Aparan yol kimi

 
mədəniyyəti 
də 
qiymətləndirmə 
meyarlan 
və 
prinsiplərindən  asılı  olaraq, 
y u x a n ,  orta,  aşağı
  kimi 
təfsir  edilə 
bı'/ar.Yüksək hüquq mədəniyyəti, hüquqi göstərişlərin gərəkliliyi 
və  məntiqi,  ədalətliliyi  və  səmərəliliyinin  dərk  edilməsi  hüquqi 
biliklərin əqidəyə çevrilməsinə yardım edir.
D em okratik  dövlətlərdə
  dövlətlə  hüquq  arasında  hüquq 
prioritet  sayılır. 
Q anunun  aliliyi
  hamı  üçün,  ilk  növbədə  dövlət 
orqanları  üçün 
başlıca  prinsipə  çevrilir.  Hüquq  və  hüquqi 
normalar şəxsiyyətin  yüksək  hüquqi  statusunu,  insanın  ayrılmaz 
hüquqlarını,  dövlət  və  sosial  idarəetmədə 
demokratik 
metodların həyata  keçməsini təmin edir.
Demokratiyanın 
hüquq  m ədəniyyəti  əlamətlərinə,
 
hüquqi 
münasibətlərdə  olan  subyektlərin  hüquq  və  vəzifələrinin 
balanslığı  və  ekvivalenti  olaraq, bərabərlik, azadlıq və ədalət aid 
edilir.
Vətəndaş 
cəm iyyətinin 
hüquq 
m ədəniyyəti
 
qanunlann 
keyfiyyətini,  sosial  hüquq  intizamının  stabilliyini,  dövlət  və 
hökumət  qarşısında  vətəndaşlann  öz  hüquq  və  vəzifələrini 
bilmələrini,  qanun  və  hüquqa  xalqın  dəyər  göstəriciləri 
baxımından  hörmətini,hüquqi  əsaslandırmalarla  və  savadlı  nitq 
bacanğını  tələb  edir.  O,  həmçinin  azadlıq,  başqalanna  hörmət, 
öz  sözünə,  əməlinə  və  öhdəsinə  götürdüyü  işlərə  şəxsi 
məsuliyyətini,  insanlarda 
ədalət  və  qanunçuluq  hissinin 
tərbiyəsini  nəzərdə  tutur.Bu  prosesdə  peşəkar  hüquqi  təhsillə 
yanaşı,  kütləvi  informasiya  vasitələri  və  bədii  ədəbiyyat  da 
mühüm rol oynayır.
70
Fqad
Kulturologlva effektivli havat va faalivvata aparan yol
Demokratiyanın  hüquq  mədəniyyətinin  effektivliyi
  aşağıdakı 
şərtlərlə müəyyənləşdiririk:
•  Hakimiyyətin müxtəlif qanadlarına  qarşılıqlı nəzarət  tələb edən 
demokratik sistemin  mövcudluğunu.
•  Hakimiyyət və cəmiyyət arasında  münasibətləri tənzimləyən  və 
aşağıdakı  vəzifələri  yerinə  yetirən  ambusman  institutunun 
mövcudluğunu:
Ф  vətəndaşlann  hüquq müdafiəsi, ərizə və şikayətlərinə baxılması;
Ф  illik və xüsusi məruzələrin hazırlanması;
Ф 
insanlann 
hüquq 
müdafiəsi 
üzrə 
qanunvericiliyin 
təkmilləşdirilməsinə 
yardım;
Ф  vətəndaşlann 
hüquqi  təhsili  ,  maariflənməsi  və  inkişafına 
yardım.
Demokkratik  dəyər  və  prinsiplər  əsaslanan  effektiv  sosial  və 
dövlət  idarəçiliyi  bir  sıra  hüquqi,  etik  və  idarəetmə  mədələlərinin 
həllini tələb edir:
□  vətəndaşlar  və  qanunun  aliliyini  təmin  etməli  olan  vəzifəli 
adamlar 
tərəfindən 
qanunvericiliyin 
və  qanunlan  icra 
mədəniyyətinin  daim təkmilləşdirilməsi;
□  inzibati  və  siyasi 
baza  sənədlərinin 
şəffaflığı  və  onlann 
idarəetmə sistemində  düzgün istifadəsi;
□  ədalətsizlik,  hakimiyyətdən  sui-istifadə  etmə,  vəzifəli  adamlar 
tərəfindən  proteksionizm, monopolizm və korrupsiya  hallarının 
aradan  qaldırılması,  paylama  münasibətləri  mədəniyyətinin 
inkişaf etdirilməsi;
□  ölkə  vətəndaşları,  eləcə  də  dövlət  strukturları  və  vətəndaşlar 
arasında 
ziddiyyətlər,  konflikt  və  mübahisələrin  ambusman 
institutu  vasitəsi  ilə  hüquqi  və  etik  tənzinlənməsinin  yüksək 
mədəniyyəti;
□  dövlət  quruculuğu  və  idarəçiliyi  proseslərinin  effektivliyinin 
ictimai monitorinqi proqramlarının işlənməsi və tətbiqi;
□  məmurlar  və  əhali  üçün 
demokratiya,  sülh  və  vətəndaş 
cəmiyyəti,  hüquqi,  etik,  idarəetmə,  istehsal,  məişət  və  gender
71

---

Fuad  Mammadov
Kullurologiva effektivli haval va faaliyyjta aparan  vol
mədəniyyəti  üzrə 
daim  fəaliyyət  göstərən 
kulturoloji 
maarifləmdirmənin təşkili.