№ара№алпа№ М!Млекетлик университети

2.1.Tutiniwshinin’ paydalilig’i ha’m artiqmashililig’i

Ekonomikaliq teoriyada ha’r qiyli tovarlardin’ paydalili-g’in, artiqmashilig’in

salistiriw, o’lshew ushin sanli ha’m ta’r-tipli usillardi qollanadi.

Sanli tariyxiy bolip paydaliliqti o’lshewde  G’yutilG’ atli paydaliliq o’lshem

birligi  qollanadi.

Tutiniwshi tovarlardi satip alg’anda sol tovarlardin’ ha’r biri o’zinin’ bahasina

proporcional` bolg’an ten’dey shekli payda-liliqqa (Mu) iye boliwin qa’leydi:

M

u1

/ P

1

=  M

u2

/ P

2

= . . . . . = M u n / P n = W            (1)

bul jerde:

---

15

W - puldin shekli paydalilig’in xarakterlewshi koefficient.

   Egerde (1) ten’lik orinlansa tutiniwshi maksimum qanaatla-niwg’a, paydaliliqqa

erisedi. Biraq, bir tovardin’ shekli payda-lilig’i ha’r qiyli da’ramatlarg’a iye bolg’an

tutiniwshilar ushin ha’r qiyli, sonin ushin praktikada ta’rtipli usil qolla-nadi.  Bul usil

to’mendegi aksiomalarg’a tiykarlaniladi: