Abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti tabiiy fanlar fakulteti

“Journal of Natural Science” №5/3 2021 y. http://natscience.jspi.uz
162 
qilish, ularning o’zaro bog`lanishlarini takomillashtirish va aksincha, yangi bilimlar
ni bayon qilish jarayonida oldindan o’zlashtirilgan bilim ko’nikma va malakalarini y
ana ham chuqurlashtirish, kengaytirish va mustahkamlashni ta`minlashga qaratilgan
dir. 
Tizimlilik 
va 
izchillik 
o’quvchilarda 
har 
qaysi 
o’quv fanlarining birbiri bilan uzviy bog`liq bo’lishini ko’rsatishda ham muhim a
hamiyatga ega. Ta`limning tizimli bo’lishi qoidasi bayon qilinayotgan o’quv mat
eriallarini mustahkamlash va ilgari o’tilgan materiallarni to’dirishga xizmat qilis
hini, o’quvchilarning uzluksiz va tizimli suratda mustaqil ish olib borishlarini, 
o’quvchilarning o’zlashtirgan bilim va hosil bo’lgan ko’nikma, malakalarni
hisobga olib borishni ham o’z ichiga oladi.
Tizimlilik va izchillik qoidalari o’zaro bog`liq bo’lgan 
alohida o’quv fanlarini hamda o’quv fanlarini mantiqiy jihatdan bir 
biriga mustahkam bog`liq xolda va muayan bir tartibda o’qitish hamda tartib jarayo
nida o’quvchilarni tizimli ilmiy bilim, ko’nikma va malakalarini o’zlashtirib olishlar
ini ta`minlaydi. Binobarin, o’quv fanlarining har biri, hatto, ayrim mavzu va ma
vzuchalari 
ham, 
shubhasiz, 
tarbiyalovchilik 
xarakterga 
ega.
Ta`lim jarayonida o’tilayotgan katta va kichik mavzularning mazmunidan 
kelib chiqadigan tarbiyaviy tomonlarini to’g`ri belgilash va uni ta`lim bilan bir
ga, bir butunlikda amalga oshirishni ta`minlash juda muhim va hal qiluvchi ahamiy
atga 
ega.
Maktab ta`limida o’quvchilar tabiy fanlarni-matematika, kimyo, biologiya,
astronomiya va boshqa fanlarni o’zlashtirish orqali ilmiy e`tiqodlari shakllana b
oradi.Ular dunyoni o’rganish mumkinligini ilmiy asosda anglab oladilar, haqiq
atga ishonch bilan, yolg`on narsalarga nafrat bilan qaray oladigan bo’ladilar.
Didaktikada ta`limni ishlab chiqarish amaliyoti bilan bog`lab borish 
eng asosiy va yetakchi qoidadir.Ta`lim jarayonida o’quvchilar tomonidan matemat
ika, fizika, biologiya, kimyo, astronomiya va boshqa tabiy fanlardan o’zlashtirilg
an nazariy bilim, ko’nikma va malakalar o’quv tajriba xonalari va laboratoriyal
ari, zamonaviy texnika vositalari, tajriba yer uchastkalari va ishlab chiqarish me
hnati jarayonida qo’llaniladi. 
Bu mashg`ulotlar ularni kelgusida murakkab ilmiy nazariyalarni amalda qo’l-
lay olishlari uchun zarur bo’lgan tajriba bilan qurollantiriladi. Ta`lim jarayonida na
zariya bilan amaliyotning birligi qoidasini izchillik bilan amalga oshirilishi oqib
atidagina 
o’quvchilar 
o’quv materialining tub mohiyatini, tabiat va 
jamiyat 
taraqqiyoti 
qonunlarini 
ilmiy 
asosda 
atroflicha 
to’g`ri, 
chuqur tushunib oladilar va kelajak amaliy faoliyatlari uchun zarur mahorat, ko’
nikma va malakalar hosil qilish qiladilar. O’quvchilarda tizimli tafakkurni 
rivojlantirishda yana bir muhum jihat ta`limning ko’rsatmalilik qoidasi ham amaliy 

---