Qo‘shish va ayirish Qo‘shish amali ( + )- ikki operandni qo‘shishdan hosil bo‘lgan natijani qaytaradi.
Ayirish amali ( - ) ikki operandning ayirmasini ifodalaydi.
Standart qo‘shish va ayirish amali int, uint, long, ulong, float, double va decimal tiplari uchun aniqlangan. Boshqa tipli kattaliklar uchun ham qo‘shish va ayirish amallarini qo‘llash mumkin, faqat ushbu tip uchun avtomatik o‘zgartirish amalga oshishi lozim bo‘lishi kerak. Natijaning tipi eng kamida int tipida bo‘ladi.
Surish amallari Surish amallari ( << va >> ) – butun tipli operandlar uchun qo‘llaniladi. Surish amallari bajarilishi natijasida birinchi operandning ikkilik kodidagi razryadlarni ikkinchi operand qiymati barobarida o‘ngga yoki chapga suriladi.
Chapga surish amalida ( << ) ko‘rsatilgan miqdordagi razryadga surishdan qolgan joylar 0 lar bilan to‘ldiriladi. Chapga surish amali sonni 2 ga ko‘paytirish amali bilan teng kuchli.
O‘ngga surishda (>>) esa ko‘rsatilgan miqdordagi razryadga surish orqali ortiqcha razryadlar tashlab yuboriladi. O‘ngga surish amali sonni 2 ga bo‘lishga teng kuchli. Masalan:
4<<1 amali bajarilishi natijasida 8 soni xosil bo‘ladi. Chunki 4 sonining ikkilik koddagi qiymati 100 ga teng. Razryadlarni 1 xona chapga surish orqali 100 soni 1000 ga aylanadi. Bu esa o‘nlik sanoq sistemasida 8 ga teng.
16>>1 bajarilishi natijasida 8 soni hosil bo‘ladi. Chunki 16 sonining ikkilik sanoqsistemasidagi kodi 10000 ga teng. Razryadni 1 birlik o‘ngga surish natijasida eng oxirida 1 ta 0 soni tashlab yuboriladi va 1000 soni qoladi. Ushbu son esa o‘nlik sanoq sistemasida 8 ga teng.
Manfiy sonlar uchun surish amallar musbat sonlarga nisbatan farqli natija beradi. Chunki sonning ishorasi alohida razryadni bildiradi.
Standart surish amallari int, uint, long i ulong tiplari uchun qo‘llaniladi.
Solishtirish amallari va tenglikni tekshirish amallari Solishtirish amallari( <, <=, >, >=, ==, != ) bajarilishi natijasida birinchi operand ikkinchisiga taqqoslanadi. Natija mantiqiy tipda olinadi. Solishtirish amallari va natijalar 4.2- jadvalda keltirilgan.
4.2-jadval.
Solishtirish amallaridan olinuvchi natijalar
