Amaliy ish Mavzu: TrueCrypt dasturi yordamida ma’lumotlarni shifrlashni o‘rganish

8-Amaliy ish
Mavzu: TrueCrypt dasturi yordamida ma’lumotlarni shifrlashni o‘rganish
Ishdan maqsad: Kompyuterda fayllar, disklarni dastur yordamida shifrlash ishlarini o’rganish. TrueCrypt dasturi yordamida fayllarni shifrlashni bajarish
TrueCrypt - bu tezkor ma'lumotlarni shifrlash uchun bepul dasturdir. TrueCrypt dasturining asosiy xususiyatlaridan biri yaratilgan "disk" sarlavhasida ma'lum bir imzoning yo'qligi bo'lib, bu boshqa shunga o'xshash dasturlarga xos bo'lib, uni aniqlashni imkonsiz qiladi, chunki virtual dasturning hech bir qismi disk tasodifiy ma'lumotlardan farq qiladi.
TrueCrypt fayl sifatida saqlanadigan virtual shifrlangan mantiqiy diskni yaratishga imkon beradi. Bundan tashqari, TrueCrypt-dan foydalanib, qattiq disk yoki boshqa saqlash vositalarining bir qismini to'liq shifrlash mumkin. TrueCrypt jildida saqlangan barcha ma'lumotlar, jumladan, fayl va katalog nomlari to'liq shifrlanadi.
3.1-rasmda diskni shifrlashda foydalaniluvchi TrueCrypt dasturiy ta’minotining ko‘rinishi keltirilgan.



3.1-rasm. TrueCrypt dasturiy vositasi

TrueCrypt dasturlash vositasi quyidagi xususiyatlarga ega:

• Virtual disk va uning bo'limlarini shifrlash imkoniyati;
• Agar olinadigan media ulangan bo'lsa, saqlash qurilmasi tarkibini to'liq shifrlash;
• Windows 10 ning yangi versiyasi bilan TrueCrypt 7.1a ni optimallashtirish;
• Serpent, Twofish va AES kabi qo'llab-quvvatlanadigan shifrlash algoritmlari;
• shifrlangan ma'lumotlarni yo'qotmasdan parollarni o'zgartirish imkoniyati;
• Kaskadli shifrlash mavjud;
• Foydalanuvchining fayl tizimining xavfsizligini ta'minlash, barcha kerakli ma'lumotlar ishonchli himoyalangan;
• Shifrlash dasturi shifrlash kalitlarini yaratish uchun uchta xesh-funksiyani tanlash imkonini beradi;
• Developer TrueCrypt Foundation foydalanuvchilarga yordam dasturini bepul yuklab olish imkoniyatini berdi;
• TrueCryptning yangilangan versiyasi axborotni avtomatik shifrlashni o'z ichiga oladi.

Amaliy ish

Dastur kompyuterga o’rnatish uchun dastur exe fayli tanlanadi va bosiladi (3.2-rasm)



3.2-rasm. TrueCrypt dasturini o'rnatishni boshlash
Keyingi oynada Instal tanlanadi Next tugmasi bosiladi (3.3-rasm)



3.3-rasm. TrueCrypt dasturini o'rnatishni jarayoni

Shunday qilib, siz dasturni o'rnatiladi va ishga tushiriladi (rasmlarda TrueCrypt ingliz tilida ko'rsatiladi). Ishni boshlash uchun oynadan “Create volume” tanlanadi va tugmani bosiladi.(3.4-rasm)

3.4-rasm. TrueCrypt dasturi oynasidan “Create Volume” tanlash

Keyingi oynada uchta variantdan birini tanlash kerak bo’ladi. Birinchi band “Create an encrypted file container” (shifrlangan fayl konteynerini yaratish) tanlanadi va “Next” keying tugmas bosiladi. (3.5-rasm)

3.5-rasm. Dasturda shifrlanuvchi obyektni tanlash

Shundan so'ng, dasturdan oddiy(standart( yoki yashirin(hidden) jild yaratishni tanlash so'raladi. (3.6-rasm)

3.6-rasm. Dasturda oddiy yoki yashirin jidl tanlash

Keyinchalik, virtual saqlash joy tanlash kerak. "Select File" faylni saqlash tugmasini bosiladi, so'ngra faylni saqlash yo'lini belgilab va uning nomi kiritiladi.(3.7-rasm)

3.7-rasm. Virtual joy tanlanib nom berish

Keyingi oynada dastur shifrlash algoritmini (AES, Serpent, Twofish, AES-Twofish, AES-Twofisg-Sepent, Serpent-AES, Serpent-Twofish-AES, Twofish-Sepent) va xeshlash algoritmini tanlashni taklif qiladi. (RIPEMD-160, SHA -512 Whirlpool). Aslida, TrueCrypt har bir toifadagi uchta algoritm bilan to'liq ishlashi mumkin, shu bilan birga ularni aralashtirish mumkin, bu fayl o'g'irlangan taqdirda tajovuzkorlarning ishini sezilarli darajada murakkablashtiradi. Dastlabki qoida tariqasida, AES shifrlash va RIPEMD-160 xeshlashning standart kombinatsiyasi qo'llaniladi.(3.8-rasm)

3.8-rasm. Shifrlash va xeshlar usullari

Keyingi qadam shifrlangan fayllar saqlanadigan bo'lim hajmini belgilashdir. Ushbu parametr to'g'ridan-to'g'ri qancha va qanday fayllarni saqlashingizga bog'liq va alohida tanlanadi.(3.9-rasm)

3.9-rasm. Shifrlangan fayl joyi hajmini belgilash

Yangi oynada foydalanuvchilar shifrlangan fayllarga kirish uchun foydalaniladigan murakkab parolni o'ylab topishlari kerak bo'ladi. Shuni ta'kidlash kerakki, siz qo'shimcha kalit faylidan ham foydalanishingiz mumkin, ammo agar u yo'qolsa, ma'lumotlarni qayta tiklash imkonsiz bo'ladi.(3.10-rasm)

3.10-rasm. Shifrlangan fayl kirish uchun parol qo’yish

Joyni formatlash bosqichida shifrlash kuchini oshirishga yordam beradigan tasodifiy ma'lumotlarni yaratish uchun sichqonchani oyna bo'ylab harakatlantirish so'raladi. Bundan tashqari, hajmning fayl tizimini belgilash mumkin (masalan, 4 GB dan katta fayllarni saqlash uchun NTFS ni tanlanadi). Keyin Format tugmasi bosiladi. (3.11-rasm)

3.11-rasm. Kalit kiritish va joyni formatlash

Shifrlangan bo’lim bilan ishlash

Shifrlangan bo'limlarni qanday yaratish yuqorida ko’rsatildi, endi u yerda fayllarni qanday saqlashni quyida tushuntiriladi. Buni amalga oshirish uchun TrueCrypt asosiy oynasida Select File tanlanadi (agar qattiq diskda yashirin bo'lim yaratilgan bo'lsa, so'ngra "Select Device" tugmasi bosiladi), so'ngra "Mount" o’rnatish tugmasi bosiladi. Keyin parol kiritiladi.(3.12-rasm)



3.12-rasm. Shirlangan bo’limni ochish
Topshiriq.
Talaba TrueCrypt dasturini kompyuteriga o’rnatadi. Virtual shifrlangan joy ajratadi. Joy nomini ismi bilan nomlaydi. Shifrlangan joyga fayl yuklab, yashirish ishlarini bajaradi. Bajargan ishini hisobotini tuzadi va tizimga yuklaydi