Aparan yol kimi

mədəni siyasətin  həyata  keçirilməsini tələb edir.
Məlum olduğu kimi,  demokratik ölkələrdə  mədəni siyasət  inkişaf 
və  rifah  siyasəti  kimi  nəzərdən  keçirilir.  Bu  siyasət  xalqın  ümumi 
mədəni və  həyat səviyyəsinin artırılmasına və intellektual  potensialın 
sosial tərəqqi naminə şüurlu istifadəsinə  xidmət edir.  Deməli, maliyyə 
kapitalı şüurlu olaraq  insan inkişafina, sosial kapitala, yəni  adamlann 
ruhi  mədəniyyətinə  yatırılır.  İnsamn  ruhi  mədəniyyətinin  yüksək 
səviyyəsi,  öz  növbəsində,  bütün  cəmiyyətin  maddi  rifahının  yeni 
inkişafım təmin edən “ruhi istehsalın” effektivliyinə təsir göstərir.
Bundan  çıxış  edərək,  bütün  postsovet  məkanında  sovet  tipli 
mədəniyyətdən  demokratik  mədəniyyətə 
keçidi  təmin  edən, 
demokratik  siyasi  sistemin  etik-normativ  əsası  olan,  yeni  mədəni 
siyasətin  həyata  keçirilməsi  dövlət  quruculuğunun  mühüm  vəzifəsi 
olur.  Demokratiya prinsip və dəyərlərinə əsaslanan mədəniyyətin yeni 
sosial  tipini  formalaşdıran  belə  siyasət  insanın,  sosial  inkişafin, 
dövlət quruculuğu və beynəlxalq münasibətlərin  daxilən dəyişməsinin 
mühüm probleminin həllini təmin edəcəkdir.
İntellektual  inkişaf,  azadlıq  və  etik  tərbiyə  prioritetlərinə 
istiqamətlənmiş  demokratik  mədəni  siyasət  milli  mədəniyyətlərin 
sosial 
dinamikasında 
əsaslı  dəyişikliklərə,  xalqın  yaradıcı 
potensialının  və  onun  istifadə  imkanlarının  insan,  dövlət  və  ictimai 
inkişaf naminə  artırılmasına 
yardım  etməyə  yönəlmişdir.  Dövlətin 
mədəni  siyasəti  mühüm  inteqrativ  səciyyə  daşıyır.  Dövlət  hüquqi, 
təşkilati  və  maddi  vasitələrdən istifadə etməklə,  mədəniyyətin bütün 
sahələrinin  insan  və  cəmiyyətin  maraq  və  tələblərinə  uyğun  olan 
harmonik və əlaqəli inkişafinı təmin edir. Bununla yanaşı,  demokratik 
ictimai-siyasi  sistemə  real  keçid  “aşağıdan”  -   ailə  və  novasiyalı 
pedaqogika, 
“yuxandan”  isə,  dövlət  institutlan  səviyyəsində 
qarşılıqlı  hərəkət  tələb  edir.  Buna  əsasən,  fikrimizcə, 
postsovet 
dövlətlərinin  yeni  mədəni  siyasəti  öz  missiyasını  həyata  keçirməyin 
baza  mexanizmi  kimi,  dövlət  və  cəmiyyətin  yaradıcı  potensialının 
uğurlu  inkişafina  və  istifadəsinə  imkan  verən,  aşağıdakı  sxem:
275

---

Kuad  Vlammadov
Kulturologiva effektiv»  havat ta  faalivvata aparan vol
məqsəd-  konsepsiya -  proqram  -  proekt  üzrə  fəaliyyəti  nəzərdə  tutan 
proqramlı yanaşmaya  istinad etməlidir.
Postsovet  ölkələrinin  yeni  mədəni  siyasətində  mühüm  yeri  yeni 
ümumsosial  mədəni  dəyər  və  normaların 
formalaşdırılması, 
demokratiyaya  xas  -   ideallar,  etika,  təhsil  sistemləri,  sosial,  istehsal 
və  məişət  normativləri,  hüquqlar,  incəsənətlər,  demokratik  dövlətin 
mədəni  siyasətinin  ideoloji  əsasını  təşkil  edən,  mədəniyyətin  maddi 
təcəssümü  tutmalıdır.  Bu  əsasda  fəal  kulturogenez 
tərəqqipərvər 
inkişafın  yeni  imkanları  və  dünyaya  yeni  gözlə  baxmağa  imkan 
verən,  ənənə və innovasiyalann, mədəni irsin və müasir mədəniyyətin 
qarşılıqlı  təsiri  təmin  edilməlidir.  Bu  kontekstdə  görkəmli  amerika 
alimi  Lütvi  Zadənin,  dünyaya  Aristotelin  “ağ-qara”  klassik  məntiqi 
prizmasından  baxışa  inqilabi  dəyişiklik  gətirən,  qeyri-səlis  məntiq 
sahəsindəki  elmi  kəşfi  yeni  əhəmiyyət  kəsb  etməyə  başlayır. 
Eikrimizcə,  Lütvi  Zadənin  “qeyri-səlis  məntiq”  və  onunla  əlaqədar 
olan 
“çoxluqlar  nəzəriyyəsi”  və  “  təəssüratlar  nəzəriyyəsi” 
bəşəriyyətin  bir çox  qlobal, regional,  lokal,  fərdi,  eyni zamanda  öz 
tarixi  inkişafında mürəkkəb dövr yaşayan postsovet ölkələri qarşısında 
duran problemlərin kulturoloji açandır.  Bu yanaşma  mədəni inkişafin 
iki:  insanın  təbiəti  dəyişdirməsinə əsaslanan -qərb  və  insanın təbiətə 
uyğunlaşmasına  istiqamətlənən  -   şərq  üsulu  arasında  harmoniyanın 
əldə  edilməsində  yeni  imkanlar  açır.  O,  humanist 
dəyərləri 
saxlayaraq, 
stientizm 
və 
antistientizm 
mövqelərinin
harmonizasiyasına,  texnogen sivilizasiyaya xas  dağıdıcı proseslərdən 
qorunmuş  yeni  sivilizasiya  yaradılmasına  doğru  ümumi  hərəkatda, 
özünəməxsus  mədəniyyətlərdə 
plüralizmin  tərəqqipərvər  texnoloji 
inkişafına  yardım  edə  bilər.  Lütvi  Zadənin  demokratik  prinsiplərə 
uyğun  baza nəzəriyyələrinin  sosial-mədəni həyatda yaradıcı  istifadəsi 
müasir  sivilizasiyada  keyfiyyətcə  yeni  situasiyanın  yaradılmasına, 
plüralizm  və  müstəqillik  şəraitində 
insan  inkişafı  üçün 
yeni 
imkanların 
açılmasına, 
mürəkkəb 
dünyaya 
yeni 
nəzər 
formalaşdınlmasına,  xalqlar  arasında  qarşılıqlı  anlaşmanın,  bəşər 
mədəniyyəti  və  onun  milli  formalan  arasında  harmoniyanın  əldə 
edilməsinə imkan yaradacaqdır.
Mədəniyyətin  müxtəlif sahələrinə  yatınlan  investisiyaların  düzgün