Abu rayhon beruniy nom id ag I to sh k en t da vlat texn ika u n IV er site ti m. X. Aripova
Yüklə 3,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
W=\ co n| x Har bir param etr o ‘z navbatida loyihalash obyektiga bog‘liq yanada murakkabroq matematik funksionalning funksiyasi b o ‘lishi mumkin. 90 Modelning chiqish parametrlari bu loyihalanilayotgan obyekt ning funksional, konstruktorlik-texnologik, iqtisodiy, ekspluatatsion va boshqa xarakteristikalarini xarakterlovchi ko‘rsatkichlaridir. Bunday ko‘rsatkichlarga loyihalanilayotgan obyektning uzatish koeffitsiyentlari, massasi hamda o ‘lchamlari, puxtaligi, narxi va boshqalar kiradi. Ichki va chiqishdagi parametrlari tushunchasi invariant hisoblanadi, modellashtirish jarayonining nisbatan murakkabroq darajasida chiqishdagi parametrlar ichki parametrlar yoki aksincha bo'lishi mumkin. Masalan, kuchaytirgich qurilmasini modellashtirilayotganda rezistoming qarshiligi ichki parametr bo‘Iib, rezistomi o ‘zini modellashtirilayotganda esa, qarshilik chiqish parametri bo‘lib hisoblanadi. Modelning chiqish para- metrlarini i r = |fi... fk|' bilan belgilaymiz. Modelning tashqi parametrlari bu loyihalanilayotgan obyektga tashqi muhit ta’sirlar va boshqaruvchi ta’sirlar xarakteristikalaridir. Tashqi parametrlar vektori juda ko‘p turlicha tashkil etuvchilardan iborat, ularga oldin ichki parametrlar bo‘lib hisoblangan parametrlar ham kiritilishi mumkin. Tashqi parametrlami Q = | q\...qm\ bilan belgilaymiz. Matematik modellar tenglamalari, obyektning holatlarini toiiq xarakterlovchi qandaydir fizik komponentlarini xarakteristikalarini bog‘lashi mumkin, lekin ular modelning chiqishdagi yoki ichki parametrlari bo‘lib hisoblanmaydi (masalan, ichki parametrlari bo‘lib elektrik sxema elementlarining nominallari hisoblangan radioelektron qurilmalaridagi tok va kuchlanishlar, chiqishdagi parametrlari bo‘lib, quvvat uzatish koeffitsiyenti va boshqalar). Bunday xarakteristikalami fazoviy o ‘zgaruvchilar deb ataladi. Matematik modellar bir qancha belgilarga ko‘ra sinflarga bo‘linadi. Obyektning xususiyatlarini tasvirlashga qarab modellar funksional, texnologik va strukturali modellarga boMinadi. Funksional model obyektning ishlash jarayoni bilan bog‘liq xususiyatlarini tasvirlaydi, texnologik model esa, obyektni tayyor lash bilan bog‘Iiq xususiyatlami tasvirlaydi, strukturali modellar obyektning strukturasining xususiyatlarini, jumladan geometirik tuzilishini tasvirlaydi. Modelni hosil qilish usuliga qarab, nazariy va empirik model larga boMinadi. Nazariy modellami obyektning ishlash jarayonidagi 91 fizik qonuniyatlarini o ‘rganish asosida hosil qilinadi. Empirik modellami esa, obyekt xususiyatlarini tashqi ko‘rinishini o ‘rganish jarayonida yaratiladi. Loyihalash jarayonida, har bir loyihalash darajasi va bosqichlari uchun yaratilishi, foydalanishi, ishlatiladigan matematik appart xarakteriga qarab turlicha bo‘lgan modellardan foydalaniladi (2 . 1- jadval). Jadvaldan ko‘rinib turibdiki, modellaming ko‘pchiligi Yüklə 3,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|