Arin qaraçay balkar -azərbaycan türkcəSİ SÖZLÜk bey hadi TƏBRİZ 2006 a 1

irin uyuz. qıyı₁₁.

iriqtəmək₁₁ qəbul etməmək. uzaqlaştırmaq. rəddetmək.

iriyarı çam yarması. qaban. alavqan₁₁. dev.

iriz₁₁ şərəf. namus. heysiyət. vicdan.

irizli₁₁ namuslu. şərəfli. heysiyətli. vicdanlı.

irizsiz₁₁ namussuz. şərəfsiz. heysiyətsiz.

irkilmək ilgənmək₁₁. qorxmaq. ürkmək.

ırmaq -ırmağın yan qolları: yanuv₁₁.

irniq₁₁ 1. asav. yabanı. 2. tarlada ikinci yıl əkmədən bitən ikin.

irq₁₁ iğdiş edilmiş qoç.

irqacıq₁₁ 1. çəlmə. 2. səbəbsiz çəkişmə. bahana. 3. kurnazlıq. hilə.

irqancıq bax > irqacığ.

irqaq₁₁ qanca. çəngəl.

irqaşığ₁₁ 1. gürəş sırasında əllərin ya da ayaqların sıcaq tutulması. 2. güclü. quvvətli. sınırlı.

ırqat çalçı₁₁. yalçı. günlük. işçi.

irqatlıq çalçılıq. yalçılıq₁₁. işçilik.

irqay₁₁ qurutulmuş qoyun quyruğu. -irqay çapaq₁₁: turna balığı.

irtəli ertəli. iradəli. tavqal₁₁. cəsur. şüca'. gözübək. atılqan. yılmaz. əzimli. qararlı.

iş iş. görəv. yamnat (< yamamaq). məşquliyyət. qayğı. yumuş₁₁. qulluq.
-işqə saldırmaq: işə yerləştirmək.
-qara iş: qolgücü ilə yapılan iş.
-iş süyməz: tənbəl. avara. 2. "filan" anlmında bir söz. -arı barqan iş etməqiz: oraya filan getməyin.

isal tırtaq₁₁. tırıx. zıbırıq₁₁. sıvırıq. -isal olmaq: tırtaqlamaq₁₁. tırıxlamaq. -isala salmaq: tırtaqlamaq₁₁. tırıxlatmaq. tırıxlamaq.

işan₁₁ 1. hədəf. işarət. 2. şart. 3. bəlirti.

işanç₁₁ 1. güvən. qaranti. ümit. umut. 2. və'd.

işandırmaq₁₁ inandırmaq. güvəndirmək.

işanğılı₁₁ güvənilir.

işanı₁₁ taslaq.

işanlab₁₁ rasgələ.

işanlamaq₁₁ 1. nişanlamaq. 2. niyyətlənmək.
-qoparqa işanlab qoxuranıb izinə çompaydı: qalqmaya niyyətlənib vazqəçib geri oturdu.

işanlı₁₁ bu kimi. bənzəri. müşabeh.

işanmaq₁₁ güvənmək.

işanqısız₁₁ çarəsiz. ümitsiz.

işanuv₁₁ güvən. ümid.

işçi çalçı₁₁. yalçı. günlük. ırqat.

işçilik çalçılıq. yalçılıq₁₁. irqatlıq.

işək₁₁ 1. şübhə. 2. iki yaşında dişi toxlu.
-işək qoçqar: iki yaşında qoç.

işəklənmək şübhələnmək.
-açqanı ol urlaqanına işəklənəmə: parayı onun çaldığından şübhələnirəm.

işəkli şübhəli.

işəksiz₁₁ şübhəsiz. mütləqa.
-bir işəksiz tas bolqan yılxı bu özəndədi: mütləqa itən at sürüsü bu dərədədir.

isəm qımtım₁₁. istək. arzu. həvəs.

işəmək çınqatmaq₁₁.

işənli₁₁ bu kimi. bənzəri. müşabih.

işənuv₁₁ güvən. ümit.

işənuvlu₁₁ güvənilir.

işər işmər₁₁. usta. işi bilən. eğitimli.

işərmək₁₁ gülümsək.

işəruvmaq₁₁ gülümsəmə.

isət istək. qavraş issi, hissi.

isətilmək istətilmək.

isətmək istəmək.

isəvləşmək izəvləşmək. birləşmək. toplanmaq. bir araya gəlmək.

işgəri yonqa. qıymıq.

işgillənmək tırqam bolmaq₁₁. şübhə etmək. quşqulanmaq.

işın qüntayaq. günəş ışığı. tayaq₁₁. şua'.

