlı  adamların  məcmusunu 

birləşdirən 

əhalinin 

əsas 


kateqoriyalarından 

biridir.  Hüquqi  əhali  nə  daimi  əhaliyə,  nə  də 

mövcud  əhaliyə  bərabər  (eyni)  deyil.  Belə  ki,  bu 

iki kateqoriya adamların inzibati rəsmiləşdirilməsi 

əsasında  deyil,  onların  yaşına  xarakterik  olaraq 

bir-birindən  fərqləndirilir.  Hazırkı  vaxtda  hüquqi 

əhali  çox  vaxt  statistika  müşahidələrinin  obyekti 

olur.  Belə  ki,  bir  qayda  olaraq,  faktiki  əhali  ilə 

uyğun gəlmirlər. 

 

HÜQUQĐ  STATUS

  –  (I)  -  AĐ-nin  əksər  üzv 

ölkələrində  aşağıdakı  hüquqi  status  formalarına 

rast gəlmək olar:  

-  tək  (vahid)  sahib  olma:  müəssisəyə  yalnız  bir 

fiziki şəxs sahiblik edir. 



-  yoldaşlıq:  kollektiv  ad  altında  sahibkarlıq 

fəaliyyətini 

həyata 

keçirən 


şəxslərin 

assosiasiyasıdır.  O,  adətən  məhdud  məsuliyyətlə 

yoldaşlıq formasını qəbul edir.  



məhdud 

məsuliyyətli 

şirkət: 

məhdud 


məsuliyyətlə 

səhmdar 


kapitalı 

ilə 


şirkətə, 

yoldaşlığa  və  məhdud  məsuliyyətlə  özəl  şirkətə 

daxil  olan  müəssisədir.  Avropa  səviyyəsində  bu 

kimi  şirkətlər  üçün  hesabların  nəşrinin  ümumi 

qaydaları Şuranın 4-cü direktivində göstərilmişdir.  



korporativ 

cəmiyyət: 

belə 


təşkilatların 

mövcudluğu  hər  bir  ölkənin  qanunvericiliyi  ilə 

şərtlənir  və  müəyyən  hüquqi  statusa  malik  olur. 

Onlar  ümumi  prinsiplər  üzrə  fəaliyyət  göstərir: 

məsələn,  onlara  öz  xidmətlərini  cəmiyyətin 

üzvlərinə təqdim etmək, fəaliyyətlərinə mütənasib 

olaraq,  onlar  arasında  gəlirləri  bölüşdürmək 

hüququ verilir.  



-  digər  hüquqi  formalı  müəssisələr:  bu  qrupa 

milliləşdirilmiş  müəssisələr,  dövlət  müəssisələri, 

həmçinin  dövlət  və  yerli  icra  orqanlarının 

inhisarında olan müəssisələr daxildir.   



(II)  -  qanuni  tanınmış  hüquq  və  vəzifələrin 

toplusudur:  mülkiyyət  hüququdur.  O,  fiziki  şəxsə 

xüsusi  mülkiyyətə  malik  olmağa  aşağıdakı 

imkanları verir: 

-  öz  adından  müxtəlif  fəaliyyət  növlərini  həyata 

keçirmək və şəxsi bizneslə məşğul olmaq hüququ; 

- digər şəxslərlə müqavilələr bağlamaq hüququ; 

-  məhkəmədə  iddiaçı  və  cavabdeh  kimi  iştirak 

etmək  hüququ.  Bu,  öz  maraqlarını  qorumaq 

deməkdir. 

Hüquqi  status  istehsal  hüquqları  ilə  də  müəyyən 

edilir: öz əmlakı və pul vəsaitinə malik olmaq  və 

onları idarə etmək hüququna malik olmaq.  

Bütün ölkələrdə hüquqi statusu təşkil edən hüquq, 

qanuna  müvafiq  olaraq,  fiziki  şəxslər  üçün  qəbul 

edilir,  hüquqi  şəxslər  üçün  isə  onlar  müəyyən 

edilmiş  rəsmiyyətlər  yerinə  yetirildikdən  sonra 

qəbul edilir. 



