Amaliy matematika va axborot texnologiyalari

Mashg‘ulot jixozi: Shahsiy kompyuter, Ms Excel dasturi, adabiyotlar va internet resurslari.
1-topshiriq bo’yicha.
Masalaning yechilishi: Optimallashtirish modellari texnik, iqtisodiy va qishloq xc‘jaligi ishlab chiqarish jarayonlari masalalarini yechishda qо‘llaniladi. Uning maqsadi aniq shartlar optimallashtirilgan (Maksimum foydaga erishish va minimum xarajat qilish) balanslashtirilgan yechimni olishdan iborat.
Excel dasturida optimallashtirish masalalarini yechish uchun quyidagi buyruqdan foydalanilanamiz: «Danniye» - «Analiz» «Poisk resheniye»
Poisk resheniye bolimini sozlash uchun FAYL menyusining PARAMETRI bо‘limiga kirimiz. Nadstroyki bolimida (Quyidagi oyna) Pereyti qismidan


Natijada quyidagi ekran hosil bо‘ladi va Poisk resheniye qismiga belgini qо‘yib OK tugmasini bosamiz.

Natijada Danniye menyu bQ‘limimng Analiz qismida Poisk resheniya tugmachasi hosil bc‘ladi.

«Poisk resheniya» sozlovchisi yordamida optimallashtirilagan masala yechimini ko'rib chiqamiz.
Siz ishlayotgan kompaniya uchta omborga ega deb taxmin qiling, u erdan mollar sizning butun o'zbekistondagi beshta do'koningizga yetkaziladi.


Har bir do'kon bizga ma’lum bo'lgan ma’lum miqdorda tovarlarni sotishga qodir. Omborlarning har biri cheklangan hajmga ega. Muammo transportning umumiy xarajatlarini minimallashtirish uchun tovarlarni qaysi omborga etkazib berish kerakligini oqilona tanlashdir.
Optimallashtirishni boshlashdan oldin siz Excel varag'ida oddiy jadval yaratishingiz kerak bo'ladi - bu bizning matematik modelimiz vaziyatni tavsiflovchi:

• 
  Ochiq sariq stol (C4: G6) har bir ombordan har bir do’konga bitta buyumni etkazib berish narxini tavsiflaydi.
  
• 
  Binafsha rangli yacheykalar (C15: G14) har bir do’konni sotish uchun zarur bo’lgan narsalar sonini tavsiflaydi.
  
• 
  Qizil katakchalar (J10: J13) har bir omborning sig‘imi - omborga sig‘adigan tovar miqdori chegarasini kc‘rsatadi.
  
• 
  Sariq (C13: G13) va kirk (H10: H13) yacheykalar - navbati bilan, yashil yacheykalar uchun qator va ustun yig‘indilari.
  

• Yetkazib berishning umumiy narxi (J18) tovarlarning umumiy miqdori sifatida tegishli etkazib berish xarajatlariga qarab hisoblab chiqiladi - bu erda ishlatiladigan hisoblash
uchun SUMMPROIZV funksiyasi .
Shunday qilib, bizning vazifamiz yashil yacheykalarning optimal qiymatlarini tanlashga qisqartirildi. Bundan tashqari, satr uchun umumiy miqdor (te‘k katakchalar) omborning sig‘imidan (qizil yacheykalar) oshmasligi va shu bilan birga har bir dо‘kon sotish uchun kerakli miqdordagi tovarni oladi (sariq yacheykalardagi har bir dо‘kon uchun talab talablarga imkon qadar yaqin bQ‘lishi kerak - binafsha rang) yacheykalar).
Matematikada resurslarning optimal taqsimlanishini tanlashning о‘xshash muammolari uzoq vaqt davomida shakllanib kelingan va tavsiflangan. Va, albatta, ularni hal qilish usullari uzoq vaqtdan beri ahmoqona izlash bilan ishlab chiqilgan (bu juda uzoq), lekin juda oz sonli

мулы Данные ^^^цензирование Вид
л I [я I а! \
я! |дГя
я I Сортировка Фильтр Повторить
^А 'Seflополнительно
сортировка и Фильтр

Разработчик

Анализ что

Работа < данными

Текст по столбцам


Agar sizning Excel -ning Ma’lumotlar oynasida bunday buyruq bo'lmasa - bu yaxshi - bu qo'shimcha hali ulanmagan. Uni faollashtirish uchun faylni oching , so'ngra Variantlar - Qo'shimchalar - 0‘tish - ni tanlang (Variantlar - Qo'shimchalar - YO’lga) . Ochilgan oynada kerakli satr yonidagi katakchani belgilang Yechim izlang
Qo'shimchani boshlaymiz:


Ushbu oynada siz quyidagi parametrlarni o'rnatishingiz kerak:
• Maqsad funksiyasini optimallashtirish (Set t arget yacheykasi) - bu erda optimallashtirishning yakuniy asosiy maqsadini kG‘rsatish kerak, ya’ni. jami etkazib berish narxi (J18) Ьо‘^п pushti quti. Maqsadli katakni minimallashtirish mumkin (agar bu bizning holatimizdagi kabi xarajatlar biTisa), maksimal darajaga kG‘tarilishi mumkin (agar u, masalan, foyda bivisa) yoki uni ma’lum bir qiymatga etkazishga harakat qiling (masalan, ajratilgan byudjetga to‘liq mos keladi).