ısındırmaq iləşdirmək₁₁. ilişdirmək₁₁. istəyin (simpatisini) qazanmaq. kəndinə çəkmək.

ısınmaq qızmaq₁₁.

işıq şua'. taya. daya. -günəş ışığı: qüntayaq. işın.

ısırılmaq talanmaq. dalanmaq.

ısırmaq talamaq₁₁. dalamaq. yırtmaq. parçalamaq.

ışırmaq₁₁ 1. quvvətləndirmək. gücləndirmək. təqviyə etmək. hızlandırmaq. -otnu ışır: otu gücləndirmək.
-işni ışır: işi hızlandır. 2. aşırmaq. evirib çevirmək. -kösəvləni ışır: közləri aşır. çevirmək. 4. sürmək. -qoyları ışır: qoyunları sürüb getmək. 3.
-sözünü ışır: sözə açıqla, sür..

ışırqıç od, təndir qısqacı. maşa.

ısışmaq birbirinə ısınmaq. yuvuşmaq₁₁. yaxınlaşmaq.

ısıtma sıtma. bezgək.

işkəncə tarav. darav. əzab. iztirab.

islanmaq yibimək₁₁

ıslaq yipiq₁₁. cibçil₁₁. nəm. rütubət. yaş.

ıslaqlıq cipqil₁₁. nəm. rütubət. yaş. tım₁₁. nəm. rütubət.

ıslatmaq suv edmək. usqarmaq₁₁. sulamaq.

işlək -işlək olmayan: tabışsız₁₁. tapışsız. əlverməz. pratiq olmayan. uyarlanmaz olan.

işləmə kətik₁₁. naxış. yazı. oyuv₁₁. naxış. yazı.

işləmə tikmə₁₁. naxış. tiqiş₁₁. naxış.

işləmək oyuvlamaq₁₁. naxışlamaq.

işləmək tarıltmaq₁₁. dəğərləndirmək. tarımaq₁₁. darımaq. daramaq. arıtlamaq.

isləmək₁₁ anlamq. düşünmək. fərq etmək.

işləmək₁₁ çalışmaq. yapmaq.
-yaylıqda işləybiz: yaylada çalışırız.
-üy işləybiz: ev yapırız.
-yer işləybiz: topraq sürürüz.

işləməli ciyəq₁₁. naxışlı.

işləməz -işləməz duruma gətirmək: qapışdırmaq. qapışdırmaq₁₁. durdurmaq. yavaşlatmaq. susturmaq.

işlənməgən₁₁ bəsisiz. ədəbsiz. qaba.

işlənmək₁₁ yapılmaq.

işlənmiş çiy₁₁. çiğ. xam.

işlətmə 1. sahə. mülk. 2. təsərrüfa

islətmək₁₁ anlatmq. düşündürmək. fərq ettirmək.

işli oyuvlu₁₁. motifli. naxışlı. desənli.

işmər₁₁ işər. usta. işi bilən. eğitimli.