 

HÜQUQĐ  ŞƏXS  (VƏ  YA  HÜQUQĐ 

SUBYEKT)

  –  (I)  –  qanunla  müəyyənləşdirilən 

qaydada  dövlət  qeydiyyatından  keçmiş,  xüsusi 

yaradılmış  elə  bir  qurumdur  ki,  mülkiyyətində 

ayrıca  əmlakı  vardır,  öz  öhdəlikləri  üçün  bu 



 

260 


 

əmlakla  cavabdehdir,  öz  adından  əmlak  və  şəxsi 

qeyri-əmlak  hüquqları  əldə  etmək  və  həyata 

keçirmək,  vəzifələr  daşımaq,  məhkəmədə  iddiaçı 

və ya cavabdeh olmaq hüququna malikdir. Hüquqi 

şəxsin müstəqil balansı olmalıdır. 

Hüquqi  şəxslər  bir  fiziki  və  ya  hüquqi  şəxs 

tərəfindən,  yaxud  fiziki  və  hüquqi  şəxslərin 

toplusu tərəfindən yaradıla bilər, üzvlüyə əsaslana 

bilər,  üzvlərin  olmasından  asılı  ola  və  ya  asılı 

olmaya bilər, sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul ola 

və ya məşğul olmaya bilər. 

Hüquqi şəxs 4 xarakterik əlamətə malikdir:  

-  müstəqil  balansın  (kommersiya  təşkilatında), 

yaxud  müstəqil  smetaların  (qeyri-kommersiya 

təşkilatında)  mövcudluğu.  Hüquqi  şəxsin  əmlakı 

mülkiyyət  hüququ  ilə  və  ya  digər  məhdud  əşya 

hüququ ilə (təsərrüfat və ya əməli idarə etmə) ona 

aid olmalıdır;  

-  müstəqil  əmlak  cavabdehliyi.  Hüquqi  şəxs  öz 

öhdəlikləri  üzrə  xüsusiləşmiş  əmlakı  ilə  (yalnız 

mülkiyyətçisi  tərəfindən  maliyyələşdirilən  istisna 

təşkil edir) cavab verir; 

-  öz  adından  mülki  dövriyyəyə  müstəqil  daxil 

olma.  Hüquqi  şəxs  öz  adından  mülki-hüquqi 

müqavilələri  (alış-veriş,  mal  göndərmə,  daşıma, 

borc,  icarə,  podrat  və  digər)  bağlamaq,  yaxud 

digər  üsullarla  hüquqlar  əldə  etmək  və  ya 

cavabdehlik daşımaq hüququna malikdir; 

-  təşkilatı  vahidlik.  Hüquqi  şəxslər,  onun 

təsisçilərinin  sənədlərində  möhkəmləndirilmiş 

müvafiq sabit quruluşa malikdir. 

Hüquqi şəxslər iki əsas meyar üzrə təsnifləşdirilir: 

fəaliyyətin  məqsədi;  təsisçilərin  hüquqi  şəxsin 

əmlakına hüququnun növlərinə görə.  

Fəaliyyətin  məqsədindən  asılı  olaraq,  bütün 

hüquqi  şəxslər  iki  kateqoriyadan  birinə  aid 

olurlar:  öz  fəaliyyətlərində  əsas  məqsəd  mənfəət 

əldə 

etmək 


olan 

kommersiya 

təşkilatları 

(təsərrüfatçılıq  yoldaşlıqları  və  cəmiyyətləri, 

istehsal  kooperativləri,  dövlət  və  bələdiyyə 

müəssisələri) və əsas məqsədi mənfəət əldə etmək 

olmayan  və  əldə  olunmuş  mənfəətin  iştirakçılar 

arasında  bölüşdürülməsi  nəzərdə  tutulmayan 

qeyri-kommersiya 

təşkilatları 

(müəssisənin 

mülkiyyətçisi 

tərəfindən 

maliyyələşdirilən 

istehlak  kooperativləri,  ictimai  birliklər,  dini 

təşkilatlar, 

xeyriyyəçilik 

və 


digər 

fondlar, 

assosiasiyalar). 

