Ku»d Mammodov
Kulturolo&iya effekıivli həyat >» fəaliyyət» aparan yol
Kulturoloqlann hazırlanmasında fundamental təhsil elmi, nəzəri və
tətbiqi problemlər üzrə xüsusi təlimlə birgə aparılmalıdır. Deməli,
kulturoloq- müəllim müxtəlif ölkələrin sosial-mədəni fəaliyyət
sahələri, idarəetmə və mədənii inkişafın milli texnologiyaları, eləcə də
bu
sahədə beynəlxalq
təcrübə barədə dürüst və müfəssəl
informasiyaya malik olmalıdır. O, elmi tədqiqatların nəticələrindən
istifadə etməklə mütəxəssis və əhalinin müxtəlif qrupları üçün
mədəniyyət və mədəni siyasət məsələləri üzrə
təhsil-maarifçi
proqramlar, kulturoloji konfrans, seminar, treninq, ictimai diskussiya
və debatlar hazırlayıb həyata keçirməyi bacarmalıdır.
Kulturoloq-menecerin seçilmiş ixtisas üzrə işləməsi üçün, nəzəri
biliklərini
möhkəmləndirib
praktik
vərdişlər,
yüksək
siyasi
mədəniyyət, mədəniyyətin inkişafının təşkili və idarəedilməsinin
praktik fəaliyyət təcrübəsi qazanmasının mühüm əhəmiyyəti var
Mədəniyyətin inkişafının idarə edilmə sahəsi üzrə mütəxəssis
mədəniyyət və mədəni siyasətin mahiyyət, sosial funksiya və
imkanları haqqında dəqiq təsəvvürə malik olmalıdır. Kulturoloq-
menecer istehsalat təcrübəsi zamanı
dövlət idarəçiliyi,
dövlət
mədəniyyət idarələri, qeyri-hökumət təşkilatlan və bələdiyyələrin
fəaliyyəti zamanı
yaranan situasiyalan düzgün qiymətləndirməyi
ictimai tərəqqiyə yardım edən optimal siyasi qərarlar tapmağı
öyrənməlidir. O, uyğun mədəniyyət müəssisəsi və ya onun
şəbəkəsinin resurs və heyətini düzgün idarə etməyi bacarmalıdır. Ruhi
mədəniyyət sahələri üzrə müəssisələrin strateji planlaşdırması,
koordinasiyası,
maliyyələşdirilməsi, hüquqi tənzimlənməsi və
monitorinqi, mədəni sahənin təkmilləşdirilməsi üzrə tövsiyələrin
hazırlanması onun vəzifə borcudur. Elmi nailiyyətlərə istinadən, o,
praktik problemlərin sistemli kulturoloji təhlilini həyata keçirməyi
bacarmalı, yeni modellər layihəsi hazırlayıb, həyata keçirməlidir. Milli
və qlobal mədəni məkanda sosial-mədəni fəaliyyətin, tərəqqipərvər
inkişaf proseslərinin təhlili, modelləşdirilməsi və proqnozlaşdırılması
azərbaycan ictimaiyyəti və dövlətinin maraq və tələbatlarına cavab
verməli,
dünya sivilizasiyasının
inkişaf tendensiyalarını və
qanunauyğunluqlarını nəzərə almalıdır.
Dünya təcrübəsindən çıxış edərək, kulturoloqlara universal
biliklərin verilməsi və onlarda məsuliyyət mədəniyyətinin yaradılması
366
Fuad Məmmədov
Kulturologiva effektivli hava! və fəaliyyətə
aparan vol
ilə bərabər, onlann təlimini aşağıda göstərilən yeni istiqamət və
ixtisaslar üzrə təşkil etmək məqsədəuyğundur : dövlət idarəçiliyi
mədəniyyəti,
beynəlxalq
münasibətlər
mədəniyyəti,
ruhi
mədəniyyətin inkişaf proseslərinin dövlət tənzimlənməsi, dövlətin
mədəni inkişaf sahəsində investisiya proseslərinin tənzimlənməsi,
xarici mədəni siyasət, polisentrik idarəetmə sistemi, mədəniyyətin
inkişafının hüquqi təminatı,
incəsənətdə kulturoloji menecment,
ekoloji mədəniyyət və təbiətdən istifadənin idarə edilməsi, qeyri
hökumət təşkilatlarının idarəedilməsi mədəniyyəti, əmək və sosial
münasibətlər mədəniyyəti, dövlətin mədəniyyət siyasəti, informasiya
mədəniyyəti, jurnalistika mədəniyyəti, biznes etikası, elm, təhsil və
incəsənət
müəssisələrinin heyətinin idarə edilməsi, ictimaiyyətlə
əlaqə mədəniyyəti və s.
Beləliklə, sosial-humanitar fənn olan
kulturologiva
bütün
səviyyələrdə - məktəbəqədər, məktəb, ali məktəb, eləcə də ikinci
təhsil və kadrların ixtisasartırma sistemlərində tədris edilməlidir.
Bunun üçün onun tədrisinin həm ümumtəhsil, həm də xüsusi ləşmiş
səviyyəsi müəyyən edilməlidir. Rusiya Federasiyası və digər ölkələrin
təcrübəsinə istinadən, Azərbaycanda kulturoloji təhsil elmi-tədqiqat,
, ekspert,
pedaqoji və
mənəvi mədəniyyət sahəsində
inzibati
idarəetmə fəaliyyəti üçün
yüksək ixtisaslı mütəxəssis hazırlığını
təmin etməlidir.
Lakin universal bilikli mütəxəssislər olan
kulturoloqlann praktiki iş sahəsi artbiznes, media, reklam və
beynəlxalq əlaqələrlə məhdudlaşmamalıdır. O, dövlət və ictimai
həyatın geniş sosial-mədəni fəaliyyət sahəsini əhatə etməlidir. Bu gün
yüksək ixtisaslı kulturoloq mütəxəssislərin - tədqiqatçı, müəllim və
menecerlərin hazırlığı xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Müasir kulturoloq
- insan, cəmiyyət və dövlət haqqında elmi biliklərin sintezatorudur.
Onun yüksək peşə və ümumi mədəniyyəti - dövlət quruculuğu və
idarəçiliyindəki mürəkkəb problemlərin
effektiv həllinin açandır.
Universal kulturoloji biliklərə istinadən, o, tədqiqat, təhsil, maarif
məsələlərini həll etməyi bacarmalı, sosial-mədəni həyat fəaliyyətinin
tərəqqipərvər texnologiyalanna istiqamətlənən inkişafın novasiyalı
modellərini
hazırlamalı,
investisiya
siyasətini
düzgün
formalaşdırmalı, mədəniyyətin inkişafım idarə etməlidir. Dövlətin
beynəlxalq nüfuzunun, onun sivil dünya birliyinə inteqrasiyasının
367