Амеа-nın Xəbərləri (biologiya və tibb elmləri), cild 69, №1, səh. 146-147 (2014)

---

АМЕА-nın Xəbərləri (biologiya və tibb elmləri), cild 69, №1, səh. 146-147  (2014)

 

146 

YUBİLEYLƏR 

 

AKADEMİK BÖYÜKKİŞİ AĞAYEV – 85 

 

2013-cü  il  sentyabr  ayının  10-da  Azərbaycan 

Respublikası  Səhiyyə  Nazirliyi  akademik  Topçu-

başov  adına  Milli  Cərrahiyyə  Mərkəzinin  direktoru, 

Azərbaycanda  cərrahiyyənin  görkəmli  nümayən-

dəsi, tibb elminin patriarxlarından biri, təvazökar və 

geniş  qəlbli  insan  Böyükkişi  Ağa  oğlu  Аğаyevin 

anadan olmasının 85 illiyi tamam olmuşdur! 

Böyükkişi  müəllim  xalqımızın  böyük  ziyalısı 

Həsən  bəy  Zərdabinin  nəslindəndir.  B.Ağayevin 

həyat yoluna ötəri bir nəzər saldıqda onun necə çə-

tin, keşməkeşli və eyni zamanda şərəfli bir yol keç-

diyini görürük. 

Böyükkişi  Ağa  oğlu  Ağayev  1944-cü  ildə  Sa-

birabad rayonunda orta məktəbi əla qiymətlərlə bitir-

dikdən  sonra  Azərbaycan  Tibb  İnstitutuna  daxil  ol-

muşdur. I kursda bütün yoldaşlarından yaşına və bo-

yuna görə balaca, lakin həkimlik taleyi böyük olacaq 

Böyükkişi həvəslə tibb elminin dərinliklərini öyrən-

məyə  başlayır.  III  kursdan  о  gecələri  cərrahi  klini-

kada keçirir; IV kursdan isə tələbə elmi cəmiyyətdə 

fəal iştirak edir, elmi mövzular üzərində  çalışır. 

İnstitutu bitirdikdən sonra Sabirabad rayonuna 

cərrah  təyin  edilir  və  dərhal  akademik  Mirqa-

sımovun  rəhbərlik  etdiyi  klinikaya  təkmilləşməyə 

göndərilir. Praktiki bacarığını artırdıqdan sonra o, 4 

il  müddətində  Sabirabad  MRX-da  cərrahi  şöbənin 

müdiri  vəzifəsində  çalışır. Qısa  bir  müddətdə  yük-

sək  nüfuz  qazansa  da,  elmlə  məşğul  olmaq  arzusu 

onu  tərk  etmir.  1954-cü  ildə  Böyükkişi  müəllim  II 

Moskva Tibb İnstitutunun cərrahiyyə üzrə aspiran-

turasına sənədlərini verir və 4 yer üçün sənəd ver-

miş 13 nəfərin arasında keçirilən imtahandan həmin 

yerlərdən birini tutmağa nail olur. 

Cüzi aspirant təqaüdünə qane olaraq özünü və 

ailəsini  böyük  maddi  sıxıntılara  salsa  da,  elm 

naminə, yüksək ixtisaslı cərrah olmaq üçün belə bir 

ağır həyat yoluna sevinə-sevinə qədəm qoyur.   

Onun  xatirələrindən  oxuyuruq:  “Mənim  yeni-

dən təhsil üçün Moskvaya getməyimə atam-anam o 

qədər  də  sevinmirdilər.  Ailə  qurmamışdım.  Yaxşı 

maaş alırdım, hörmət sahibi idim. Böyük qardaşım 

Bakıda  oxuyurdu;  kiçik  qardaşım  əsgərlikdə  idi; 

bacım  məktəbli  idi,  ailəyə  kömək  edən  təkcə  mən 

idim.  Amma  mən  qərarlı  idim.  Sentyabrın  27-də 

Bakı-Moskva qatarı ilə Moskvaya getdim. Oktyab-

rın  1-də  institutun  yataqxanasında  yer  aldım.  Zir-

zəmidə  yerləşən  bu  soyuq,  nəm  otaqda  çarpayıda 

uzanmışdım. Amma o qədər xoşbəxt idim ki, mən, 

Ağayev  Böyükkişi  Ağakişi  oğlu  Moskva  Dövlət 

Tibb  İnstitutunun  aspirantıydım.  Mən  gizli,  əlçat-

maz arzuma nail olmuşdum”. 

