Allohning goʻzal ismlari

Bu maqolada Allohning goʻzal ismlari (arabcha: أسماء الله الحسنى, ʾasmāʾ allāh al-Ḥusnā) va ularning mazmuni berilgan. Qurʼoni Karimning Aʼrof surasi 180-oyatida Alloh ismlari haqida shunday deyiladi:

Allohning goʻzal ismlari bordir. Bas, uni oʻsha ismlar bilan chorlangiz (yod etingiz),Uning ismlarida haqdan ogʻib (nooʻrin joylarda ularni qoʻllaydigan mushrik) kimsalarni tark qilingiz“

Bu ismlar 99 ta. Ular musulmon ilohiyotida muhim oʻrin tutadi. Alloh ismlari koʻp duolarda qoʻshib aytiladi. Qur’oni Karimning Hashr surasida (22-24 oyatlar) Allohning goʻzal ismlarining qisqa roʻyxati bor: ar Rahmon, ar-Rahim, al-Malik, al-Quddus, as-Salom, al-Moʻmin, al-Muhaymin, al-Aziz, al-Jabbor, al-Mutakabbir, al-Xoliq, al-Bori’, al-Musavvir. Boshqa hamma ismlar Qur’oni Karimning turli joylarida uchraydigan Alloh sifatlaridan kelib chiqadi va ular bilan bogʻlangan feʼllardan hosil boʻlgan. 99 ta ism roʻyxati Abu Hurayra r.a (601-679) rivoyat qilgan hadisda bor. Ana shu hadisga koʻra, Muhammad(s.a.v) 99 raqamini keltirgan va har kim Allohning mazkur ismlarini birma-bir aytib chiqsa, albatta, InshaAlloh jannatdan joy ato qilinadi deganlar. Boshqa Hadis toʻplamlarida ham Alloh ismlari roʻyxati keltiriladi:

Ismlar roʻyxati va maʼnosi:[tahrir]

#	Arabcha	Oʻqilishi	Tarjima va maʼnolari	Qur’ondagi manbasi
1	الله	Alloh	Xudoning ismi. Barcha suralarning (bittasidan tashqari) boshlanishida qoʻllaniladi
2	الرحمن	Ar-Rohmān	Mehribon — Ulugʻ neʼmatlarni beruvchi.Bu sifatfaqat Allohga xos boʻlib, barchaga kofirga ham, moʻminga ham mehribon va neʼmat beruvchi maʼnosini anglatadi.Rahmon sifatini Alloh taolodan boshqa hech kimga nisbatan ishlatib boʻlmaydi.	Rahmon surasi.
3	الرحيم	Ar-Rohīm	Rahmli — „Rohiym“ latif neʼmatlarni beruvchi.Bu sifat xosroq boʻlib, qiyomat kuni faqat moʻminlarga rahm qiluvchi maʼnosini anglatadi.Va Allohdan oʻzgalarga, jumladan Paygʻambar alayhissalomga nisbatan ham ishlatiladi.	Barcha suralarning (bittasidan tashqari) boshlanishida qoʻllaniladi
4	الملك	Al-Malik	Podsho — Barcha narsani egasi."Malik" haqiqiy egadir.Undan oʻzga ega yoqdir.Shuning uchun bandalar faqat unga qul boʻladilar.Hech vaqtda bir qulga ikki xoʻjayin boʻlmaydi.Shuning uchun insonlar oʻzlariga oʻxshaganinsonlarga emas, balki yagona yaratganga, haqiqiy Malikka qul boʻlish lozim.	59:23, 20:114
5	القدوس	Al-Quddūs	Muqaddas, nuqsonlardan holi — Barcha ayblardan xoli, noloyiq sifatlardan munazzah, mutlaq muqaddaslik va mutlaq poklik Allohning oʻzigagina hosdir.	59:23, 62:1
6	السلام	As-Salām	Ofat va balolardan solomat. Qutqarayotgan — „Salom“-barcha nuqsonlardan salomat. Shuningdek, tinchlik, xotirjamlik va rohat beruvchi degani. Alloh „Salom“ sifati ila bandalarga tinchlik, omonlik, xotirjamlik ato qiladi.	59:23
7	المؤمن	Al-Mu’min	Moʻmin-iymon va omonlik beruvchi.	59:23
8	المهيمن	Al-Muhaymin	Hamma narsani qamrab oluvchi.Alloh bandalarning barcha holatlariga guvoh boʻlib turadi.Undan hech narsa maxfiy qolmaydi.	59:23
9	العزيز	Al-Aziz	Izzat va qudrat sohibi. Ulugʻ — Barchaning ustidan gʻolib. Undan biror narsa gʻolib kelolmaydi.	3:6, 4:158, 9:40, 48:7, 59:23
10	الجبار	Al-Jabbār	Bandalarini ishlarini isloh etuvchi. Jabbor — oliy qadar ulugʻ, Uning oldida hamma oʻzini xor tutadi.	59:23
11	المتكبر	Al-Mutakabbir	Kattalik yarashuvchi zot. Mutakabbir — kibriyosi va ulugʻligi behad. Uning oldida boshqalar qul boʻlib turadi.	59:23
12	الخالق	Al-Holiq	Yaratuvchi, vujudga keltiruvchi. Xoliq — Asli va oʻxshashi yoq narsaning oʻlchovini mos qilib yaratuvchi. Xoliq mutloq vujudga keltiruvchidir.	6:102, 13:16, 39:62, 40:62, 59:24
13	البارئ	Al-Bāri'	Bori' — Yoʻqdan paydo qiluvchi, vujudga keltiruvchi, yaratuvchi. Bori’ning vujudga keltirishida tafovut yoqdir.	59:24
14	المصور	Al-Musovvir	Maxluqot va mavjudotlarga suvrat va shakl beruvchi.	59:24
15	آل الغفار	Al-Gʻoffār	Gʻaffor — Koʻplab magʻfirat qilib, bandalarning aybini oʻz fazli ila kechib yuboruvchi. bandalarning aybu nuqsonlari va gunohu maʼsiyatlarini fosh qilmay yopib turuvchi.	20:82, 38:66, 39:5, 40:42, 71:10
