Abu rayhon beruniy nom id ag I to sh k en t da vlat texn ika u n IV er site ti m. X. Aripova
M a’lum otlar b a’zasining relatsion, tarm oq va iyerarxik
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
4.2. M a’lum otlar b a’zasining relatsion, tarm oq va iyerarxik
modellari M a’lumotlami tasvirlashning uchta darajasi mavjuddir, ya’ni foydalanuvchi (predmetlar sohasi), mantiqiy va fizik daraja. Real dunyoning obyektlari predmetlar sohasini tashkil etadi. Predmetlar sohasining har bir obyekti o p in in g atributlari bilan xarakterlanadi va har bir atribut nomga va qiymatga egadir. Masalan, ossillograf obyekti, uning atributlarining nomi - takrorlanish chastotasi, sezgirligi, o ‘tkazuvchanlik polosasi va boshqalar, atributlar qiymatlari esa uning parametrlarining qiymatlari hisoblanadi. Mantiqiy (konseptual) daraja - bu m a’lumotlarni kompyuterda tasvirlanishiga bog‘liq bo'lmagan abstrakt tasvirlash hisoblanadi. Fizik daraja - m a’lumotlar bazasini kompyuterning qandaydir axborot tashuvchisida tashkil qilish hisoblanadi. Unga axborot tashuvchini boshqaruvchi dastur vositasi ham kiradi. Mantiqiy darajada m a’lumotlar uchta usulda tasvirlanishi mumkin. Hozirda m a’lumotlaming uchta modeli mavjuddir, ya’ni relatsion, tarmoqli va iyerarxik. 80 Relatsion modelning asosini foydalanuvchilar uchun qulay bo‘lgan jadval ko‘rinishidagi nazariy munosabatlar (relatsiya) tushunchasi tashkil qiladi (4.2-rasm). Jadvalning har bir ustuni obyektning atributiga mos keladi va unga mos nom beriladi. Jadval ustunlariga (munosabatlar) atributlaming qiymatlari kiritiladi. Relatsion algebraning tili yordamida munosabatlardan foydalanib, qatorlar, ustunlar va boshqa belgilar bo‘yicha istalgan axborotlami tanlash mumkin bo‘ladi. Undan tashqari qirqish va yopishtirish amallarini qo‘llab kerakli shakldagi fayllami hosil qilish mumkin. M a’lumotlaming iyerarxik modellari deb, alohida daraxtlardan tuzilgan, barcha bog‘lanishlari dastlabki segmentdan bir qancha yangidan yaratilganlariga yo‘naltirilgan to‘plamga aytiladi. Bunday modelda bog‘lanishlar «bittadan ko‘pchilikka» tipida amalga oshiri ladi (4.3,a-rasm). Segment bu bitta yoki bir nechta maydon bo‘lib, amaliy dasturlar va m a’lumotlarni izohlash tillari orasida asosiy axborot almashuvchi birlik hisoblanadi. Iyerarxik MBda axborotlar fondi tuzilishi chegara va davrsiz graflar ko‘rinishida, ya’ni daraxt ko‘rinishida tasvirlanadi Har bir iyerarxik sistemani yaratishda har bir daraxt alohida m a’lumotlar fayli ko‘rinishida izohlanadi. Tranzistor turi P Ikmax.A Rb Vt SbpF KT903A 4,0 3 30 180 К 1904A 3,5 0,8 5 12 K1907B 3,5 1,0 13,5 20 K1911A 5,2 0,4 3 10 Yüklə 3,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|