Anatomiye giRİŞ

A. Kadın iç üreme organları (Organa genitalia ferninina interna): Ovarium,tuba uterina, 
uterus, vagina. 
B. Kadın dış üreme organları (Organa genitalia feminina externa):Vulva (Mons pubis, 
labia majora, labia minora, clitoris, bulbus vestibuli ve gll.vestibulares). 
 
A. Organa genitalia ferninina interna (İç üreme organları) 
 
l. Ovarium (Yumurtalık) 
 Ovarium'lar, 
kadında temel üreme organları olup, küçük pelvis'in dışyan duvarlarındaki 
fossa ovarica'lara otururlar. Sağ-sol bir çift organ olan ovarium'lar erkekteki testis'lerin 
homologudurlar. Ovarium'lar, seksüel yönden olgun bir dişide, dişi üreme hücreleri olan 
ovum (yumurta) 'lar ile dişi seks hormonları olan östrojen ve progesteron'u üretirler. 
Herbir ovarium, grimsi pembe renkte, badem şeklinde, solid, nodüler yüzeyli 3x2x1 cm 
boyutlarında, 3-5 gr ağırlığındadırlar. 
 
Ovarium, bir periton plikası olan mesovarium aracılığı ile lig. latum uteri'nin arka yüzüne, 
lig.ovarii proprium aracılığı ile tuba uterina'nın tutunma yerine yakın olarak uterus yan 
duvarına bağlanır. Mesovarium'un iki yaprağı arasında, hilus ovarii'ye ulaşan arter, ven ve 
lenfatikler ile sinirler bulunur Ovarium, pelvis duvarına lig. suspensorium ovarii 
"infundibulopelvik bağ" ile bağlanır. 
 
Ovarium'un serbest dış yüzü, peritonun mezotelium'u ile uzanan epithelium superficiale ile 
sarılmıştır. Bu örtünün altında, kompakt bir bağ dokusundan yapılı olan tunica albuginca 
bulunur. Tunica albuginea'nın altındaki ovarium dokusu, dışta cortex ovarii (zona 
parenchymatosa), içte medulla ovarii (zona vasculosa)'dan yapılıdır. Cortex ovarii'nin 
parankimatöz dokusu, gelişim ve dejenerasyonun çeşitli aşamalarındaki folliküllerden 
ibarettir. Folliküller, primordial, primer, sekonder ve tersiyer olmak üzere dört aşamada 
bulunurlar. Tersiyer follikülün ileri aşaması olgun follikül Graaf follikülü olup ovulation 
ile sonuçlanır. Ovulasyondan sonra, yırtılan Graaf follikülünün yerinde corpus luteum 
(Sarı cisim) oluşur. Corpus luteum, geçici bir endokrin bez niteliğindedir. Atılan 
yumurta döllenip gebelik gerçekleşirse, menstruasyon meydana gelmez ve corpus 
luteum kaybolmaz; tersine büyür. Buna corpus luteurn graviditatis denir. Eğer gebelik 
gerçekleşmemiş ise corpus luteum 2 hafta progesteron salgılıyarak görevini bitirir. Bu 
yapıya  corpus luteum cyclicum (mestruationis) denir. Gerilemeye başlayan corpus luteum, 
corpus luteum regressum olarak adlandırılır. Böyle bir sarı cisim zamanla bağ 
dokusunca işgal edilir ve nonfonksiyonel bir yapı olan corpus albicans oluşur. 
 Doğumda bir ovarium'da 100-400 bin adet primordial  follikül bulunur. 
Ergenliğe kadar bunların büyük bir bölümü dejenere olduğundan bu dönemde ancak 10-20 
bin adet primer follikül mevcuttur. Kadının ovulasyon periodunda bunlardan yaklaşık 400 
tanesi ovum oluşturacak düzeye erişir.