Aksiyani ichki qiymatini baholash

Beta koeffitsienti - bu butun bozorga nisbatan alohida olingan kompaniya yoki
portifeldagi mavjud qimmatli qog’ozlari harakatini tavsiflovchi statistik koeffitsient
bo’lib, bozorning o’sishi kompaniyaning qimmatli qog’ozlariga ta’sirini
ko’rsatuvchi ko’rsatgich. Boshqacha qilib aytganda beta koeffitsienti bozor bilan
kompaniya qimmatli qo’g’ozlarini daromadliligi o’rtasidagi riskni ifodalovchi
ko’rsatgich hisoblanadi.
Beta koeffitsientini kapital qaytimi bilan bozor indeksi qiymatini
kovariatsiyasini bozor indeksi qaytimi dispersiyasiga nisbati orqali aniqlanadi. Beta
koeffitsienti quydagi formula orqali topiladi.

𝒄𝒐𝒗(𝑹𝒔, 𝑹𝒎) - Qimmatli qog'ozlar daromadining o'zgarishi bozor
daromadlarining o'zgarishi bilan bog'liqliligi kovariatsiyasi.
𝒗𝒂𝒓(𝑹𝑴) - bozor indeksi qaytimi dispersiyasi.
Beta koeffitsienti butun bozorga nisbatan qimmatli qog'ozlar yoki investitsiya
portifelinining o’zgaruvchanligini yoki tizimli riskni o’lchovchi koeffitsient
hisoblanadi.
Bozor qaytimi- investorlarning bozordan kutayotgan o’rtacha daromad
stavkasi. Bozorning ehtimoliy daromad darajasiga asoslanib, investor investitsiya
qilishdan kutgan daromadidir. Investorlar kutilayotgan daromadini hisoblash uchun
fond bozoridagi indeklarning tarixiy daromadlilik ma'lumotlaridan foydalanishlari
mumkin. Bozor qaytimini hisoblashda AQSh, Buyuk Britaniya va Germaniya kabi
davlatlarda S&P 500, Dow Jones, Nasdaq, FTSE 100, DAX kabi fond bozori
indekslarida foydalanilsa, O’zbekistonda UCI indeksi ma’lumotlaridan foydalanish
mumkin

T/r	Microsoft	Meta platforms
Beta koeffitsienti	1.0753	1.2824
Bozor qaytimi	14.52%	11.52%
Risksiz stavka	4.70 %	4.70 %
E(R)	15.26%	13.45%

Olingan natijalarni tahlil qiladigan bo’lsak, Meta platforms kompaniyasining beta koeffitsienti Mcrosoft kompaniyalarning beta koefitsientiga qaraganda katta chiqdi. Beta koef 1.2824 degani kompaniyaning aktivlaridan kutilayotgan kutilayotgan daromad bozorga qaraganda 1.2824 riskli ekanligini bilishimiz mumkin.Microsoft kompaniyasining beta koefitsienti 1.0753 ni tashkil etdi
Umumiy natijalarga qaraydigan bo’lsak, eng yaxshi natija Microsoft kompaniyasiga tegishli bo’lib, 15.26% ni tashkil qilmoqda.
CAPM ni natijalari va kompaniyalarning moliyaviy hisobotlari asosida Kapitalni o’rtacha tortilgan qiymatini topib olamiz.

T/r	Micosoft	Meta platforms
Foiz xarajatlari	2063	20
To’langan soliq	10978	5619
Soliqqacha bo’lgan daromad	83716	28819
Umumiy qarz	61270	26591
Kapitalizatsiya hajmi	2278000	60403
Rd	3.37%	0.08%
T	13.11%	19.50%
Re	15.26%	13.45%
E/(E+D)	97.38%	69.43%
D/(E+D)	2.62%	30.57%