Anatomiye giRİŞ

 
Kemiklerin Sınıflandırılması: 
İnsan iskeleti aksial ve appendiküler İskelet olmak üzere iki kısımdan meydana gelir. İnsan 
vücudunda toplam 206 kemik bulunmaktadır. Ancak bu sayı sabit değildir.yaşa göre değişiklik 
gösterebilir. 
Aksiyal ve apendiküler iskeletteki kemik sayısı.  
Bu kemikler şekillerine göre de sınıflandırılabilir.Buna göre: 
1. Uzun kemikler (ossa longa) 
2. Kısa kemikler (ossa brevia) 
3. Yassı kemikler (ossa plana) 
4. Düzensiz kemikler (ossa appendiculare) 
5. Sesamoid kemikler (ossa sesamoidea) 
l. Uzun kemikler (ossa longa): Uzunlukları genişliklerine göre fazladır. Ekstremitelerde 
bulunurlar.Örneğin: ulna, femur, tibia, metatarsallar gibi 
Her uzun kemik, ince uzun bir gövde ve çoğunlukla eklem yüzü bulunan iki uçtan oluşmuştur. 
Gövde kısmına diafiz, uç kısımlarına epifiz denir. 
Gelişmekte olan bir kemiğin epifizleri tamamen kıkırdak yapıdadır.Epifizial kemikleşme 
başladığı anda bunlar diafizden bir discus epifısiale ile ayrılırlar. Diafizin discus epifıziale ile 
komşu olan kısmı diğer kısımlarına göre daha genişçedir. Bu geniş kenar gelişme çizgisi ve 
yeni oluşan kemiği içerir. Bu bölüme metafiz denir. Metafiz ve epifiz yetişkinlerde kemik 
halindedir. 
Uzun bir kemiğin diafizi kompakt kemikten yapılan bir tüpten ibarettir. Bunu ortasındaki 
boşluğa cavitas medullaris denir. Bu boşlukta kemik iliği bulunur. Epifiz ve metafızler 
düzensiz, aralarında anstomoz yapan kemik çubukları ve trabekulalardan yapılmıştır. Buna 
spongioz kemik denir. Yüzeyleri ise ince bir tabaka kompakt kemik ile kaplıdır. Eklem 
yüzleri genellikle hiyalin kıkırdak ile kaplanmıştır. Kemiğin yüzeyini periost denilen bağ 
dokusu zarı örter. 
Periost bir dış -fıbröz- tabaka ile içte fazla hücreli bir osteojenik tabakadan ibarettir. Periost 
kemiğin uçlarında ve eklem yüzlerinde yoktur. Periost kemiğin beslenmesini ve korunmasını 
sağlar. Kemik kırıldığı zaman osteojenik tabaka yeniden kemik yapımına karışır. Ayrıca kas ve 
tendonların kemiğe tutunmasını sağlar. Tendonun kollagen lifleri periost içine yelpaze gibi 
dağılırlar. Bazı lifler daha içeri giderek kemik duvarını da delerler. Kompakt kemiklerin iç 
yüzeyleri endosteum denilen bir hücresel tabaka ile kaplıdır. 
2. Kısa kemikler: Kalınlık, uzunluk ve enleri az çok birbirine yakın kemiklerdir. El ve ayakta 
çok sayıdadır. Esas olarak spongioz kemik ve bunu çevreleyen ince bir kompakt kemik 
dokusundan ibarettirler. Kemik iliği içerirler. Eklem yüzleri dışında periost ile kaplanmışlardır. 
3. Yassı kemikler: Costalar, sternum, skapula ve kafatası kemikleri bu guruba girerler. 
Genellikle ince ve kıvrık bir tabaka halindedirler. Dış ve iç iki kompakt tabaka ile bunun 
arasında spongioz kemikten yapılmışlardır. Kemik iliği içerirler. Kafatası kemiklerindeki 
spongioz tabakaya özel olarak -diploe- denir. Diploe içinde bir çok ven kanalcıkları vardır. 
 
28

---

Bazı yassı kemikler (lacrimal) yalnızca bir kompakt kemik yaprağından ibarettir. Eklem yüzleri 
kıkırdak veya fıbrözdoku ile kaplıdır. 
4. Düzensiz kemikler: Yukarıdaki sınıflandırmanın hiçbirine uymayan, düzensiz şekillidirler. 
Bazı kafatası kemikleri, vertebralar, os coxsa bu gruba girer. Çoğunlukla compakt tabaka 
tarafından çevrelenmiş spongioz kemikten yapılmışlardır. Ancak pek çok kısımları yalnızca 
kompakt kemikten ibarettir. Bunların bir kısmı hava ile dolu sinüsler içerirler. Bunlara özel 
olarak pneumatik kemikler denir. Örneğin: maxilla, temporal, frontal, ethmoid kemikler gibi.  
5. Sesamoid kemikler: El ve ayakta tendo veya eklem kapsülü içine gömülmüş  kısa tip 
kemiklere susamsı (sesamoid) kemikler denir. Bazıları patella gibi tendo çekme açısını rahatça 
değiştirebilirler. Bazıları ise susam veya mercimek büyüklüğündedirler. 
Yardımcı kemikler: Bunlar her insanda bulunmayabilirler. Kısa ve yassı tipte olabilirler. Bazı 
tip sesamoid kemikler ile gelişkinde herhangi bir nedenle epifızle birleşmemiş kemik parçalan 
bu ismi alırlar. Örneğin: os trigonum gibi. Bu tip kemikler radiogramlarda kırıklarla 
karıştırılabildiği için klinik önem taşırlar.