16	القهار	Al-Qohhār	Qahhor — Barcha maxluqotlarni qabzasida tutib, ularni oʻz hukmiga yuritib va qudrati ila boʻysundirib turuvchi.	13:16, 14:48, 38:65, 39:4, 40:16
17	الوهاب	Al-Vahhāb	Oʻz neʼmatlarini tekin ato etuvchi.	3:8, 38:9, 38:35
18	الرزاق	Ar-Rozzāq	Barcha tirik mavjudot rizqini yetkazib beruvchi.	51:58
19	الفتاح	Al-Fattāh	Hukm etuvchi, rahmat hazinalarini ochuvchi.	34:26
20	العليم	Al-'Alīm	Biluvchi, dono, ilm sohibi. Boʻlgan va boʻladigan, avvalgi va oxirgi, zohir va botin narsalarning barchasini biluvchi.	2:158, 3:92, 4:35, 24:41, 33:40
21	القابض	Al-Qobiz	Kimlarningdir rizqini qiyuvchi, ruhlarni qabz etuvchi (oluvchi).	2:245
22	الباسط	Al-Bāsit	Kimlargadir keng rizq beruvchi, ruh baxsh etuvchi.	2:245
23	الخافض	Al-Hofiz	Kofirlar martabasini tushiruvchi.	95:5
24	الرافع	Ar-Rāfi'	Moʻminlar martabasini koʻtaruvchi.	58:11, 6:83
25	المعز	Al-Mu’izz	Kimlarnidir aziz, qadrli etuvchi.	3:26
26	المذل	Al-Muzill	Kimlarnidur xoru zalil qiluvchi.	3:26
27	السميع	As-Samī	Maxfiy va oshkora gap va sharpalarni, xatto dildan oʻtganini ham, eshituvchi.	2:127, 2:256, 8:17, 49:1
28	البصير	Al-Basīr	Hamma maxfiy va oshkora narsalarni koʻruvchi.	4:58, 17:1, 42:11, 42:27
29	الحكم	Al-Hakam	Qatʼiy hukm etuvchi.	22:69
30	العدل	Al-`Adl	Oʻta adolatli.	6:115
31	اللطيف	Al-Latīf	Bandalariga sezdirmay oʻz lutfu ehsonini yetkasizb beruvchi.	6:103, 22:63, 31:16, 33:34
32	الخبير	Al-Hobīr	Hamma maxfiy va oshkora ishlardan xabardor.^[1][2][3][4]	6:18, 17:30, 49:13, 59:18
33	الحليم	Al-Halīm	Jazolashga shoshmaydigan, hilm bilan yaxshilik qilib turuvchi.	2:235, 17:44, 22:59, 35:41
34	العظيم	Al-'Azīm	Azamatli va ulugʻ zot. Aql tasavvur qila olmaydigan darajada azamatli va ulugʻ.	2:255, 42:4, 56:96
35	الغفور	Al-Gʻofūr	Koʻp magʻfirat qiluvchi.	2:173, 8:69, 16:110, 41:32
36	الشكور	Ash-Shakūr	Oʻz amaliga koʻp savob beruvchi.	35:30, 35:34, 42:23, 64:17
37	العلي	Al-'Aliyy	Martabasi oliylikda benihoya.	4:34, 31:30, 42:4, 42:51
38	الكبير	Al-Kabīr	Hammadan ulugʻ.	13:9, 22:62, 31:30
39	الحفيظ	Al-Hafīz	Har bir narsani komil muhofaza qiluvchi.	11:57, 34:21, 42:6
40	المقيت	Al-Muqīt	Barcha moddiy va ruhiy rizqlarni yaratuvchi.	4:85
41	الحسيب	An-Hasīb	Hisob qiluvchi, kifoya qiluvchi.	4:6, 4:86, 33:39
42	الجليل	Al-Jalīl	Sifatlarida ulugʻlikka ega.	55:27, 39:14, 7:143
43	الكريم	Al-Karīm	Saxovatli va karami keng. Birov soʻramasa ham, hech bir evaz olmasdan, narsalarni ato qiluvchi. Qarama-qarshilikdan pok. Karamli ishlar va xislatlar sohibi.	27:40, 82:6
44	الرقيب	Ar-Roqīb	Doimo kuzatib turuvchi. Raqiyb — hech bir zararni ham qoʻymay tekshirib turuvchi.	4:1, 5:117
45	المجيب	Al-Mujīb	Duolarni ijobat qiluvchi.	11:61
46	الواسع	Al-Vāsi'	Keng va keng qamrovli zotdir	2:268, 3:73, 5:54
47	الحكيم	Al-Hakīm	Dono	31:27, 46:2, 57:1, 66:2
48	الودود	Al-Vadūd	Bandalarini sevuvchi	11:90, 85:14
49	المجيد	Al-Majīd	Eng ulugʻvor	11:73
50	الباعث	Al-Bā'is	Oʻliklarning tiriltiruvchisi	22:7
51	الشهيد	Ash-Shahīd	Har bir narsaga hoziru nozir. Barchaga shohidlik beruvchi.	4:166, 22:17, 41:53, 48:28
52	الحق	Al-Haqq	Oʻzgarmas sobit zot. Haqni yuzaga chiqaruvchi zot.	6:62, 22:6, 23:116, 24:25
53	الوكيل	Al-Vakīl	Barchaning ishi unga topshirilgan zot.	3:173, 4:171, 28:28, 73:9
54	القوى	Al-Qovviyy	Quvvatli zot.	22:40, 22:74, 42:19, 57:25
55	المتين	Al-Matīn	Matonatli zot.	51:58
56	الولى	Al-Valiyy	Himoya qiluvchi doʻst, homiy va yordamchi	4:45, 7:196, 42:28, 45:19
57	الحميد	Al-Hamīd	Barcha maqtovlar ila maqtalgan zot.	14:8, 31:12, 31:26, 41:42
58	المحصى	Al-Muhsi	Barcha narsaning hisobini olgan zot.	72:28, 78:29, 82:10-12
59	المبدئ	Al-Mubdi'	Barcha narsalarni avval boshdan bor qilgan zot.	10:34, 27:64, 29:19, 85:13
60	المعيد	Al-Mu'īd	Yoʻq boʻlgan narsalarni yana qaytadan bor qiluvchi.	10:34, 27:64, 29:19, 85:13
61	المحيى	Al-Muhyi	Tiriltiruvchi. U zot oʻliklarni tiriltiruvchidir va bu ismga ularni tiriltirishdan oldin sazovordir. Uni ularni oʻlik boʻlganlaridan keyin jon kiritib tirik qilganidan keyin tiriltiruvchi, deb atalganidek, ularni xalq qilishdan oldin, ularga hayot berishidan oldin ham, tiriltiruvchi, deyilaveradi. Xuddi, xaloyiqni xalq qilishidan oldin Xoliq boʻlganidek.	7:158, 15:23, 30:50, 57:2
62	المميت	Al-Mumīt	Oʻldirivchi. Barcha jonzotlarning jonini oluvchi.	3:156, 7:158, 15:23, 57:2
63	الحي	Al-Hayy	Tirik. U tirikdir, oʻlmas. Yaʼni, Allohning hayoti abadiydir, oʻlim ila yoʻq boʻlmas. Shuningdek, Allohning hayoti azaliydir, oldindan yoʻq boʻlgan emas.	2:255, 3:2, 25:58, 40:65
64	القيوم	Al-Qoyyūm	Oʻz oʻzidan qoim boʻlgan va boshqalarni qoim qilgan zot.	2:255, 3:2, 20:111
65	الواجد	Al-Vājid	Topuvchi. Xohlagan narsasini topuvchi. Bu ishda birov Uni toʻsa olmaydi.	38:44
66	الماجد	Al-Mājid	Majdu sharaf sohibi boʻlgan zot.	85:15, 11:73,
67	الواحد	Al-Vāhid	Yagona. Bita. Boʻlinmas. U zot oʻz zotida ham, sifatlarida ham va ishlarida ham birdir.	2:163, 5:73, 9:31, 18:110
68	الصمد	As-Somad	Somad sifati koʻp maʼnolarni oʻz ichiga oladi:- itoat qilingan ulugʻ-Usiz hech bir ish bitmaydi.- hech kimga hojati tushmaydi, barchaning hojati Unga tushadi.- butun maxluqot bitib tugasa ham, Oʻzi doim boqiydir va hokazo.	112:2
69	القادر	Al-Qodir	Cheksiz qudrat sohibi. U zot har bir narsaga qodirdir. har bir ish unga osondir.	6:65, 36:81, 46:33, 75:40
70	المقتدر	Al-Muqtadir	Juda ham qudratli.	18:45, 54:42, 54:55
71	المقدم	Al-Muqoddim	Oldinga suruvchi. U zot xohlagan shaxs va narsani xohlaganidan oldinga suradi.	16:61, 17:34,
72	المؤخر	Al-Mu’ahhir	Orqaga suruvchi. U zot xohlagan shaxs va narsani xohlaganidan orqaga suradi.	71:4
73	الأول	Al-'Avval	„Avval“ — U hamma narsadan avval, yaʼni, barcha mavjudotlar yoʻqligida Alloh bor edi. Mavjudotlarni „Avval“ sifatiga ega boʻlgan Alloh yaratdi. Yaʼni, Alloh vujudga kelishining boshlanishi yoʻqdir.	57:3
