Ifloslanish — tabiiy muhitga salbiy oʻzgarishlarni keltirib chiqaradigan ifloslantiruvchi moddalarning kiritilishidir[1]. Ifloslanish har qanday modda (qattiq, suyuq yoki gaz) yoki energiya (radioaktivlik, issiqlik, tovush yoki yorugʻlik kabi) shaklida boʻlishi mumkin. Atrof-muhitning ifloslanishiga tabiiy hodisalar sabab boʻlishi mumkin boʻlsa-da, ifloslanish soʻzi odatda ifloslantiruvchi moddalarning antropogen manbaga ega ekanligini anglatadi. Inson faoliyati bilan bog‘liq ifloslanishlar ANTROPOGEN IFLOSLANISH
deb atalad
Hozirgi kunda O‗rta Osiyo ko‗llari suv resurslaridan xalq xo‗jaligining turli sohalari (qishloq xo‗jaligi, energetika, baliqchilik, suv transporti va boshqalar) da yanada samarali foydalanish maqsadida ko‗plab loyihalar ilgari surilmoqda. Masalan, suv hajmi eng katta hisoblangan tog‗ ko‗llaridan biriSarez ko‗li resurslaridan quyidagi ikki yo‗nalishda foydalanish ko‗zda tutilmoqda. Ularning birinchisida ko‗lning suv resurslaridan qishloq xo‗jaligida yerlarni sug‗orish maqsadlarida foydalanish nazarda tutilsa, ikkinchi loyihada esa elektr energiyasi olish maqsad qilib quyilgan. Shunday loyihalardan biri 1932 yilda injener M.A.Karaulov tomonidan taklif etilgan. Bu loyihaning afzalligi shundan iboratki, uning amalga oshirilishi natijasida bir yo‗la ikki muammoni hal etish mumkin. Aniqroq qilib aytadigan bo‗lsak, ko‗lning chuqurligi
100150 metrgacha kamaytirilib, to‗g‗on buzilishining oldi olinadi va shu bilan birga quvvati 500 000 kvt bo‗lgan gidroelektr stansiyasi barpo etiladi. Afsuski, murakkab relef va tabiiy sharoitlar mazkur loyihani hozirgi kunga qadar ruyobga chiqishiga imkon bermayapti.
Markaziy Osiyo davlatlari boyicha daryolar resurslar
|
Maydoni
| |
oqim, km3/yil
| |
Umumiy maydonga nisbatan
%
| | |
Ming km2
|
Umumiy maydonga nisbatan %
|
Davlat hududida shakllanuvsi oqim
|
Afg‗oniston va
Erondan keluvchi oqim
| |
Tojikiston
|
143,0
|
8,1
|
52,9
|
14,3
|
46,6
|
Qirg‗izston
|
198,5
|
11,2
|
44,7
|
-
|
39,4
|
Turkmaniston
|
488,0
|
27,7
|
0,5
|
2,7
|
0,4
|
O‗zbekiston
|
448,9
|
25,3
|
9,0
|
-
|
8,0
|
|
Dostları ilə paylaş: |
