Anatomiye giRİŞ

 
Meme (Gll. mammae):  Kadınlarda ayrıca memeler (gl. mammae) de sekonder seks organı 
olarak kabul edilir. Meme, modifiye olmuş ter bezi olarak tarif edilir. Yani ter bezlerinin ayrı ve 
bağımsız bir şekilde gelişmesinden oluşmuştur. Bu bezler vücudumuzun göğüs duvarı (Cavum 
thorax) üzerinde bir çift olark yer almıştır. Meme ayrıca, varlığı ile zoolojide büyük bir canlı 
grubunun sınıflandırılmasına neden olmuştur (memeliler sınıfı-mamalia). Bezsel bir yapıya sahip 
olan memenin salgısına süt denir. Bu salgı yeni doğan yavruların beslenmesinde çok önemli bir 
rol oynar. Meme hem erkek hem de kadında bulunduğu halde erkekteki fazla gelişmeyip 
rudimenter kalmıştır. Buna, mamma masculina denir. Bezsel yapısı hemen tamamen kaybolan 
mamma masculina’da yalnız meme başı (papilla mamma) görülür. Mamma (meme komplex’i) 
gövde duvarı üzerinde median hattın sağ ve solunda yani para median ve simetrik olarak her bir 
yarıda bir adet olarak yer almıştır. Her meme koplex’i üç kısımdan meydana gelmiştir. Memenin 
esas gövdesini oluşturarak ona bir tepe biçiminde az veya çok yükseklik kazandıran ve paranşim 
tarafından şekillendirilmiş olan corpus mammae’si, ve birde corpus mammae üzerinde yer almış 
olan  papilla mammae’si vardır. Meme koplex’i içinde bulunan boşluk ve kanal sistemioalan 
corpus mammae’sinin paranşimi tubulo alveoler bezlerin akıtıcı kanallarından oluşmuştur. Bunlar 
gruplar halinde, bağ doku tarafından sarılmış olduğundan bir kesitte meme parenşiminin birtakım 
lopcuklar tarafından oluşturulduğu görülür. Bu lopcuklar emzirme döneminden sonra küçülür. 
Tabanı göğüs duvarına yapışmş olan meme gövdesi, meme başına doğru az veya çok kabarmış 
bir durumda olup, bir capsula ile dışarıdan sarılmıştır. Bu capsula meme parenşimi içinde 
bölmeler oluşturarak onu lopcuklara ayırır. Memenin damar ve sinirleri ile süt bezlerinin akıtıcı 
kanalları da bu bölmeler boyunca meme gövdesine girerler. Papillae mammae (meme başı): 
Corpus mammae’den belirgin bir şekilde ayrılır. Yaklaşık 1 cm yüksekliğinde silindirik veya 
konik bir yapıdadır. Her papillae mammae’nin ait olduğu bir meme gövdesi vardır. Ayrıca her bir 
papillae mammae’nin birden fazla meme başı kanalı (ductus papillaris) ve meme başı deliği 15-
25 adet (ostium papillare) yer alır.  İnsanda papillae mammae’nin çevresinde yuvarlak ve koyu 
renkli bir bölge bulunur buna areola mammae denir. Rengi genç kızlarda gül-pembe, doğurmuş 
 
126

---

kadınlarda kahve rengindedir. Corpus mammae yaş ve ırka göre konik, piriform, pendilöz veya 
siferik şekilde olabilir ve tabanına basis mammae denir.  
 
Meme kompleksinin içinde bulunan boşluk ve kanal sistemi, olan bu kısım kendi içinde üç 
bölüme ayrılır. Bunları  dıştan içe doğru  şöyle sıralayabiliriz; ductus papillaris (meme başı 
kanalı). Papillae mammae’nin içinde bulunan kanal olup, çok katlı yassı epitel ile örtülmüştür. 
Burada ayrıca halka biçiminde düz kas iplikleri de bulunur. Bunlar bir sifinkter (büzgeç) 
oluşturarak sütün dışarı akmasını önler. Meme başı kanalının dışarıya açılan deliğinin ismi 
ostium papillare adını alır. Her bir ductus papillarisin ayrı bir ostium papillare’si (meme başı 
deliği) ile meme başı kanalının meme başındaki seyrinden sonra iç kısma doğru yapmış olduğu 
genişlemeye Sinus lactiferi’dir (meme sarnıcı) denir. Bu oluşum sütün toplanmasına ve dolayısı 
ile her yutkunmada yavruya yeterince süt verilmesine yarar. Ductus laktiferi (süt sarnıcı kanalı). 
Meme gövdesi içine doğru birtakım geniş boşluklar oluşturan ve meme sarnıcına açılan süt 
kanallarına ductus laktiferi denir. Bu kanalların içi de epitel hücrelerinden oluşmuş bir mukoza 
ile kaplanmıştır. Yani ductus lactiferi’ler, meme gövdesi parenşimi içinde bulunan tubulo-
alveoler süt bezlerinin akıtıcı kanallarıdır.Memelerin gelişmesi, puberte ile ortaya çıkan ösrojen 
ve progestereon hormonları ile sağlanır.  
 
II. SYSTEMA GENİTALİS 
B. ORGANA GENİTALİA MASCULİNA 
(ERKEK ÜREME SİSTEMİ)