F.oxusporum f vasinfectum zam b u ru g ‘ining toksin m iqdori
kamaygan.
T uproqda b o r yetishmasa qand lavlagining o ‘zagi chirib keta
di, k anopda bakterioz kasalligi kelib chiqadi. T em ir yetishm asa
m evali d a ra x tla r d a x lo ro z k asallig in i k e ltirib c h iq a ra d i.
0
‘sim liklarda hosil qilinadigan im m unitet xususiyatining kelib
chiqishida kim yoviy im m unizatorlar: raddon, fenol birikm a-
larini q o ‘llash sam arali natija beradi.
0
‘sim lik larn in g kasallan ish id a, u la rn in g im m u n ite t x u
susiyatining n a m o y o n b o ‘lishida kasallik q o ‘zg ‘atu v ch isin in g
ix tis o s la s h u v m o s la s h is h i m u h im a h a m iy a tg a ega. Bu
z a m b u ru g ‘lar m a ’lum tu r yoki navga m o slan ish xususiyatini
vujudga keltiradi.
Ixtisoslanish u ch u n o ‘sim likda zaru r ozuqa m oddasining
b o ‘lishi va zam burug‘ rivojlanishi u ch u n zararli m oddaning
y o ‘qligi m uh im rol o ‘ynaydi.
0
‘sim liklarda m oslanish xususiya
tiga qarab m ikroorganizm lar keng ixtisoslashgan b o ‘ladi. M a
salan,
Verticillium zam burug‘i 400 d an ortiq,
Fusarium 500
d a n ortiq o ‘sim likni kasallantiradi.
M a ’lum o ‘sim lik navini kasallantiruvchi zam b u ru g ‘lar gu-
ruhiga fiziologik rassa deyiladi.
Verticillium dahliae zamburug‘ining
I,II rassasi m avjud b o ‘lib, u lar tu rli navlarni kasallantirish
xususiyatiga ega. R assalarning hosil b o ‘lishi z am b u ru g ‘lar
o ‘zgaruvchanligi bilan bog‘liqdir.
0
‘zgaruvchanlik-m ikrooiganizm lam ing yangi xususiyatiga ega
b o ‘lishi yoki oldingisini yo‘qotishiga aytiladi.
0
‘zgaruvchanlikning
kelib chiqishida ichki om illard an irsiy tuzilishi va tashqi om il-
lard an ekologik om il asosiy rol o ‘ynaydi.
SAVOLLAR 1. Hayot davomida hosil bo‘lgan immunitetning qanday turlari
mavjud?
2
. 0 ‘simliklarga zardob (vaksina) berishning ahamiyati nimadan
iborat?
3. Kimyoviy immunitetning o'simlik uchun ahamiyati qanday?
4. Kasallik qo‘zg‘atuvchilarning moslanish xususiyati va mohiyati
nimadan iborat?
55