Təsisçilərin 

hansı 

hüquqları 



özlərində 

saxlanmasından  asılı  olaraq,  hüquqi  şəxsləri  üç 

qrupa bölmək olar:  

-  təsisçilərin  məcburi  hüquqlara  malik  olduqları, 

lakin  əmlak  hüququna  malik  olmayan  hüquqi 

şəxslər  (təsərrüfatçılıq  yoldaşlıqları  və  birlikləri, 

istehsal və istehlak kooperativləri); 

-  əmlaka  təsisçilərin  öz  mülkiyyət  hüquqlarını 

saxladıqları 

hüquqi 


şəxslər 

(dövlət 


və 

bələdiyyələrin  unitar  müəssisələri,  o  cümlədən 

törəmə 

müəssisələr, 



həmçinin 

müəssisənin 

mülkiyyətçiləri tərəfindən maliyyələşdirilən);  

- təsisçilərinin onlara münasibətdə əmlaka heç bir 

hüquqa malik olmadığı hüquqi şəxslər (ictimai və 

dini  təşkilatlar  (birliklər),  xeyriyyəçilik  və  digər 

fondlar, hüquqi şəxslərin birlikləri - assosiasiyalar 

və ittifaqlar). 

Hüquqi  şəxslər  onun  təşkilati  hüquqi  forması  və 

yerləşdiyi  yeri  göstəricilərini  əks  etdirən  adla 

malik olurlar. Hüquqi şəxsin adı və yerləşdiyi yer 

onun təsis sənədlərində göstərilir. 



(II) - bir çox ölkələrin qanunvericiliyində istifadə 

edilən  “hüquqi  subyekt”  və  ya  “hüquqi  şəxs” 

(“fiziki  şəxs”  termininin  əksi  kimi)  termini 

ölkələrin  konstitusiya  və  qanunlarına  və  hüquqi 

status  üçün  xarakterik  olan  xüsusi  hüquq  və 

vəzifələrə  uyğun  olaraq,  tam  hüquqi  normalar 

kompleksinə cavab verir.  

 

HÜQUQĐ  ŞƏXSĐN  DÖVLƏT  QEYDĐY-



YATI

  –  dövlət  reyestrinə  (rəsmi  siyahı)  yeni 

yaradılmış, 

yaxud 


yenidən 

təşkil 


edilmiş 

təşkilatların  daxil  edilməsi,  onlara  müvafiq  icra 

hakimiyyəti 

orqanı 


tərəfindən 

təsərrüfat 

subyektinin 

dövlət 

qeydiyyatı 

haqqında 

şəhadətnamənin  verilməsidir.  Bu  cür  qeydiyyat 

vasitəsilə onların hüquqi statusu müəyyənləşdirilir 

və  maliyyə  orqanlarında  (vergi,  sosial-müdafiə) 

qeydiyyatı üçün əsas sayılır.  



 

HÜQUQĐ 

ŞƏXSLƏRĐN, 

ONLARIN 

XÜSUSĐLƏŞDĐRĐLMĐŞ 

BÖLMƏLƏRĐ-

NĐN    VƏ  SAHĐBKARLARIN  DÖVLƏT 

STATĐSTĐK  REGĐSTRĐ

  -  hüquqi  şəxslər, 

onların  xüsusiləşdirilmiş  bölmələri  və  sahibkarlar 

haqqında,  onların  illik  mühasibat  hesabatları  və 

dövlət  statistika  sisteminin  bütün  səviyyələrində 

vahid  metodoloji,  texnoloji-proqram  və  texniki  

qərarların  istifadəsi  ilə  statistik  müşahidələr 

nəticəsində  əldə  edilmiş  digər  göstəricilər  də 

nəzərə  alınmaqla,  məlumatların  toplanmasını, 

işlənməsini, 

saxlanmasını, 

axtarışını 

və 


yayılmasını  təmin  edən  informasiya  sistemidir. 

