ta saw u f
ahli adabiyot ham da musiqa, m e’morlik va boshqa san’at
sohalariga homiylik qilganini misollar bilan isbotlab beradi.
M ahm ud As’ad Jo ‘shon tasaw ufning axloqiy mohiyatini ta’kidlar
ekan, shunday deb yozadi:
'
«Axloq — fardiy emas, balki ijtimoiy hodisadir.
Jamiyat mavjud
bo'lm ay, inson yo!g‘iz o ‘zi yashasa edi,
axloq degan narsaga hojat
qolmagan b o ‘lardi. Axloq jam iyat hayotining ko‘rinishidir. Shunday
ekan, axloq jamiyatning tartib-intizomga ega, kuchli ta ’sir ko‘rsatadigan,
jam iyat nizom ining shaxslarga taalluqli
m anbaini tashkil etadigan
unsurdir. Shuning uchun axloqni yo‘lga qo‘ymay turib inson jamiyatga
foyda berishi, axloqqa rioya qilmaydigan
shaxslardan tashkil topgan
jamiyatning ham muvafTaqiyatga erishuvi mumkin emas»1.
H am onki, tasawufning m ohiyatini tashkil etuvchi axloq xususiy
hodisa
emas ekan, demak, ta saw u f ham ijtimoiy qamrovga ega hodisa;
u jam iyatda mavjud va jamiyat uchun katta ahamiyatga ega.
K o‘rib turibmizki, nisbatan yangi hisoblangan g ‘ayrizo‘ravonlik,
hayotga ehtirom va naqshbandiya tariqatiga asoslangan zamonaviy yangi
tasaw ufchilik axloqshunosligi kabi oqim lar
bir-birini inkor etmaydi,
aksincha to ‘ldiradi, boyitadi. Bu esa insoniyat jamiyatida axloqqa bo‘lgan
munosabatning umumiylashib, global ahamiyat kasb etib borayotganidan
dalolatdir.
Biz Eng yangi davr axloqshunosligi mavzuiga qisqacha to ‘xtalib
o ‘tdik. Zero, u shunchalik rang-barang va miqyosliki,
uni bir-ikki bob
doirasida qamrab olish mushkul. Shu bois uning asosiy ta ’limotlari va
yo‘naIishlarinigina nazardan o ‘tkazdik, xolos.
Dostları ilə paylaş: 