74	الأخر	Al-'Ahir	„Oxir“ — U hamma narsa yoʻq boʻlib ketganda ham Oʻzi qoladi.	57:3
75	الظاهر	Az-Zohir	„Zohir“ — Uning mavjudligi oshkor, ochiq-oydindir. U hamma narsadan zohir-ustundir.	57:3
76	الباطن	Al-Bātin	"Botin" — U koʻzga koʻrinmaydi. Hammadan pinhon-maxfiy narsalarni bilib turuvchidir.	57:3
77	الوالي	Al-Vāli	Har bir narsaga voliy — ega boʻlgan zot.	13:11, 22:7
78	المتعالي	Al-Mutā'ali	Nuqsonlardan yuqori turuvchi zot.	13:9
79	البر	Al-Barr	Ulugʻ yaxshilik qiluvchi.	52:28
80	التواب	At-Tavvāb	Bandalarni tavbaga yoʻllovchi va ularning tavbasini koʻplab qabul qiluvchi zot.	2:128, 4:64, 49:12, 110:3
81	المنتقم	Al-Muntaqim	Zolim va osiylardan intiqom oluvchi.	32:22, 43:41, 44:16
82	العفو	Al-Afuvv	Afv qiluvchi.	4:99, 4:149, 22:60
83	الرؤوف	Ar-Roʻūf	Oʻta shafqatli va mehribon.	3:30, 9:117, 57:9, 59:10
84	مالك الملك	Mālik-ul-Mulk	Mulk egasi. Bu dunyodagi ishlarni oʻzi xohlaganicha qiladi. Uning qazosini qaytaradigan va hukmini oʻzgartiradigan yoʻq.	3:26
85	ذو الجلال والإكرام	Zūl-Jalāli val’ikrom	Sharaf va kamol egasi. Karam va ikrom egasi.	55:27, 55:78
86	المقسط	Al-Muqsiţ	Oʻz adolati ila mazlumlarga nusrat va zolimlarga jazo beruvchi.	7:29, 3:18
87	الجامع	Al-Jāmi	Jamlovchi. Barcha haqiqatlarni jamlovchi. Odamlarni qiyomat kuni jamlovchi.	3:9
88	الغني	Al-Gʻoni	Behojat. Uning hech kim va hech narsaga hojati tushmaydi.	3:97, 39:7, 47:38, 57:24
89	المغني	Al-Mugʻni	Behojat qiluvchi. U zot Oʻz bandalaridan qay birini xohlasa behojat qilib qoʻyadi.	9:28
90	المانع	Al-Māni'	Man qiluvchi.	67:21
91	الضار	Az-Zorr	Zarar qiluvchi. Zararli narsalarni ham yaratuvchi.	6:17
92	النافع	An-Nāfi	Manfaat beruvchi.	30:37
93	النور	An-Nūr	Oʻz-oʻzi ila zohir boʻlgan va oʻzgalarni zohir qilgan.	24:35
94	الهادي	Al-Hādi	Hidoyat qiluvchi. U zot Oʻz fazli ila xohlagan kimsani hidoyat qiladi. Yaʼni, Alloh kimni toʻgʻri yoʻlga hidoyat qilsa, albatta, Oʻz xohishi va fazli ila hidoyat qiladi.	22:54
95	البديع	Al-Badī	Oʻxshashi yoʻq narsalarni keltiruvchi.	2:117, 6:101
96	الباقي	Al-Bāqi	Boqiy qoluvchi. U doimiy bordir, unga foniylik oriz boʻlmas.	55:27
97	الوارث	Al-Vāris	Muvjudotlar yoʻq boʻlganda ham boqiy qoluvchi zot.	15:23
98	الرشيد	Ar-Roshīd	Toʻgʻri yoʻlga irshod qiluvchi.	2:256
99	الصبور	As-Sobur	Oʻta sabrli. Osiylarni azoblashga shoshilmaydi.	2:153, 3:200, 103:3

Manbalar[tahrir]

1. 
   ↑ Allohning ismlari va sifatlari
   
2. 
   ↑ Hadith: Book of Invocations - Sahih al-Bukhari - Sunnah.com - Sayings and Teachings of Prophet Muhammad (صلى الله عليه و سلم). sunnah.com.
   
3. 
   ↑ Hadith - Book of Oneness, Uniqueness of Allah (Tawheed) - Sahih al-Bukhari - Sunnah.com - Sayings and Teachings of Prophet Muhammad (صلى الله عليه و سلم). sunnah.com.
   
4. 
   ↑ Khadem, Dhikru'llah (March 1976). "Bahá'u'lláh and His Most Holy Shrine". Bahá'í News (540): 4–5. Archived from the original on 2017-06-20.