Akademik Yazi Üzr? B?l?dçi

Akademik Yazının Əsas hissələri 

Bildiyiniz  kimi,  paraqraf  bir  mövzu  bar

ədə  bir  neçə  cümlədən  ibarət  olur  və  üç 

əsas  hissəyə  malik  olur:  giriş  cümlə,  əsas  hissə  (fikri  dəstəkləyən  cümlələr)  və 

yekun  cüml

ə.  Eynilə,  bizim  yazdığımız  tədqiqat  işləri  də  bir  mövzü  və  üç  əsas 

hiss

ədən  ibarət  olan  paraqraflar  qrupudur,  giriş,  əsas  hissə  və  nəticə.  İndi  isə 

g

əlin akademik yazı işinizin hər bir hissəsinə ayrı-ayrılıqda baxaq. 

   

 

 

 

 

Giri  paraqrafı

3

 

Giriş akademik yazı işinizin ilk paraqrafıdır. O, mövzunu təqdim edir və oxucuda 

maraq oyadır. Giriş paraqrafı yazmağın bir neçə yolu var. Fikrimizin aydın ifadəsi 

üçün h

ər hansı bir mayeni ağzı geniş olan bir qabdan ağzı dar olan başqa qaba 

tökm

ək  üçün  istifadə  etdiyimiz  əşyanı  –  qıfı  təsəvvürümüzə  gətirək.  Mayenin 

dağılmaması  üçün  ağzı  geniş  olan  və  sonuna  doğru  getdikcə  daralan  qaba  qıf 

deyirik. Yazını həmin əşyaya bənzətsək, girişi qıfın ağzı hesab edə bilərik. Qıfın 

ağzı,  yəni  yazının  girişi  2  hissədən  -  bir  neçə  ümumi  cümlədən  və  bir  tezis 

cüml

əsindən  ibarət  olur.  Ümumi  cümlələr  akademik  yazı  işinizin  mövzusu 

haqqında oxucuya ümumi məlumat verir. Onlar oxucunu mövzunuzun çox ümumi 

ideyas

ından çox spesifik ideyasına doğru yavaş-yavaş aparır. Qıfın ağzı –yazının 

girişindəki ilk ümumi cümlə sadəcə mövzunu təqdim edir. Şəkli çəkərkən kamera 

linzası  konkret  bir  şəkil  üzərində  fokuslandığı  kimi,  hər  bir  növbəti  cümlə    də 

getdikc

ə spesifik mövzu üzərinə daha çox fokuslanmış olur. Tələb olunan ümumi 

cüml

ələrin  sayı  üzrə  dəqiq  bir  qayda  yoxdur.  Bununla  belə,  sizin  3-4  cümlə 

yazmanız  gərəkdir  və  bu  cümlələr  oxucunun  diqqətini  saxlamaq  üçün  kifayət 

q

ədər  maraqlı  olmalıdır.  Oxucunun  diqqətini  cəlb  etmək  üçün  ümumi  cümlələr 

iç

ərisinə  bir  neçə  maraqlı  detallar  salmaq  olar.  Buna  baxmayaraq,  elmi  yazı 

işinizin əsas hissəsinə aid olan heç bir detalı burada verməməlisiniz. 

Tezis cüml

əsi elmi yazı işinizin əsas ideyasını təqdim edir. 



  O, 

yazınızın konkret mövzusunu göstərir.  



  O, 

əsas mövzunun yarım mövzularını sadalaya bilər.  



  O, eyni zamanda struktur metodu bar

ədə məlumat verir. 



 

O, girişin sonuncu cümləsi olmalıdır.  

Tezis cüml

əsi elmi yazı işinizin sualına cavab verdiyinə görə, başlanğıc üçün ən 

uyğun  məqamdır.  Buradan  yazınızın  yarım  mövzularının  nə  olacağı  və  onlarda 

n

ələrdən  söhbət  açacağınız  barədə  qərar  verə  bilərsiniz.  Nədən  söhbət 

açacağınız  barədə  ilkin  fikriniz  olduqdan  sonra  yazınızı  yazmağa  başlaya 

bil

ərsiniz.  

                                                        

3

Giriş paraqrafı bölməsi 

Oshima, A., & Hogue, A. (2006).Introduction to Academic Writing, 

(3

rd

ed.). Pearson Longman-

dan götürülmüşdür.

 

 

---

 

14 

 

Bununla  bel

ə,  elmi  yazı  işi  yazarkən  mövcud  ədəbiyyatın  əksəriyyətini 

araşdırmadan  müəyyən  yanaşma  ilə  çıxış  etmək  çətin  ola  bilər.Ona  görə  də, 

tezis  cüml

əsini  formalaşdırmazdan  əvvəl  siz  mövzu  üzrə  bir  qədər  oxumalı  və 

siz

ə lazım ola biləcək müxtəlif fikirləri dəstəkləyən konsepsiyalar, nəzəriyyələr və 

araşdırmalar barədə  qeydlər  götürməlisiniz.  Bu  qeydləri  götürəndən  və  bunların 

qısa  xülasəsini  qurandan  sonra  mövzunu  yekunlaşdıran  və  mövcud 

ədəbiyyatdan fikir,  faktlar  üzrə  ziddiyyət  və  fərqli  yanaşmaları  nəzərə  alan  tezis 

yazmağa daha yaxın ola bilərsiniz. 

Sizin  yazdığınız  qeydlər  boşuna  olmayacaq,  çünki  onlar  sizin  tezis  cümlənizi 

d

əstəkləyən  paraqraflarınız  üçün  əsas  parçalar  olacaq.  Əslində,  əgər  siz  artıq 

yaxşı  qeydlər  etmisinizsə,  tezis  cümlənizi  dəstəkləyəcək  arqumentinizlə 

əlaqələndirmək  üçün  sizə  yalnız  paraqraflar  arasına  bağlayıcı  cümlə  lazım  ola 

bil

ər.  İstifadə  etdiyiniz  yanaşmadan  asılı  olmayaraq,  yazınızın  yaxşı  struktura 

malik 

olması önəm daşıyır.Bu isə, giriş paraqrafı ilə başlayır.