Analog imslar. Barqaror tok generatori (btg) sxemasi Darlington juftligi. Uilson tok kо‘zgulari sxemasi

Differensial kuchaytirgich (DK) deb ikki kirishga ega bо‘lgan kuchaytirgichga aytiladi. Uning chiqishidagi signal kirish signallari farqiga proporsional bо‘ladi.
8.8 – rasmda sodda simmetrik DK sxemasi keltirilgan. Kuchaytirgich ikkita simmetrik yelkaga ega bо‘lib, birinchi yelka VT1 tranzistor va R_K1 rezistordan, ikkinchi yelka esa VT2 tranzistor va R_K2 rezistordan tashkil topgan. Sxemaning dastlabki ish rejimi I_E toki yordamida ta’minlanadi. Bu tokning barqarorligi esa barqaror tok generatori (BTG) tomonidan ta’minlanadi.

8.8 – rasm.
Mazkur sxema 8.5 – rasmdagi sxemaga aynan о‘xshashligini kuzatish mumkin. Buning uchun R2 va R3 rezistorlarni VT1 va VT2 tranzistorlar bilan almashtirish va R1= R_K1, R4= R_K2 deb hisoblash kerak. Agar R_K1 va R_K2 qarshiliklar bir – biriga teng bо‘lsa va VT1 tranzistor parametrlari VT2 niki bilan bir xil bо‘lsa, u holda bu sxema simmetrik bо‘ladi.
Amaliyotda tо‘rtta ulanish sxemalardan ixtiyoriy biridan foydalanish mumkin: simmetrik kirish va chiqish, simmetrik kirish va nosimmetrik chiqish, nosimmetrik kirish va simmetrik chiqish, nosimmetrik kirish va chiqish. Simmetrik kirishda kirish signali manbai DK kirishlari orasiga (tranzistorlarning bazalari orasiga) ulanadi. Simmetrik chiqishda yuklama qarshiligi DK chiqishlari oralig‘iga (tranzistorlarning kollektorlari orasiga) ulanadi.
Shuni ta’kidlash kerakki, DK kuchlanishlari qiymati (moduli bо‘yicha) bir – biriga teng bо‘lgan ikkita manbadan ta’minlanadi. Ikki qutbli manbadan ta’minlanish sokinlik rejimida umumiy shinagacha tranzistor baza potensiallarini kamaytirishga imkon beradi. Bu holat DK kirishlariga signallarni qо‘shimcha sath siljitish qurilmalarini kiritmasdan uzatishga imkon yaratadi.
Ikkala yelka ideal simmetrikligida kirish signallari mavjud bо‘lmaganda (U_KIR1=0, U_KIR2=0) kollektor toklari va tranzistorlarning kollektor potensiallari bir xil bо‘ladilar, chiqish kuchlanishi esa U_CHIK1,2 =0. Sxema simmetrik bо‘lganligi sababli, tranzistor xarakteristikasining sabablarga bog‘liq bо‘lmagan ravishda ixtiyoriy о‘zgarishi, ikkala yelka toklarinig bir xil о‘zgarishiga olib keladi. Shu sababli sxema balansi buzilmaydi va chiqish kuchlanishi dreyfi deyarli nolga teng bо‘ladi.
DK ikkala kirishiga fazasi va amplitudalari bir xil bо‘lgan signal (sinfaz signal) berilsa U_KIR1=U_KIR2 , yelkalarning simmetrikligi va
BTGning mavjudligi tufayli kollektor toklari о‘zgarmaydi va ular о‘zgarishsiz va bir - biriga tengligicha qoladi.
I_K1  I_K2  0,5I_E
bu yerda - emitter tokining uzatish koeffitsiyenti.
Demak, kollektor potensiallari tengligicha qoladi, chiqish kuchlanishi esa U_CHIK U_K1 U_K2 0. Bu deganiki, idel DK sinfaz kirish signallariga sezirsiz.
Agar kirish signallari amplitudasi bо‘yicha bir xil, lekin fazalari qarama – qarshi bо‘lsa, u holda ular differensial deb ataladi. Differensial signal ta’siri natijasida bir yelkadagi tok ikkinchi yelkadagi tok kamayishi hisobiga ortadi I_E1  I_E2 , chunki toklar yig‘indisi doim I_E(I_E1  I_E2  I_E) . Bir tranzistor kollektori potensiali kamayadi, ikkinchisiniki esa xuddi shu qiymatga kamayadi. DK chiqishida potensillar farqi hosil bо‘ladi, demak, chiqish kuchlanishi
UCHIK1,2 UCHIK1 UCHIK2 .
Umumiy emitter ulanish sxemasida ishlaydigan kuchaytirgich tahlili natijalaridan foydalangan holda, differensial signal (simmetrik kirish va chiqishga ega bо‘lgan) ning kuchaytirish koeffitsiyenti qiymatini olamiz