Abdulla sher axloqshunoslik

I l l BOB
0 ‘RTA ASRLAR MUTAFAKKIRLARINING AXLOQIY
TA’LIM ОТ LARI
REJA
/. 
Diniy-hadisiy yo ‘nalish axloqshunosligi
2. M ashshoiyyunlik yo ‘nalishi axloqshunosligi
3. Tasavvufiy axloqiy ta ’limotlar
4. Temuriylar davri mutafakkirlarining axloqiy qarashlari
5. M ashhur pandnomalarning axloqiy m ohiyati
6. 0 ‘rta asrlar O vro‘pa axloqshunosligi
Tayanch tushunchalar
0 ‘rta asrlar, Q u r’on, Hadis, M ashshoiyyunlik, T asaw uf, M uhabbat, 
Ixtiyor erkinligi, N iyyat, Komil inson, N aqshbandiya, Javonm ardlik, 
Pandnom a, U yg‘onish davri, Fazilat, Lazzat.
0 ‘rta asrlarga kelib nasroniylik O vro‘pa xalqlarining ijtim oy-siyosiy 
va m adaniy hayotini cherkovga b o ‘ysundirdi, ham m a sohalar b o ‘yicha 
cherkov nazorati o ‘rnatildi. Bu bilan ilm -fan va sa n ’at cherkov belgilab 
bergan chegaralar doirasidagina rivojlanishga m ahkum etilgan edi. Islom
d inida esa, ayniqsa, tasavvufning vujudga kelishi tufayli, m uayyan 
m a’noda hurfikrlilik mavjud b o ‘lib, ilm -fan va san ’at taraqqiyotiga keng 
y o‘I ochildi. N atijada Qadimgi dunyo m u m to z axloqshunosligi ilgari 
surgan g ‘oyalarni rivojlantirish, u o ‘rtaga tashlagan m u am m o larn i hal 
etish, o ‘sha davr va keyingi davrlar uchun dolzarb b o ‘lgan m uhim nazariy 
h am da didaktik-axloqiy asarlarni yaratish, asosan, m usulm on Sharqi 
allomalarining zimmasiga tushdi. U lar o ‘ziga xos m um toz axloqshunoslik 
a n ’analarini yaratdilar.
Bu davr axloqshunosligi h am turli xil axloqiy-falsafiy oq im lard an
tashkil topgan. Lekin bunday oqim lar yoki yo ‘nalishlarning o ‘ziga xosligi 
shundaki, ular Qadimgi dunyo axloqshunosligi singari nisbatan q a t’iy 
chegaralarga ega em as edi. C h u n o n c h i, m ashshoiyyunlik o q im in in g
buyuk vakillari deb tan olingan F o ro b iy va Ibn S in o n in g ax lo q iy
qarashlaridagi b a ’zi jih atlar tasaw u fiy axloqshunoslikka taalluqli ekani 
ko‘zga tashlanib turadi. A m m o shunga qaram ay, u m u m an falsafiy- 
axloqiy o q im lar b orasida gap k e tg a n d a , m u su lm o n S h a rq id a u c h
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

y o ‘nalish alohida o ‘rin tutadi. Bular — diniy-hadisiy, m ashshoiyyunlik 
va ta s a w u f axloqshunosligi.