A yuldashev soliq va soliqqa

Hirinchi usul
, bcvositti real soliqlami hisoblash uchun foydalaniladigan 
obyektlar (yet, itnonitlm 
vii
shu kabilar)ning bahosi va o'rtacha daromad- 
liligi to'g'nsuliiKi ma'liiiimilaiga rga bo'lgan kadastr yoki rcestrdan foyda- 
lanilishini laqw o/o ctadi.
Oliv bclgiluriga ko'ra tasniflanadigan obycktning tavsifnomasi kadast- 
ining qiiiilishiga asos bo'ladi. Masalan, yer kadaslrini tuzishda turli tu- 
ninnluulugi ayni bir xildagi yer uchastkalari sifati, joylashgan joyi, foyda- 
lanili.shi va boshqa bclgilariga ko'ra guruhlanadi. lia r bir guruh uchun 
innydon birligining qator yillar uchun o'rtacha darotnadliligi bclgilanadi. 
Iloshqa hainma yer uchastkalaii maydon birligidan soliq stavkasi belgi- 
langan и yoki boshqa toilaga tenglashtiriladi.
Soliq to'lashning kadastrli usulining o'ziga xos xususiyati sifatida 
shuni ajratib ko'rsatish kcrakki, soliqning to'lanish payti daromadning 
olmishi payti bilan aslo bog'liq bo'lmaydi, chunki bunday usulda mol- 
mulk lining taxmin qilmadigan daromadliligining tashqi belgilari asosida 
buholanadi.
Obycktning ana shunday belgilarga asoslanadigan o'rtacha darom ad- 
liligi lining haqiqiy daromadliligidan jiddiy farklanishi mumkin, shuning 
uchun bunday usul ko'p jihatdan tarixiylik tusiga ega bo'lishi mumkinki, 
undan soliq apparati uncha rivojlanmagan holatda qo'llaniladi.
Ikkinchi usulda
soliqni soliq subyektiga darom adni to'laydigan yuridik 
shaxs hisoblaydi va ushlab qoladi. Ishchining ish haqidan, xizmatchining 
maoshidan darom ad solig'i shu tariqa undiriladi. Soliq korxonada xodim- 
ning darom adni olishigacha ushlab qolinadi, bu soliqni to'lashdan bo'yin 
tovlashni istisno qiladi, chunki buxgalteriya soliq solinadigan darom adni va 
soliq summasini aniq hisob-kitob qilib chiqadi.
Soliqning daromad manbayida to'lanishi shuni anglatadiki, soliq uni 
dcklaratsiyalar bo'yicha to'lashdagi singari soliq idorasi tom onidan hisob- 
lanib ushlab qolinmaydi, balki uni subyektlar jismoniy shaxs foydasiga 
to'lovni amalga oshiradigan to'lov manbalari (korxonalar, muassasalar va 
tashkilotlar, boshqa ish beruvchilar) hisoblaydilar va ushlab qoladilar.
Uchinchi usul soliq to'lovchilam ing soliq idoralariga deklaratsiyalarni, 
ya’ni ularning oladigan daromadlari va o'zlariga tegishli bo'lgan soliq 
imtiyozlari haqidagi rasmiy bayonotni berishini nazarda tutadi. Soliq ido- 
ralari soliq deklaratsiyasi va amaldagi soliqqa tortish stavkalari asosida to ‘- 
lamshi lozim bo'lgan soliq miqdorini nazorat qiladilar. Soliq deklaratsiyasi 
Msosula, odaida, tadbirkorlik faoliyatidan, dehkon (fermer) xo'jaligini yuri- 
lislulnii olinadigan daroniadlar, shuningdek, intellektual faoliyat bilan shu- 
tl'iilluniullgan shaxslar (fan, adabiyot, san'at asarlarining mualliflari, kash- 
riyotliii, mlnoliii mimllillan, Minoiit namunalarini yaratuvchilari va hokazo) 
(luronmdluil Roll(|(|a toililadl.
OVbfkiston Krspublikasida vi'i solig'i kadastrli usulda undiriladi.