ışnamaq parlamaq. yaşnamaq.

işqab quvuş₁₁. qoşu. taxca.

işqaldır₁₁ içqaldır. gəvəzə. çənəsi düşük.

işqav₁₁ içqav. baraqa. külbə.

işqoq₁₁ tüfək.
-iki atılqan işqoq: cütə.
-suv işqoq: tulumba. çeşmə.
-işqoq ağac: tüfək qundağı.
-işqoq burun: namlı.
-işqoq qoçqar: tüfək sürgüsü.
-işqoq ot: barut.
-işqoqnu yerlə: tüfəği doldurmaq.

israrlı qamamaqan₁₁. daynaqlı. iradəli. istəkli.

issəlik ölülər dünyası.

issi₁₁ sıcaq.
-issi avruv: odlu xəsdəlik.
-issi bolmaq: sıcaqtan rahatsız olmaq.
-issi qapmaq: kötülükə uğramaq. zərər görmək.
-issi qapdırmaq: kötülük etmək. zərər vermək.

issiləmək₁₁ sıcaqtan rahatsız olmaq.

issilik sıcaqlıq.

ıssız qaranqı₁₁. quytu. tənha

iştah qabdı. qapdı. -onun qabdısı iqidi: onun iştahı iyidir.

iştahlı bappuçu₁₁. obur. çox yiyən.

iştahsız qarınsız₁₁. az yiyən.

iştahsız qızav. qıysav.

istaqan₁₁ bardaq.

istavat₁₁ yayla evlərində heyvanların gecə barındığı yer.

iştə mə.: bayna₁₁. baynam₁₁. -iştə orada: bayna alayda: -ma yot alaydı: iştə durum böylə.
-onların üyləri ma budu: onların evləri iştə budur.

istəği itmək soruqmaq₁₁. həvəsini itirmək. soğumaq.

istək duymaq amırı tartmaq₁₁. həvəslənmək.

istək isət. qavraş issi, hissi. amır₁₁. tamış. arzu. əmrə. həvəs. tıqalas₁₁. dıqalas. arzu. həvəs. qeyrət. mücadilə.

istək qımtım₁₁. arzu. həvəs.

istəkan bardadq.
-istəkan tüb: bardaq tabağı.

istəklənmək razı bolmaq.

istəkli ottubi₁₁. könüllü. həvəsli. qamamaqan₁₁. daynaqlı. iradəli. israrlı. razı.
-istəkli olmaq: niyyətlənmək. dəmirçiləmək₁₁.

istəksiz -istəksiz olmaq. könülsüz yapmaq. qücsünmək. zoruna gəlmək.

istəksizləşmək qamamaq₁₁. qapamaq. bıqmaq. istəyini itirmək. soğumaq.

istəmədən istəməy₁₁. aldırmadan. umursamadan. tikinə.

istəmək isətmək. isləmək. izləmək. küysünmək₁₁. könüllü olmaq. tamışmaq₁₁. arzu etmək. tavlalamaq₁₁. davlamaq. taplamaq. tələb etmək. itinmək₁₁. qızınmaq. həvəslənmək. arzulanmaq. yükünmək. çökünmək. diləmək. rica etmək.

istəmək qımtımlamaq₁₁. arzu etmək. ima etmək.

istəməmək aldırmamaq. umursamamaq.

istəməmək₁₁ aldırış etməmək. umursamamaq.

istəməy₁₁ aldırmadan. umursamadan. zidd. tikinə. hızlı oynanan bir qaraçay-malqar xalq oyunı.

istətilmək isətilmək.

istəyini itirmək qamamaq₁₁. qapamaq. bıqmaq. istəksizləşmək. soğumaq.

işti₁₁ içti. salya. tüpürük.

istimləmək₁₁ izləmləmək. tə'qib etmək. araştırmaq. bulmaya çalışmaq.

istiqrarsız uçqara₁₁. bəsituydurmaq. üstüngörü. əğikçe. gəvşək.