Böyükkişi  Ağayev  Andrey  Vladimiroviç  Qul-

yayevin klinikasında aspiranturanı bitirir. Namizəd-

lik  dissertasiyasını  müdafiə  edərək  Həştərxan  Tibb 

İnstitutuna  assistent  vəzifəsinə  təyinatını  alır.  Həş-

tərxanda  çalışdığı  qısa  müddətdə    Böyükkişi  Ağa-

yevin  müsbət  keyfiyyətləri  öz  bəhrəsini  verir:  ona 

mühazirə oxumaq həvalə edilir və partiya elitasının 

müalicə  olunduğu  4-cü  idarəyə  cərrah-məsləhətçi 

seçilir.  Cavan  bir  azərbaycanlının  qısa  müddətdə 

Rusiyada  belə  müvəffəqiyyət  qazanması  doğrudan 

da çox təqdirəlayiq bir hal idi. 

Hər  baxımdan  yaxşı  şəraitli  olmasına  baxma-

yaraq,  elmi  tədqiqatlarını  vətənində  davam  etdir-

məyi  qərara  alır  və  1960-cı  ildə  Bakıya  qayıdaraq 

Onkologiya  İnstitutunda  cərrah  işləməyə  başlayır. 

Böyükkişi  Ağayev  1966-cı  ildə  böyrəküstü  vəzi 

hormonal  funksiyasının  dinamikasının  nəticələri 

haqda  II  Moskva  Dövlət  Tibb  İnstitutunda  doktor-

luq dissertasiyasını müdafiə edir. Həmin müdafiədə 

çıxış edən cərrahiyyə kafedrasının müdiri, professor 

Yorof  demişdir:  “Doktor  Ağayevin  Moskvada  et-

diyi  namizədlik  dissertasiya  işindən  sonra  bir  dok-

torluq və 3 namizədlik işi yazıldı, indi müdafiə etdi-

yi  doktorluq  işi  isə  üç  doktorluq  və  on  namizədlik 

işi  üçün  kifayət  edər”.  O  zamankı  Səhiyyə  naziri 

Fəxri  Vəkilov  B.Ağayevi  1967-ci  ildə  təzə  yaradı-

lan elmi şöbəyə rəhbər təyin edir. Bu vəzifədə Bö-

yükkişi Ağayevin təşkilatçılıq bacarığı üzə çıxır: 2 

il 7 ay ərzində SSRİ-nin Mərkəzi Klinikalarına 180 

aspirant və 120 kliniki ordinator göndərilir. 

1968-ci  ildə  Böyükkişi  Ağayev  Tibb  İnstitu-

tunun Hospital cərrahiyyə kafedrasına professor seçi-

lir. 1970-ci ildə yeni Səhiyyə Naziri təyin olunduqda 

Böyükkişi  Ağayev  öz  xahişi  ilə  Elmi  Şöbənin  rəisi 

vəzifəsindən  azad  olunur  və  1973-cü  ildən  bu  günə 

kimi cərrahiyyə kafedrasının müdiri vəzifəsində çalı-

şır.  Qısa  müddətdə  onun  yaratdığı  məktəb  SSRİ-də 

öd yolları və pankreas cərrahiyyəsi üzrə mərkəz yer-

lərdən  birini  tutur.  Bir-birinin  ardınca  çoxsaylı  ixti-

ralar  olunur  və  səmərələşdirici  təkliflər  həyata  keçi-

rilir; doktorluq və namizədlik dissertasiyaları müda-

fiə olunur. Hər il 600-dən çox mürəkkəb əməliyyat-

lar  yerinə  yetirilir.  İlk  USM,  FQOS  Respublikada 

məhz Böyükkişi Ağayevin klinikasında aparılır.  

Böyükkişi  Ağayevin  istedadı,  bacarığı,  yorul-

maz  iş  qabiliyyəti  dahi  öndərimiz  H.Əliyevin  diq-

qətini cəlb edir: 1976-cı ildən Səhiyyə Nazirliyinin 

4 №-li İdarəsində cərrah-konsultant seçilir. 1979-cu 

ildə Böyükkişi Ağayev Əməkdar elm xadimi adına 

layiq  görülür  və  1980-ci  ildə  Azərbaycan  EA-nın 

müxbir üzvü seçilir.  

---