Algoritmik tillar va dasturlash. Ma’ruza mashg’ulotlari uchun o’quv qo’llanma. X. E. Xolmirzayev, M. N. Ikromova, M. M. Bahromova Annotatsiya

Listing 10.2. Qiymat qaytaruvchi Metodni yaratish va undan foydalanish.
10.4. Ruxsat berish modifikatorlari
Ruxsat berish modifikatorlari Metodga murojaat qilish mumkin bo‘lgan chegarani belgilaydi. C# ob’ektga mo‘ljallangan dasturlash tili bo‘lganligi sababli, Metodlarni sinfning bir a’zosi sifatida qaraladi va uni sinfning uslubi deyish mumkin. Metodga murojaat qilish chegarasini berish uchun 4 ta ruxsat berish modifikatorlaridan foydalaniladi. Bular:
- public – Metodga ushbu dastur jamlanmasi(assembly)dagi ixtiyoriy joydan yoki u yozilgan kutubxona(nomlar makoni)ni ulab olish orqali boshqa dasturiy jamlanmadan ham murojaat qilish imkonini beradi;
- protected – Metodga faqatgina u e’lon qilingan sinf ichida va uning avlodi vakili bo‘lgan sinflardangina murojaat qilish mumkin;
- internal – Metodga faqatgina u e’lon qilingan dasturiy jamlanma ichidan murojaat qilish mumkin.
- private – Metodga murojaat faqatgina u e’lon qilingan sinf ichida amalga oshirilishi mumkin.
Dasturiy jamlanma (assembly) – bu .NET uchun kompilyatsiya qilingan *.exe yoki *.dll kengaytmali ko‘rinishdagi fayllardir. Dasturiy jamlanmalar avval yozilgan tayyor kodlardan qayta foydalanish imkonini beradi.
O’zlashtirish uchun savollar.

1. 
   Metod deb nimaga aytiladi?
   
2. 
   Return operatori qanday qo`llaniladi?
   
3. 
   Public modifikatorini izohlang
   
4. 
   Private modifikatorini izohlang
   
5. 
   Protected modifikatorini izohlang
   

11-Ma’ruza. Metodning massivli parametrlari va params kalit so`zi

Reja:
1. Massivli parametrlari va params kalit so’zi
2. Parametr sifatida massiv.
Tayanch so’z va iboralar: Metodning massivli parametrlari, params kalit so`zi, massivdan parameter sifatida foydalanish


11.1. Massivli parametrlar va params kalit so’zi
Oldingi barcha misollarda biz doimiy sonli parametrlardan foydalanganmiz. Params kalit so'zidan foydalanib, biz noaniq parametrlarni o'tkaza olamiz:
static void Addition(params int[] integers)
{
int result = 0;
for (int i = 0; i < integers.Length; i++)
{
result += integers[i];
}
Console.WriteLine(result);
}
static void Main(string[] args)
{
Addition(1, 2, 3, 4, 5);
int[] array = new int[] { 1, 2, 3, 4 };
Addition(array);
Addition();
Console.ReadLine();
}
Params kalit so'zi bilan parametrning o'zi usulni belgilashda biz foydalanadigan turdagi bir o'lchovli massivni ko'rsatishi kerak. Params modifikatori bilan parametr o'rniga usulni chaqirishda biz individual qiymatlarni ham, qiymatlar qatorini ham berishimiz yoki parametrlarni umuman o'tkazmasligimiz mumkin.
Agar biz boshqa parametrlarni topshirishimiz kerak bo'lsa, ular parametrlardan oldin params kalit so'zi bilan ko'rsatilishi kerak:
// Bu shunday ishlaydi
static void Addition( int x, string mes, params int[] integers)
{}
Bunday usulni chaqirish:
Addition(2, "hello", 1, 3, 4);
Biroq, parametrlarni o'zgartiruvchi parametrdan so'ng, biz boshqa parametrlarni aniqlay olmaymiz. Ya'ni, quyidagi usul ta'rifi haqiqiy emas:
// bu ishlamaydi
static void Addition(params int[] integers, int x, string mes)
{}