Hüquqi 


şəxslərin, 

onların 


xüsusiləşdirilmiş 

bölmələrinin və fərdi sahibkarların dövlət statistik 

registri 

hal-hazırda 

Azərbaycanda 

fəaliyyət 

göstərən,  bütün  mülkiyyət  və  təsərrüfatçılıq 

növlərindən  olan  müəssisə  və  təşkilatları  özündə 

cəmləşdirən Statistik vahidlərin Dövlət registrinin 

(SVDR) inkişaf etdirilmiş forması hesab edilir. 

 

HÜQUQĐ ÜNVAN

 – hüquqi şəxsin rəsmi qeyd 

olunmuş, reyestrə daxil edilmiş, qeydiyyat zamanı 

yazılmış ünvanıdır. 

 


 

261 


HÜQUQĐ  VAHĐD

  –  hüquqi  status  verilmiş 

vahiddir.  Hüquqi  vahid  statistik  vahid  kimi 

təsnifləşdirilmir. Hüquqi vahid fiziki və ya hüquqi 

şəxs  ola  bilər.  Aşağıdakılar  hüquqi  vahid  hesab 

edilirlər:  

-  şəxslərdən  və  ya  onların  malik  olduqları  və  ya 

üzvü  olduqları  idarələrdən  və  ya  ayrı-ayrı  fərdi 

şəxslərin 

və 

ya 


müəssisələrin 

mülkiyyəti 

çərçivəsində  həyata  keçirilməsindən  və  ya  onlar 

bu 


müəssisənin 

işçiləri 

hesab 

edilib-


edilməməsindən  asılı  olmayaraq,  mövcudluğu 

qanunla tanınmış hüquqi şəxslər; 

- müstəqil surətdə iqtisadi fəaliyyət həyata keçirən 

fiziki şəxslər. 

Hüquqi  vahidlər  təklikdə,  bəzən  isə  digər  hüquqi 

vahidlərlə 

birlikdə 

statistik 

vahid 

olan 


“müəssisə”nin hüquqi əsası hesab edilir. 

 

