Moliyaning vujudga kelish tarixi Aksariyat xollarda axolii urtasida va ayrim mutaxassislar xam «moliya» tushunchasini «pul» tushunchasi bilan aralashtirib yuboradilar. Xakikatda esa.bunday emas,ammo pulsiz moliyaning xam bulishi mumkin emas. Ushbu savolni xal etish uchun moliya kategoriyasining tarixiy rivojlanish boskichlarini yoritish kerak buladi.
Moliyaning vujudga kelish tarixi Aksariyat xollarda axolii urtasida va ayrim mutaxassislar xam «moliya» tushunchasini «pul» tushunchasi bilan aralashtirib yuboradilar. Xakikatda esa.bunday emas,ammo pulsiz moliyaning xam bulishi mumkin emas. Ushbu savolni xal etish uchun moliya kategoriyasining tarixiy rivojlanish boskichlarini yoritish kerak buladi.
Moliya tarixiy kategoriya sifatida davlatning funksiyalari va extiyojlari ortib borishi tasirida tovar-pul munosabatlari sharoitida yuzaga chikdi. «Moliya» tushunchasi lotincha «financia» suzidan olingan bulib, bitimlardan undiriladigan tulov, daromad manosini anglatadi. Ilk bor moliya tushunchasi XIII-XV asrlarda Italiyaning yirik savdo va bank xizmatlari markazi xisoblangan –Florensiya,Venetsiya va Genuyada muomalaga kirgan. Keyin ushbu tushuncha xalkaro kulamda keng ishlatila boshlanib, u davlat zimmasiga yuklatilgan siyosiy va iqtisodiy funksiyalarni bajarishi uchun mamlakat axolisi urtasida pul resurslarini jalb kilish bilan bog‘lik pul munosabatlpri tizimini uzida mujassamlashtira boshladi.Moliya umumiqtisodiy kategoriya sifatida davlatning faoliyat kursatishi uchun moddiy asosni tashkil etadi
Davlat moliyaviy nazorati-davlat boshqaruvining eng muhim vazifalaridan biri bo'lib, u qonuniylik, muvofiqlik va moliyaviy resurslarni hamda boshqa davlat mulkini boshqarish samaradorligining qabul qilingan qonunlar va standartlaridan chetga chiqishlarni nazoratni o' z ichiga oladi.
Davlat moliyaviy nazorati-davlat boshqaruvining eng muhim vazifalaridan biri bo'lib, u qonuniylik, muvofiqlik va moliyaviy resurslarni hamda boshqa davlat mulkini boshqarish samaradorligining qabul qilingan qonunlar va standartlaridan chetga chiqishlarni nazoratni o' z ichiga oladi.
Moliya sohasidagi huquqiy fan va amaliy faoliyat uchun "davlat moliyaviy nazorati" va "davlat auditi" tushunchalarini ajratish muhim ahamiyat kasb etadi, [7, 21] shu maqsadda ushbu tadqiqotda davlat moliyaviy nazoratining nazariy va huquqiy asoslarini, moliyaviy nazoratning kontseptsiyasi va mohiyatini ko'rib chiqish hamda o'rganish vazifasini oldi.
Mavzuga oid adabiyotlarning tahlili. Tadqiqot davomida moliya sohasida "nazorat" yoki "moliyaviy nazorat" (bundan buyon matnda - moliyaviy nazorat) tushunchalarini talqin qilishda ilmiy adabiyotlarning tahlili shuni ko'rsatdiki, nazorat qilishning ikkita maqsadi: - bu haqiqiy ko'rsatkichlarning rejalashtirilgan ko'rsatkichlar orasidagi munosabatlar yoki boshqaruv qarorlarining natijaga ta'sirining aniqlashdir
