Amir temur buyuk davlat arbobi va sarkarda

“PEDAGOGS” 
 international research journal ISSN: 
2181-4027
_SJIF: 
4.995
 
www.pedagoglar.uz
 


Volume-32, Issue-2, April - 2023
 
131
Xususan ‘’ Temur Tuzuklari’’ da keltirilgan bir qator mamlakat hayoti uchun
dolzarb mavzular haqida keltirib o’tilgan. 1404- yilda Gurjiston podshosi Geogriy
bilan sulh tuzgan.
Amir Temur Rum podshosi Boyazid Yildirim (1359-1403) va Misr shohi
Malik Barquq, uning Malik Farajlar(1399-1405) bilan kelishmovchiliklar yuzaga
keladi, ular Amir Temur bilan murosaga kelmay, ularga qarshi ig’vo
uyushturadilar. Turkmanlardan Qora Yusuf 
5 
ham ular tomonda bo’ladi . Natijada,
Amir Temur buni bartaraf qilish uchun qo’shin to’plkashga majbur bo’ladi.
Avval ishni Misr sultonidan boshlaydi Bu haqida asarda quyidagicha : barcha
keltirilgan faktlar aniq va to’g’riligi va hammasi ochiq oydin bayon etilgani haqida
ma’lumot keltirilib o’tiladi.
Hims va Hasab orqali u yerga tomon yo’l oldim. Halab shahriga yetganimda
Misr podshosi meni Damashqqa kelayotganimni eshitib, shoshilinch bilan Misrdan
Damashqqa qarab yo’l olgani haqida xabar keltirdilar. Men esa zudlik bilan
shomga yo’l oldim deb keltirib o’tiladi. 
Amir Temur dasturi va siyosiy- huquqiy qarashlarida mukammal jamiyatni
orzu qilishdan ko’ra, ko’proq uni amalga oshirish hamda uni mas’uliyatini o’z
zimmasiga olish yaqqol sezilib turadi. Shuning uchun ham Amir Temurning davlat
arbobi, sarkarda va mutafakkir sifatidagi o’ziga xos tomoni shundaki, u o’zi
hukmronlik qilgan saltanat (imperiya ) timsolida mukammal jamiyatni qurdi va
uni har tomonlama mustahkamlashga harakat qiladi. Amir Temur siyosiy
ta’limotining muhim jihati jamiyatni boshqarishda qonunning ustuvorligi
qonunchilik masalasidir. Temur saltanatni boshqarishning asosiy sharti ,
qonunning hamma amallaridan ustunligini tan olish va uning asosiy qoidalarini
yaratishdan iborat bo’ladi. Temurning qonun ustuvorligi tamoyili zaruriy shart
ekanligi haqidagi xulosasida, qonunning, ustuvorligi juda teran qo’yilgan: bu goya
Sohibqironning ongida Imom Ismoil Buxoriy, Imom Abu Iso at- Termiziy ,
Forobiy, Taftazoniylarning huquqiy ta’limotlarni Burhoniddin Marg’inoniyning
“Hidoyasini’’uning ‘’Muxtasar’’ini maktab va madrasada o’rganib olimlar bilan
birgalikda fikr mulohazalar olib boriladi.
Temurning siyosuy tamoyili markazida inson turdi. Temur o’z davrida
saltanat manfaatini bo’ysindira olgan davlat rahbari edi. Temur siyosiy qarashlari 
tizimining muhim tomoni shundan iboratki, U har bir siyosiy hal etishdan oldin 
shu sohaning bilimdon odamlari, olimlari bilan maslahatlashib so’ngra qaror qilar
edi. Uning olimlar bilan qiladigan maslahatlari turli shakl va natijalari yuqori
darajada bo’lar edi. Shuni aytib o’tish kerakki, 14-15 asr mutafakirlari o’z ijodlari
 
Qora Yusuf (1388-1420) 1378-1469 yillarda hukmronlik qilgan qoraquyunlilar hokimi . 
6. Amir Temur. Temur tuzuk.-T:Ilm- ziyo -zakovat 2020-B. 65
7. Azamat Ziyo . O’zbek davlatchiligi tarixi:Toshkent : Sharq – 2000-365 b 

---