it -çabağı arıtqan it: uyuz it. tüləri tökülmüş it.
-it yavrusu: tübəy₁₁.
-it yavrusu: qutça₁₁. enik.
-it burun: itburnu. quşburnu. yabanı gül meyvası.
-it pisliği: çobur₁₁.
-azqın it: qafsar₁₁.
-it ayaqından: çox artıq. pək çox. dolu. -mında sən izləqən zatlar it ayaqındandı: burada sənin istədiğin şeylər çox artıqdır.
-üç aylıq it yavrusu: üçgəyir bayça₁₁.
-it pisliği: çopuv₁₁.
-avuzunda it ölgən: küfürbaz.
-qacı it: dişi it.
-içər suvunda it öltürgən: çabuq qızan. hirsli.
-it ağruv: gövdədə yaralar çıxaran bir xəsdəlik.
-it avzuna salmazlıq bolmaq: sıy, e’tibarı azalmaq. şərəfi ləkələnmək.
-it günü görmək: çox sıxıntı çəkmək. əziyət çəkmək.
-it tili çapraq: sınır otu.
-it tubanqa ürkəncə: it dumana hürgən.
-itqə biçən salqança: bir işi tərs yapmaq. biçimsiz yapılan iş.
-itləni suvqa sürmək: boş gəzmək. aylaqlıq yapmaq.
-itliqi yenqmək: bilə bilə zərər vermək. kötülük yapmaq.
-qalaq it: uyuz. başı boş it.
-qoyçu it: qoşçi it: çoban iti.
-itlik gölək: uşağın ilk geydirilən gömlək.
-itlik saç: uşağın ilk kəsilən saçı.

itdirsəyi bürtük₁₁. gözdə çıxan arpacığ.

itələmək itmək. təbərmək₁₁. təpmək.

iti cıtdan. yıttan. balığ. cırtlan. yırtlan. bilən. cürüşlü₁₁. yürüşlü. yürüq₁₁. yürük. yerik.hızlı. yüksək tempolu. yiti. çiti₁₁. cəsur. ataq. cürətli.

iti tirmən. çabuq.

itinmək₁₁ qızınmaq. həvəslənmək. arzulanmaq. istəmək.

itirmək acaşındırmaq₁₁. şaşırtmaq. ayaşdırmaq₁₁. coymaq₁₁. yoxmaq. yox etmək. harcamaq. öldürmək. gözdən itmək, itirmək. taşaytmaq₁₁. yox etmək. yoqaltmaq₁₁. utdurmaq₁₁. məğlub olmaq.

ititmək hırşılamaq₁₁. biləmək.

ititmək ışırmaq₁₁. sıbabqalamaq₁₁. tezətmək. tizətmək.

itlik₁₁ alçaqlıq. namussuzluq.

itmək 1. itələmək. təbərmək₁₁. təpmək. 2. tumpaymaq. dumpaymaq₁₁. yoxalmaq. yox olmaq. yoxolmaq. tumbolmaq₁₁. gözdən çıxmaq. taşaymaq₁₁. sıvışmaq. gizlənmək. yox olmaq. ortadan itmək. 3. acaşınmaq₁₁. şaşırmaq.

itmək yoqalmaq₁₁. yox olmaq.

itüv ütü.
-itüv urmaq: ütüləmək.

iv yiv. qır₁₁.

iy₁₁ yiyə. sahip.
-iyəsi tanımazlıq bolmaq: çox dəğişmək. əsgi görünümü pozulmaq.
-munu iyəsi qaydadı?: bunun yiyəsi nərədir?.
-baş iy: baş iq. qoca. ər.

iyə₁₁ ruh. pəri.
-yer iyəsi: topraq pərisi.

iyəki qaburqa gəmiği.
-bıqın iyəqi: qaburqanın alt üç gəmiği.
-iyəqilərin sana: iyicə dövmək. pistilini çıxarmaq.

iyələnmək₁₁ yiyələnmək. sahip çıxmaq.

iyərləmək yəhərləmək.

iyəsiz sahipsiz.
-iyəsiz malnı börü aşar: sahipsiz heyvanı qurt yer.

iygənmək₁₁ boşalmaq. havası gedmək.
-çarx iygəndi: təkərin havası sönmüş.

iyi -daha iyi: maçal₁₁. baçal. bayçal. baysal. iyi. gözəl. xoş.

