Andijon Mashinasozlik Instiuti Sirtqi bo’lim “tmj” yo’nalishi s 13-22 guruh talabasi ning Fizika fanidan tayyorlagan Mustaqil ishi

Quvvat qanday oʻlchanadi?
Quvvatning asosiy birligi Vatt va u WWstart text, W, end text bilan belgilanadi. U Shotland ixtirochisi Jeyms Uattning sharafiga qoʻyilgan. Hayotda siz vatt soʻzi bilan duch kelgan boʻlsangiz kerak. Elektr jihozlari va yorugʻlik chiroqlarining quvvati vattlarda (W) beriladi.

Bir vatt bu bir sekundda bir joul ish bajaradigan qurilmaning quvvati. Agar PP quvvat vattlarda berilsa, Edelta, E energiyaning oʻzgarishi joullarda va tdelta, t vaqt sekundlarda ifodalangan boʻladi:

• Bir vatt bu bir sekundda bir joul ish bajaradigan qurilmaning quvvati. Agar PP quvvat vattlarda berilsa, Edelta, E energiyaning oʻzgarishi joullarda va tdelta, t vaqt sekundlarda ifodalangan boʻladi:
• equals, start fraction, delta, E, divided by, delta, t, end fraction
• Quvvatning yana bir birligi keng qoʻllanadi: ot kuchi. U ot deb belgilanadi va kelib chiqishi 17 asrga borib taqaladi. U paytda otlar vertikal chigʻirlarni aylantirishda foydalanilgan. Shundan soʻng, ot kuchi oʻlchovi 75 kg75 kg75, space, start text, k, g, end text massali jismni 1 sekundda 1 metrga koʻtarish uchun kerak boʻladigan quvvat sifatida kiritilgan. Demak, bu quvvat vattlarda qanchaga teng?
• Bizga maʼlumki, jismni vertikal koʻtarishda biz ogʻirlik kuchiga qarshi ish bajaramiz va jismni biror balandlikka koʻtarish uchun start subscript, p, end subscript, equals, m, dot, g, dot, h energiya talab qilinadi. Agar sonlarni qoʻysak, quyidagiga ega boʻlamiz:
• 75 kg⋅ 9.807 m/s2⋅1 m1 s=735.5 W1 s75 kg⋅ 9.807 m/s2⋅1 m​=735.5 W

Binobarin, t vaqt ichida bajarilgan ish
A=UIt.
O‘zgarmas tok va kuchlanish elektr zanjiridagi quvvat. SHu ifodani U=Ir yoki I=Ug Om qonuniga asosan o‘zgartirsak, o‘zgarmas tok quvvatining o‘z ifodasini hosil qilamiz:. Quvvatning bu ifodalaridan hisoblash shartiga qarab foydalaniladi.
Quvvatning o‘lchov birligi sifatida vatt ishlatiladi.
Vt=J/s yoki bu 1s davomida 1 J ga teng ish bajariladigan quvvat. Elektr zanjirida bu quvvat o‘tkazgichda uning uchlaridagi kuchlanish 1V va tok kuchi 1A bo‘lganda sarflanadigan quvvatdir.
Tokli o‘tkazgichdan ajralib chiqadigan issiqlik miqdori Q zaryad q siljiganida elektr maydon bajaradigan ish A ga teng:
Q=A=U q=UIt yoki U=Ir va I=U/r ni qo‘ysak, quyidagini olamiz:
Q=I2 rt = U2gt
Agar issiqlikni Joul hisobida emas, balki kaloriya hisobida ifodalasak, Q=0,24 I2r t=0,24 U2 gt kaloriya bo‘ladi. Bu Joul-Lens qonuni bo‘lib, elektr toki o‘tganida o‘tkazgichdan ajralib chiqadigan issiqlik miqdorini aniqlaydi. Bu qonunni ingliz olimi J. Joul va undan bexabar holda rus akademigi E.X. Lens aniqlaganlar.