Andijon iqtisodiyot va qurilish instituti Iqtisod-qurulish fakulteti iqtisodiyot yo’nalishi

Andijon iqtisodiyot va qurilish instituti
Iqtisod-qurulish fakulteti iqtisodiyot yo’nalishi
302-guruh talabasi ……….
Makroiqtisodiy tahlil fanidan
KURS ISHI
Mavzu: Ishsizlikning kelib chiqish sabablari, turlari, asosiy mezonlari va ko’rsatkichlari.



Tayyorladi: ________________
Tekshirdi: Ergashev. I ______


Andijon-2023


Reja:


Kirish...............................................................................................3

1. 
   Nazariy qism
   
   1. 
      Ishsizlikning ijtimoiy - iqtisodiy mazmuni.................4
      
   2. 
      O’zbkistonda ishsizlik darajasi 2022 yil.....................7
      
2. 
   Asosiy qism
   
   1. 
      Iqtisodiy nuqtai nazardan ishsizlik. «Ishsiz shaxslar» tushunchasi. Ishsiz shaxs dеb e’tirof etish shartlari...8
      
   2. 
      Ishsizlikning sabablari va turlari.................................11
      
   3. 
      Ishsizlikning asosiy mezonlari va ko’rsatkichlari.......13
      
   4. 
      Ishsizlikning tabiiy darajasi. A. Ouken qonuni……...16
      
   5. 
      Ishsizlikni himoya qilish borasida davlat tadbirlari va Prizident farmoni………………………………………18
      

Xulosa.................................................................................................27


Kirish

Iqtisodiyotda tarkibiy islohotlar va iqtisodiyotni modеrnizatsiyalashni yanada chuqurlashtirish, uning ko’lamini kеngaytirish bilan bog’liq masalalarning nazariy va amaliy tomonlarini o’rganishda «Aholini ish bilan bandligi» fani muhim ahamiyat kasb etadi. Shu kambag’allikni qisqartirish va ishsizlk darajasini tushirish 2022-2026 yilgi taraqqiyot strategiyasida ham o’z aksini topgan va rejalar ishlarr chiqilgan. 5 yillik Taraqqiyot strategiyasi loyihasiga ko‘ra, 2026 yilga kelib O‘zbekistonda kambag‘allik darajasi 2 baravarga qisqartiriladi. Buning uchun 2,5 mln norasmiy ishchining bandligi legallashtiriladi, 700 mingdan ortiq ishsiz xotin-qizlar davlat hisobidan kasb-hunarga o‘qitiladi, imkoniyati cheklanganlarning bandligi 3 baravarga oshiriladi. Qolaversa, Ijtimoiy kodeksni qabul qilish ham rejalashtirilgan. Mamlakatda yangi ish o‘rinlari yaratish, aholi daromadlarini oshirish va shu orqali 2026 yil yakuniga qadar kambag‘allikni kamida 2 baravarga qisqartirish rejalashtirilmoqda (hozir taxminan 15 foiz). Bu 5 yilga mo‘ljallangan Taraqqiyot strategiyasi loyihasida qayd etilgan.

Kambag‘allikni qisqartirish bo‘yicha davlat dasturlarini ishlab chiqish va amalga oshirish rejalashtirilgan.Bunda norasmiy ishlayotgan 2,5 mln nafar fuqaroning bandligini legallashtirishga yordam berish orqali ularda ijtimoiy kafolat va imtiyozlardan to‘liq foydalanish imkoniyati yaratiladi."Gazeta.uz"da reklamaJumladan, 2022 yil martga qadar norasmiy ishlayotgan 450 ming nafar fuqaroni bandligini legallashtirishga yordam berish ko‘zda tutilgan.Shunga ko‘ra, norasmiy sektorda bandlikni kamaytirish bo‘yicha tegishli strategiya loyihasini ishlab chiqiladiBunda quyidagilar inobatga olinadi:yashirin iqtisodiyotni qisqartirishda jamoatchilik rolini oshirishnorasmiy sektorda band bo‘lgan aholi o‘rtasida ijtimoiy himoyani ta’minlash yuzasidan targ‘ibot ishlarini olib borish;fuqaro, xodim va ish beruvchilarning mehnat sohasidagi murojaatlarini “bir darcha” tamoyili asosida tezkor ko‘rib chiqish mexanizmlarini joriy qilish;mehnat sohasidagi murojaat va nizolarni o‘rganish hamda ularni hal qilishga ko‘maklashish maqsadida “Mehnat-M” markazi faoliyatini eksperiment tariqasida Toshkent shahrida tashkil etish.Noyabrga qadar esa Xalq deputatlari tuman (shahar) kengashlari huzurida ishchi guruhlar tashkil etgan holda, korxona va tashkilotlarda 450 ming nafar xodimlar bilan mehnat munosabatlarini rasmiylashtirish, ularga ish haqi hisoblash, ish haqidan soliqlar va ijtimoiy to‘lovlar to‘lanishiga amaliy yordam ko‘rsatish maqsad qilingan.