iyi iqi. cumoru₁₁. yumoru. gözəl. cada₁₁. yada. sevimli. uysal. uymuşaq xuylu. iyi ürəkli. rəhimli. toyun₁₁. doyun. gözəl. netəli. turus₁₁. durus₁₁. dürüs. dürüst. doğru. düzgün. uyqun. yaraqan₁₁. yaraq₁₁. yaraqan. gözəl. netəli. tab₁₁. yaxcı. əlverişli. müsait. münasib. asuvlu₁₁. əlverişli. gözəl. uyqun.
-yaşnı bizni üygə eltsəng, tab bolur: uşağı bizim evə götürsen iyi olur.
-iyi ürəkli: qeçüvlü₁₁. rəhimli. insafli. gönlü yüncə.
-daha iyi: cıqırıq₁₁. üstün. seçgin.
-iyi cins: ertli₁₁. ertəli. netəli.
-ən iyi: saylama₁₁. seçgin. seçmə.
-ən iyi: saylanma₁₁. seçgin.
-iqi tanq: çox. bir sürü.
-bir iyi: təbi’i qi.
-iki yüzlü: totürək₁₁. tozürək. pasürək. səmimi olmayan. riyakar. -iqi tanq: çox. bir sürü.
-iyi avuz açmaq: işi xeyrə yormaq.
-iyi yora edmək: işi iyiyə yormaq.
-iyi işən edmək: işi iyiyə yormaq.
-iyi kəsək: çox miqdarda.
-iyi quvum edmək: işi iyiyə yormaq.
-iyi oquna: iyicə. əpəycə.
-iyi saqan: keşgə.
-iyi tanq: böyük ölçüdə. çox miqdarda.
-iyilik yoralamaq: iyilik diləmək.

iyiləşmək ayıqmaq₁₁. düzəlmək. qolaylanmaq₁₁. tə'mir olmaq.

iyiləştirmək taqıllamaq₁₁. daha iyi duruma gətirmək. ayıqdırmaq₁₁. düzəltmək. təmir edmək. iqiləndir₁₁. islah etmək. qolaylandırmaq₁₁. fərəhlətmək.

iyilik 1. iqilik₁₁. oqur₁₁. uğur. sağ əsənlik₁₁. rahatlıq. 2. lütf.

iyiliqsiz₁₁ həyasız. utanmaz. ərdamarı çatlaq.

iyiq gün₁₁ bazar günü.

ıyıq₁₁ həftə.
-bir ıyıqdan: bir həftəyə qədər.
-ıyıq sayın: hər həftə.

ıyıqgün₁₁ bazar.

iyiqlandırmaq₁₁ canlandırmaq. diriltmək.

iyiqlanuv₁₁ reənkərnasyon. diriltmə.

iyıqlıq₁₁ həftəlik.

iyirmək əğirmək.
-urçuq iyir: kirmanla yün əğirmək.

iyis₁₁ his. qoxu.
-iyis edmək: qoxumaq.

iyisgəmək₁₁ qoxulamaq.

ıylıq₁₁ ayıb.

ıylıqdırmaq₁₁ utandırmaq.

ıylıqmaq₁₁ utanmaq.

ıylıqmış 1. sıxılqan. çəkingən. məhcub. utanqaç. 2. içini bəlli etməyən. içinə qapanıq.

iylıqsınmaq₁₁ utanmaq. çəkinmək.

iymançaq₁₁ sıxılqan. çəkingən.

iymanmaq₁₁ çəkinmək. sıxılmaq. yüzü tutmamaq.

iymat -ıymatın sıxmaq₁₁: qorxutmaq. ürkütmək.

iymək 1. ibermək. göndərmək. 2. bıraqmaq.
-savqaları arı iydim: ərməğanları oraya göndərdim.
-gögürçünü qolumdan iyidim: gövərçini əlimdən bıraqtım.

iymənsinmək₁₁ çəkinmək. üz edəməmək. yüzü tutmamaq.

iynam₁₁ güvən. əmniyyət.

iynamsızlıq güvənsizlik. əminlik.

iynandırmaq₁₁ inandırmaq.

iynanmaq₁₁ inanmaq.

iynaq₁₁ dadlı. xoş. könül alıcı.

iynaqlamaq₁₁ oxşamaq. könül almaq. sevindirmək.

iynar₁₁ 1. inar. eşq. aşq. sevgi. 2. inam, sevgi üzərinə söylənən sözlər. mane’. mahnı. 3. inam. inanc.
-iynar aytmaq: mane’ söyləmək.

iynə₁₁ > iqnə. -çınday iyne: hörgü şişi.

iynəli₁₁ iğnəli. kirpinin tabu adı.

iyrə₁₁ at yəhəri.

iyt-biyt dep₁₁ azıcıq qalıb. zar zor.

iz -arxadan bıraxılan ız: ilizqır.

iz ləkə. tab₁₁. bərə. zədə.
-izinə aylanmaq: geriyə dönmək.
-izinə bermək: geri vermək.
-iznə burmaq: geri çevirmək.
-iznə qaytmaq: geri dönmək.
-izin eltəmək: izini təqib etmək.
-izi bilə: peşi sıra. arxasından. daha sonra.
-saban iz: sürülmüş topraq.
-suv izi: çay yatağı. çay qırağı.
-izinə aylanmaq: geri dönmək. əsgi halını almaq.
-izindən aylanmaq: tə'qib edmək. izləmək.

izçi
-izçi it: av köpəği.

izəsində hizasında. tənqli₁₁. səviyəsində.

izəv₁₁
-izəv edmək₁₁: yardımlaşmaq.

izəvləşmək isəvləşmək. birləşmək. toplanmaq. bir araya gəlmək.

izim izmi₁₁. tavır. davranış. rəftar.

izindən₁₁ peşindən. arxasından.
-izindən bolmaq: təqib etmək.
-izindən qara saban sürmək: arxasından dolab çevirmək. fitnə yapmaq.
-izindən tüşmək: peşinə düşmək. izləmək.

izinə₁₁ geriyə.

izləbmək₁₁ aramaq.
-ertləndən bəri izləb tapmayma: sabahtan bəri arayıb bulamırım.

izləmə quvuş₁₁. qovuş. tə'qib.

izləmək 1. araştırma. izindən aylanmaq: tə'qib edmək. quvqun bolmaq₁₁. arxasından sürmək. tə'qib etmək. 2. isləmək. istəmək.
-üynü baqasına köp açqa izlədi₁₁: evin dəğərinə çox para istədi.

izləmləmək istimləmək₁₁. tə'qib etmək. araştırmaq. bulmaya çalışmaq.

izlənmək₁₁ aranmaq. təqib etmə. peşindən getmək.

izləşmək₁₁ 1. birinin arxasından yönəlmək. 2. təqib etmək.

izlətmək aratmaq.

izləv arama. təqib.

izləvçü₁₁ izləyən. av köpəği.

izlik₁₁ çizgi. xədd. çəntmə. kərtmə.

izmi₁₁ izim. tavır. davranış. rəftar.

izqil₁₁ soy. döl. nəsil. quşaq. boy.

izqiltin bolmaq₁₁ birbirindən soğurmaq. iki insan arasında soğuqluq araya gəlməsi.

izsiz iz bıraqmayan.

laçın₁₁ doğan. şahin. ağdoğan. çaylaq.

lalə gülğanı₁₁. alala.

lap yap. teyxa. həp. tüzüvünləy₁₁. aralıqsız. arasız. birbiri üstünə.

lapça₁₁ yapca. düz. yassı.

laq₁₁ köpəğin tabu ismi.

lax -lax yumurta: xirə qaqqı.

lay -kən. -olaraq. -yaşlay: gənckən. gənc olaraq.

ləgən taz₁₁. tas. -ləgən gəmiği: quymuç₁₁. quyruq soxumu.

ləkə cuqu₁₁. yuqu. ırav₁₁. söqünc₁₁. iftira. söqüş₁₁. çəkiştirmə. iftira. qara sürmə. küfür.

ləkələmək şarayıblamaq₁₁. çarayıblamaq. kötülənmək. aşağılamaq.

lekələnmiş söqünclü₁₁. iftira edilmiş.

ləkəli cuqur₁₁. yuqur. bənəkli. alaca. söqümlü₁₁. qara sürülmüş. iftira edilmiş. şarayıblı₁₁. çarayıblı. qusurlu. qıravlı₁₁.