262 


-X-

X12-arima .................................................. 262 

“Xalis” ........................................................ 264 

Xalis aktivlərin dəyəri ................................ 264 

Xalis daxili məhsul..................................... 264 

Xalis dövriyyə ............................................ 264 

Xalis əlavə dəyər ........................................ 264 

Xalis investisiyalar ..................................... 264 

Xalis kredit vermə və ya borc alma ........... 264 

Xalis milli gəlir .......................................... 264 

Xalis registr tutumu .................................... 264 

Xalis səhvlər və buraxılışlar ....................... 264 

Xalq ............................................................ 264 

Xalq təsərrüfati balansı .............................. 264 

Xammal ...................................................... 265 

Xammal vahidindən alınan məhsul ............ 265 

Xammal və materiallar ............................... 265 

Xammal, material və digər əmək əşyalarının 

ehtiyatlarının dəyişməsi ............................. 265 

Xammal, material, digər əmək əşyaları və 

xidmətlərin alınması ................................... 265 

Xarici bazarda ixracın payı ........................ 266 

Xarici bazarda topdansatış ticarəti ............. 266 

Xarici əmtəələr ........................................... 266 

Xarici gömrük sərhədində nəqliyyat növü . 266 

Xarici iqtisadi əlaqələr ............................... 266 

Xarici iqtisadi əlaqə statistikası.................. 266 

Xarici iqtisadi fəaliyyətdə xidmətlər .......... 266 

Xarici investisiyalar ................................... 266 

Xarici investorlar........................................ 266 

Xarici kredit ............................................... 266 

Xarici miqrasiya ......................................... 266 

Xarici mülkiyyət ........................................ 266 

Xarici portfel investisiyaları ....................... 266 

Xarici ticarət ............................................... 267 

Xarici ticarət balansı .................................. 267 

Xarici ticarət qiyməti ................................. 267 

Xarici ticarət müqaviləsi ............................ 267 

Xarici ticarət üzrə gömrük statistikasının 

metodologiyası ........................................... 267 

Xarici ticarətdə orta qiymət indeksi ........... 267 

Xarici ticarətin fiziki həcm indeksi ............ 267 

Xarici ticarətin qiymət indeksləri ............... 267 

Xarici ticarətin ölçü vahidi təsnifatı ........... 268 

Xarici ticarətin uçot sistemi ....................... 268 

Xarici turizm statistikası ............................ 268 

Xarici valyuta ............................................. 268 

Xarici yaddaş.............................................. 268 

Xedjer ......................................................... 268 

Xedjerləşdirmə ........................................... 268 

Xərclər ........................................................ 268 

Xərclər mərkəzi .......................................... 269 

Xərclər üzrə ümumi daxili məhsul ............ 269 

“Xərclər-buraxılış” cədvəlləri .................... 269 

“Xərclər-buraxılış” modeli ........................ 269 

Xərclərin inflyasiyası ................................. 269 

Xərclərin və gəlirlərin tənzimlənməsi və 

bölüşdürülməsi hesabları ........................... 270 

Xəstəxana çarpayıları ................................. 270 

Xəstəxana müəssisələri .............................. 270 

Xəstələnmə ................................................ 270 

Xəstələnmə cədvəlləri ................................ 270 

Xəstələnmə səviyyəsi ................................. 270 

Xəstəlik statistikası .................................... 270 

Xəstəlik, zədə və ölümün səbəbləri      

təsnifatı ...................................................... 271 

Xəstəliklərin beynəlxalq təsnifatı .............. 271 

Xəstənin stasionarda qalma müddətinin orta 

uzunluğu .................................................... 271 

Xətali seçmə ............................................... 271 

Xətti istehsal funksiyası ............................. 272 

Xətti trend .................................................. 272 

Xəzinə istiqraz kağızı ................................ 272 

Xidmət ....................................................... 272 

Xidmət sahələrinin fəaliyyətinin nəticələri 272 

Xidmət sahəsi ............................................. 272 

Xidmət sahəsində ümumi əlavə dəyər ....... 272 

Xidmət sahəsinin infrastrukturu ................ 273 

Xidmət sahəsinin mənfəəti ........................ 273 

Xidmət sahəsinin sosial-iqtisadi potensialı 273 

Xidmət səviyyəsi ....................................... 273 

Xidmət statistikası ..................................... 273 

Xidmət tarifləri .......................................... 273 

Xidmətin göstərilməsinə görə fəaliyyətdən 

dövriyyə ..................................................... 273 

Xidmətin satışından mədaxilin həcmi ....... 273 

Xidmətlər ................................................... 273 

Xidmətlərə tələbat ...................................... 274 

Xidmətlərin kollektiv istehlakı .................. 274 

Xidmətlərin son istehlakı ........................... 274 

XML - extensible markup language .......... 274 

Xüsusi (şəxsi) kapital ................................. 274 

Xüsusi avtokorrelyasiya funksiyası ........... 274 

Xüsusi borcalma hüquqları ........................ 275 

Xüsusi fondlardan sosial sığortalar üzrə 

müavinətlər ................................................ 275 

Xüsusi gömrük statistikası ......................... 275 

Xüsusi iqtisadi zona (xiz) .......................... 275 

Xüsusi korrelyasiya əmsalı ........................ 275 

Xüsusi mülkiyyət ....................................... 275 

Xüsusi təşkil edilmiş müşahidə ................. 275 

Xüsusi təyinatlı avadanlıqlar ..................... 276 



 

263


Xüsusi təyinatlı mənzil fondunun yaşayış 

sahələri ....................................................... 276 

Xüsusi təyinatlı minik avtomobilləri .......... 276 

Xüsusi ticarət.............................................. 276 



 

264 


Yüklə 17,41 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   182




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin