Anatomiye giRİŞ

 
2.Yutak (Pharynx) 
Bir taraftan ağız boşluğu ve yemek borusu, diğer taraftan burun boşluğu ve gırtlak ile bağlantı 
kuran yutak, sindirim ve solunum sistemlerinin ortak bir bölümüdür. Kafa tabanından 6. boyun 
omuru düzeyine kadar uzanır. Kabaca huni şeklinde olan yutağın kafatası tabanına tutunan 
bölümü geniş olduğu halde aşağıya doğru daralarak C 6'nın alt kenarı hizasında yemek borusu 
(oesophagus) ile devam eder. Fibromuskuler bir duvar yapısına sahip olan yutağın iç boşluğuna 
cavum pharyngis denir. Pharynx'in ön duvarında bulunan delikler boşluğun burun ağız ve yırtlak 
boşlukları ile olan bağlantısını sağlarlar, burun boşlukları ile bağlantı sağlayan delikler choanae, 
ağız boşluğu ile bağlantı sağlayan delik isthmus faucium gırtlak boşluğu ile bağlantı sağlayan 
alt delik ise aditus laryngis olarak adlandırılır.  
Yutak, ön komşuluk ve bağlantıları dikkate alınarak pars nasalis 
 
140

---

(naso-pharynx) pars oralis (oro-pharynx) ve pars laryngea (laryngopharynx) olmak üzere üç 
bölüme ayrılır. Nasopharynx yutağın burun boşluğu arkasında kalan bölümü olup kafa 
tabanından yumuşak damak hizasına kadar uzanır. Nasopharynx sadece respirasyon 
fonksiyonu sağlar. Nasopharynx arka duvarındaki mukozada tonsilla pharyngea (adenoidea) 
bulunur. Orta kulak boşlukları ile nasopharynx arasındaki bağlantıyı sağlayan tuba 
auditiva'ların faringeal delikleri de nasopharynx'in dışyan duvarlarının üst bölümünde yer alır. Bu 
deliklerin arkasındaki  şişkinliğin mukozasında lenfoid doku kitlesi olan tosilla tubaria (Gerlach 
bademciği) vardır.  
Oropharynx, yutağın orta bölümü olup hem solunum hem de sindirim fonksiyonu vardır. Ağız 
boşluğunun arkasında, yumuşak damak ile C 3 corpusunun üst kenarı düzeyinde yer alır. 
Oropharynx, isthmus faucium aracılığı ile ağız boşluğuna bağlanır. Yutkunma esnasında 
nasopharynx ve oropharynx palatum molle et uvula aracılığı ile birbirlerinden ayrılır. 
Laryngopharynx, gırtlağın arka-üst bölümünde C 3 - C 6 düzeyinde yer alır. Aşağıda 
oesophagus ile devam eden laryngopharyx ön duvarındaki aditus laryngis aracılığı ile gırtlak 
boşluğuna bağlanır. Aditus'un iki yanındaki çıkmazlara recessus piriformis denir.  
Yutak mukozası (tunica mucosa) yukarıda yalancı çok katlı silialı, aşağıda müköz tip çok katlı 
yassı epitel özelliğindedir. Mukoza dışında (orta tabaka-tunica fibrosa) yutak duvarı fibröz bağ 
dokusundan yapılıdır. Yutak duvarının dış katmanı (tunica muscularis) tümü çizgili kas 
özelliğindeki 3 konstriktör kastan oluşur. Bunlardan başka farinksi komşu oluşumlara bağlayan 
kaslar (m. stylopharyngeus, m. salpingopharyngeus ve m. palatopharyngeus) da mevcuttur. M. 
stylopharyngeus hariç farinks kasları n. vagus tarafından innerve edilir.