Adabiy tur, termin, tahrir va muharrirlik


til, tog', suv, c h o ‘l, - ot; ko'k, qizil, yaxshi, iliq -s ifa t; tur, kel, sol, ol



Yüklə 6,03 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə28/120
tarix28.11.2023
ölçüsü6,03 Mb.
#168240
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   120
Z. Toxirov - Adabiy tur, termin, tahrir va muharrirlik mahorati

til,
tog', suv, c h o ‘l, - ot; ko'k, qizil, yaxshi, iliq -s ifa t; tur, kel, sol, ol
- f e
7; 
о ‘sha, bu, men, siz - olmosh; tez, ildam, erta, ilgari - ravish
va boshqalar.
Bular ash tub so ‘zlar bo‘lib, ulardan tashqari o ‘zbek tilida o ‘z 
so‘zdan til ichki imkoniyatlari asosida yasalgan, hosil b o ig a n
so‘zlar ham o 'z qatlamga oid b o ia d i. Masalan, yasovchi 
qo‘shimchalar yordamida
suv+chi.
Otdan shaxs oti yasaladi. 
Suvchi+lik.
Shaxs otidan kasb nomi yasaladi. Agar yuqoridagi usul 
bilan yangi so ‘z yasalgan b o is a , quyidagi usul bilan yangi so'z 
hosil b o ig a n : o ‘simlik turi -
sadarayxon, oshko ‘k
va 
gultojixo ‘roz.
Mazkur so‘zlar kompozitsion usulda hosil b o ig a n , yasalmagan. 
O lz tilda shunday terminlar borki, ular tarkibida m a’noli qism bor 
b o lib , undan boshqasi hech qanday m a’no ifodasiga ega emas. 
Masalan, 
o'roq
(
o'r+ oq
), 
chopqi
(
chop-qi
). Har ikki termin 
tarkibidagi m a’noli qism 
o ‘r, chop
fe’l (buyruq fe ’li), - 
oq, - qi
mazkur termin tarkibida yasovchi m a’nosiga ega emas. Shunga 
ko‘ra b o ia r sodda so‘z (termin).
0 ‘zlashma qatlamga oid term inlar yasalishiga o'zlashm a 
so‘zlarga o ‘z til vositalarini qo‘shilishi ham sabab b o ia d i. 
Masalan, 
charxchi (charx+chi) -chi
o ‘z qatlamga oid, 
charx
(fors.). 
Andishali (andisha+li) - andisha (ar.), - li
o ‘z qatlamga oid.
0 ‘z tilga oid so‘zga o ‘zga til yasovchi vositasi qo‘shilishidan 
ham termin yasaladi. Masalan, 
tilshunos
(

Yüklə 6,03 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   120




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin