Arin qaraçay balkar -azərbaycan türkcəSİ SÖZLÜk bey hadi TƏBRİZ 2006 a 1



Yüklə 6,55 Mb.
səhifə49/65
tarix10.04.2017
ölçüsü6,55 Mb.
#13755
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   65

-baş daş: üsttiki dəğitmən daşı.
-bazman daş: tərazı daşı. qantar daşı.
-çoquraq daş: sedəf.
-qırışı daş: biləğini daşı.
-qısır daş: sərt. dayanaqlı daş.
-qol daş: daşı uzağa atama oyunu.
-qoy daşlamaq: buzulların sürüklədiği daşlar.
-göy daş: sulfat.
-mamuq daş: süngər daşı.
-otluq daş: çaqmaq daşı.
-sabanına daş atmaq: qarqış etmək.
-sın daş: məzar daşı.
-soslan daş: qıranit.
-suv daş: qaldırım daşı.
-daş atqıç: sapan.
-daş yaratılqanlı bəri: çox əsgi devirlərdən bəri.
-daş yürək: qaddar.
-daş dordan: qursaq.
-daş qabmaq: çox üzülmək. sınırsız üzülmək. kədərlənmək.
-daş maqa: qaplumbağa.
-daş salmaq: fala baxmaq.
-daş üz: put. heykəl.
-daşnı daşqa urqança söləşmək: sərt qonuşmaq. acı qonuşmaq.
-tıtır daş: qalqar. kirəç daşı.
-tirmən daş: dəğirmən daşı.
-tuzluq daş: fıçıdaki yoğurdun suyunun axması üçün üzərinə qoyulan daş.
-tüb daş: alttaki dəğirmən daşı.

tasa qatuv11. acı. kədər. qayqı. saqış11. düşüncə. qayqı. yarsı. carıs. yarıs. qayqı. saqunc11. carsı11. qayqı. zərər. ziyan. buşman11. bukman. üzüntü. kədər

taşa11 dışa. 1. sır. 2. gizli. quytu. sapa.
-tışa yer: quytu yer. gizli yer.
-dışa eşik: gizli qapı.
-dışa köllü: içinə gömülü, qapanıq.
-dışa oy: gizli düşüncə.
-dışa söz: sır. gizli söz.
-dışa sözüngü kişiqə aytma: sirini kimsəyə söyləmə.
-kişini dışıda sökmə, tuvrada maxtama: kişi gizlicə çəkiştirmə, açıqça övmə.

tasarı qarç11. niyyət. məqsəd.

tasasız qayqısız. carsuvsuz11. yarsuvsuz. zərərsiz. ziyansız. qayqısız. tınçqul11. saqışsız11. dərtsiz. qayqısız. düşüncəsiz.

tasasızlığ tınçqulluk11. sakinlik. qayqısızlıq.

taşatın11 batqın. yumuq. cumuq. yaşın. yaşrın. gizlicə.

taşaymaq11 gözdən itmək. sıvışmaq. gizlənmək. yox olmaq. ortadan itmək.
-suvqa daşaymaq: suya dalmaq. batmaq.
-gün daşaydı: günəş battı.
-gün bulutqa daşaydı: günəş buluta gizləndi.
-gözləri içinə daşaydı: gözləri çöktü.

taşaytmaq11 gözdən itmək, itirmək. yox etmək.

taşçı11 1. daş ustası. 2. falcı.

tasdan cumaqo11. yomaq. nağıl. anğıl. məsəl.

taşı -bilöv daşı: qayraq11.

taşılmaq11 daşınmaq.

taşıma -daşıma, yük heyvanı: ulov11.

taşımaq daşımaq. alıb aylan. götürmək. yetiştirmək. qöltürmək11. qaldırmaq.

taşınmaq taşılmaq11.

taşıvul11 biçin. ürün qaldırma zamanı.

taşıyan -söz daşıyan: təqoda11. dediqoducu.

taşkömür11 daşkömür.
-daşkömürləri sovumaq: birbirlərinə olan darqınlıqlarının geçməsi.

taşlamaq11 bıraqmaq. tərk etmək. çoqcuq düşürmək. düşük yapmaq.
-ata yurtun daşlaqan yer üstündən tas bolur: vətənını tərqədən yeryüzündən yox olur.
-işni daşlamaq: işi bıraqmaq.
-tük daşlamaq: tük tökmək.
-üydəqıni daşlamaq: evliyi buraxmaq, tərk etmək.

taslaq işanı11.

taşlatmaq11 cocuq düşürütmək.

taşlıq daş dordan.

tasma11 ip. sicim. ayaqqabı tikmək üçün geçi dərisindən yapılan şərit biçimindən ip.
-tasma cantav11: qayıştan dizqin.

tasmalamaq11 dəridən şərit biçimində ip kəsmək.

tasqa11 sır.

taşqal daşqal. dışqal. aşqal. qalav.

taşqın daşqın. ayırtqan11. canlı. hərəkətli. əriş11. coşqun. hərəkətli. odlu. qeyrətli.

taşsınmaq11 topallamaq. (sığır, at kimi heyvanların tırnaqlarında araya gələn rahatsızlıqtan dolayı topallaması).

taştaban daştaban. (bax > yataqay).

taştaban11 yorulmaq bilməyən. hərəkətli. dayanıqlı. muqavim.

taşyürək11 qaddar. rəhimsiz.

tat dad. tatım11. daduv11. ləzzət. -dadlı dilli: yumuşaq xuylu qabırqası yaraşqan11:

tatandırmaq dadandırmaq. iləşdirmək11. ilişdirmək11. alıştırmaq.

tatandırmaq dadandırmaq. taxdandırmaq11. alıştırmaq. öğrətmək.

tatanmaq dadanmaq. taxdanmq11. alışmaq. öğrənmək.

tataq11 dost. yoldaş.
-tataq bolmaq: dost olmaq.
-tataq edmək: dost qəbul etmək. arxadaşlıq qurmaq.

tataqlaşmaq11 arxadaş olmaq. dostluq qurmaq.

tataqlıq11 dostluq. arxadaşlıq.

tatdırmaq11 1. tattırmaq. tadına baxtırmaq. 2. vurmaq.
-qamçi tatdırmaq: qamçı vurmaq.

tatım11 1. ləzzət. tat. 2. yemək.
-aşnı tatımı: yeməğin ləzzəti.
-ertdən tatım: sabah qahvaltısı.

tatımaq11 1. yetmək. kafi gəlmək. yetişmək. 2. təsir etmək. etgilmək. təsir altında qalmaq. etgilənmək.
-aşarıqnı tuzu tatıqandı: yeməğin tuzu yetərlndi.
-içgəni tatımaq: içgili olmaq.
-qaruvuna tatımaq: quvvəttən düşmək. zayıf düşmək.
-yılı tatıqandı: sıcaq etgiləmiş.
-tavda aylanqannı tatıqandı: dağda dolaşması etgiləmiş.
-tatımaqan onov: alınmayan, hükmsüz fikir. hükmsüz qarar.

tatımlı11 1. bəsləyici. qalorisi yüksək. 2. dadlı. ləzzətli.

tatımsız11 1. bəsin dəğəri olmayan. kalorisiz. 2. ləzzətsiz. tatsız.

tatıran11 xərdəl.
-tatıran orun: xərdəl qabı.
-tatıran tuzluq: tuzlu yoğurt, xərdəllə hazırlanaraq ət yeməklərilə bərabər yenilən sos.

tatırca11 hissedilir. etgili.
-tatırca suvuq: etgili soğuq.
-tatırca onov: maqul fikir. ağıllı tovsiyə.

tatıtmaq11 yetirmək. kafi gətirmək.
-bal tatıtmaq: tadını çıxararaq içmək.
-borbayına tatıtmaq: yormaq. halsız düşürmək.
-qarıvuna tatıtmaq: bitgin düşürmək. halsız bıraqmaq.

tatlandırmaq dadlandırmaq. tamlamaq. balsıtmaq11.

tatlanmaq tatuvlanmaq11.

tatlı

tatlı dadlı. müşfiq. sevəcen. nazik. tamlı11. ləzzətli. sulu. yaqımlı11. yaxımlı. çaqımlı11. xoş. sevimli. incə. tatımlı11. dadımlı. ləzzətli. dadlı. tatuq11. yeməli. iynaq11. xoş. könül alıcı. tatuvlu11. ləzzətli. xoş. aldırlı11. cəzzab. sevimli. aldavlu11. yamşaq. yumşaq.
-dadlı yuqu: dadlı uyqu.
-tatlı söz: aybat söz.
-tatl hant: ləzzətli yemək.
-dadlı tilli: dadlı dilli.
-dadlı tənqlər: yaxın arxadaşlar.
-dadlını köp çaynasanğ, artı acı boldur: dadlıyı çox çiğnərsən sonu acı olur.

tatlıavuz11 ağzının tadını bilən.

tatlıçı11 dadlıya düşgün.

tatlığan11 xanım böcüği. gəlin böcəği.

tatlıqarın11 dadlı düşgünü.

tatran11 xərdəl otu.

tatsız dadsız. tamsız11. ləzzətsiz. sant11. yavan. tatuvsuz11. ləzzətsiz. qaramsız11. solqun.

tattırmaq tatdırmaq11. tatımsız11. tadına baxtırmaq.

tattış cocuq dilində ayaq.

tatu qurdun tabu adı.

tatuq11 dadlı. yeməli.

tatuv11 tad. ləzzət.
-tatuvuna qızmaq: tadını almaq.
-bal tatuv etdirmək: tadını çıxarmaq.

tatuvlanmaq11 tatlanmaq.

tatuvlu11 dadlı. ləzzətli.

tatuvsuz11 tatsız. ləzzətsiz.
-avruqanqa bal da tatuvsuz görünədi: xəsdə olan bal bilə tatsız görünür.

tatuya11 yüksək dağlarda yetişən, əlac olaraq kullanılan bir bitgi.

tav dav. dağ. 1. tartışma. dartış. münaqışə. dava. 2. istək. tələb. 3. tab. atlaq11. hərəkət. qımıl.
-yeti tavdan avar göylü bolqan: gücü yetməsə də yapmaya ürəkli, istəkli, azmi olan.
-dağ aslan11: qafqasya parsı.
-dağ başları11: dağ zirvələri.
-dağ biy11: dağbəy. soylu. pirəns.
-dağ bilə tənq bolqan: sıylı. e’tibarlı. şərəfli. dəğərli.
-dağ bilə tənq etmək: sıyın e’tibarını yücəltmək. şərəfini yücəltmək.
-dağ cətəkləri: dağların uzantıları.
-dağ el: dağ köyü11.
-dağ göyöl: cəsur. yiğit. qorxusus.
-dağ qoş11: dağlarda heyvan ağılı.
-dağ quş11: qartal.
-dağ suv11: dağlardan enən ırmaq.
-dağ suv çapaq11: alabalıq.
-dağ təkə: dağ geçisi.
-dağ təpsəv: dağ oyunu.
-dağda geyikdən, özəndə qoyan aşqı11: dağdaki geyiktən dərədəki tavşan yaxcı.
-dağqa minmey tüz görünməz: dağa çıxmadan ova görünməz.
-dağnu avdurmaq: zor işləri çözmək.
-dağnu barıb tüznü gəlgən: kurnaz. açıqgöz. hiləkar.
-dağnu maxta da tüznü sayla: dağı öv də ovayı seç.

tava çalqavuc11. yalqavuc. taba11.

tavaç11 -davaç bolmaq: fələc olmaq. götürüm olmaq. inme inmək.

tavacı davçı11. tapçu.

tavamlı soluvsuz11. durub dinlənmədən. fasiləsiz. üzümsüz11. aralıqsız. arasız. fasiləsiz.

tavan -çatı arası: tavan arası: yardağ. çardaq11.

tavar11 tapar. təpər.1 gürültü. patırtı. 2. pozuşma. darqınlıq. ixtilaf. anlaşmazlıq. 3. tuvar11. sığır.
-davur etmək: gürültü etmək.
-davur süyür11: gürültü-patırtı.
-tuvar mal11: böyükbaş heyvan.

tavay11 ayı avçısı.

tavçu davçu11. tapçu. davacı.

tavır izmi11. izim. davranış. rəftar.

tavlamaq11 davlamaq. taplamaq. istəmək. tələb etmək.

tavlaş davlaş. münaqişə etmək. tartışmaq.

tavlu davlu11. qızqın. odlu. ixtilaflı. münaqışəli.

tavqal11 1. cəsur. şüca'. gözübək. atılqan. yılmaz. əzimli. qararlı. ertəli. irtəli. iradəli. 2. əmin. quşqusuz. kəsin. güvənlə.
-tavqal kişi: əzimli kişi.
-tavqəl bolmaq: cəsarət etmək. cürət etmək. əzimli olmaq.
-tavqal cuvab: kəsin cəvab.
-tavqal edmək: cəsarət etmək. əzimli olmaq. yılmamaq.
-tavqal söləşmək: qararlı qonuşmaq. cəsarət qonuşmaq.
-tavqal bir ölür, arsar minğ ölür: cəsur bir kərə ölür, qorxaq bin kərə ölür.
-tavqal tavdan avar: cəsur olan dağdan aşar.

tavqıllamaq11 tapqıllamaq. ürəklənmək. cəsarət etmək. cürət etmək.

tavqıllı11 tapqıl. cəsur. qararlı. iradəli. güvənli. kəndindən əmin.

tavqıllıanmaq tapqıllannm. ürəklənmək. yürəklənmək. cəsarət edinmək. cürətlənmək.

tavqıllıq11 tapqıllıq. cəsurluq. iradəli. güvənli.

tavqılsız11 tapqılsız. iradəsiz. qorxaq.

tavqılsızlığ11 tapqılsızlıq. iradəsizlik. qorxaqlıq.

tavranış izmi11. izim. tavır. rəftar.

tavranmaq -çabuq davranmaq: tələsmək. əcələ etmək. silkinmək11.

tavranmaq -kötü davranmaq: qaqırmaq. yaxırmaq. sövmək. güstaxlıq yapmaq.

tavruq hikayə. əfsana.
-tavruq aytmaq: hikayə anlatmaq.
-tavruq bolmaq: tavruqqa qalmaq: dediqodu qonusu olmaq. dilə düşmək. dediqodu qonusu olmaq. nağıla çönmək.

tavruqlamaq məsəl uydurmaq.

tavrus11 məsəllərdə adı geçən iki başlı quş.

tavşan -tavşan dudağı: yarıq dodaqlı. ayrərin11.

tavsuz11 davsuz. tapsuz. münaqışəsız.

tavulçu11 tülkünün tabu ismi.

tavuq çəşitli quş törələrinin gənəl adı.
-ağac tavuq: ağacqaqan.
-altın tavuq: tavus quşu. sülün.
-yaz tavuq: kəklik.
-yumarıq tavuq: sülün. kəklik.
-çin tavuq: çalı xoruzu. çil kəklik.
-ərkək tavuq: xoruz.
-qaqqan tavuq: ağacqaqan.
-qırımtavuq: istambul tavuq: hindi hinduşqa.
-balalı tavuq: civcivləri olan tavuq.
-kürt tavuq: quluçqada yatan tavuq. küh toyuq.
-tavuq orun: küməs.

tavurçu11 davurçu. gürültücü. qavqacı.

tavurlamaq11 davurlamaq. gürültü çıxarmaq. patırtı etmək.

tavurlu11 davurlu. gürültü. qavqalı.
-davurlu üydə qazan qaynamaz: qavqalı evdə qazan qaynamaz.

tavursamaq11 davursamaq. sızlanmaq. ağlaşmaq. şikayət etmək.

tavus tavus quşu. altın tavuq: sülün.

tavuş11 səs.
-qaya tavuş11: yanqı. eko.
-qumqa tavuş: burunundan gələn səs.
-tavuş cayaçıq: səs. telləri.
-tavuş edmək: səslənmək. çınlamaq.
-qaya tavuş: qaytqan tavuş: yanqı. eko.

tavuşlu11 1. səsli. 2. çınlayan. 3. məşhur. ünlü.

tavuşluluq11 1. çınlama. səsli olma. 2. ünlü olma. məşhur olma.

tavuşluq11 məşhur. şanlı. mükəmməl.

tavusmaq11 1. bitirmək. tükətmək. 2. zayıf düşürmək. quvvəttən düşürmək.
-söz tavusmaq: söz kəsmək.
-bu avruv məni tavusdu: bu xəsdəlik məni zayıf düşürdü.
-işləy getib işni tavusduq: çalışıb işi bitirtik.

tavuşsuz11 səssiz.

tavuş-tüküş11 gürültü. qarqaşa.

tavusulmaq11 1. bitmək. tükənmək. 2. zayıf düşmək. quvvəttən düşmək.
-sanavu tavusulmaq: çox yaşlanmaq.

tavusum11 antlaşma. uzlaşma. müahidə.

tavusum11 son. nəhayet.

taxca quvuş11. qoşu. işqab. cıyqıç11. yıyqıc. yığqıc. duvarda nərəsə qoymaya yarayan göz.

taxda11 1. qaraçay-malqar gələnəklərndə məzarın içində ölüyü qoymaq üçün yana doğru açılan yolağ, koridor. çuxur. 2. taxda. -taxdaqa minmək: taxda çıxmaq. 3. saxla. evlək. bölük. kərdi.
-qoqqa qans taxda: qoxulu göy bölümü. çiçəklik.
-soğan taxda: soğan yetiştirilən evlək.
-taxda qögətlər: göy gövərəntilər. sovzavat.
-taxda çivi yalçı çüy11. taqoz.

taxdançaq11 dadancaq.

taxdandırmaq11 dadandırmaq. alıştırmaq. öğrətmək.

taxdanmq11 alışmaq. öğrənmək. dadanmaq.

taxi daxi. alıqa11. allıqda. olduğda. hələ.alıqınçı11. hələlik. hənuz. indidə11. yenə. tügəl11. hələ. alqınçı11. bir daxi.endidə11. şimdilərdə. artıq. alqa11.
-çox daxi: uzaq11. qat qat.

taxil etmək qəbul etmək. sanamaq11. -taxil ettirmək: qəbul ettirmək. sanatmaq11. -taxil olmaq: sayılmaq. sanalmaq11. e’tibara alınmaq. göz önündə tutulmaq.

taxıl -taxıl kəpəği: aşüqü11. -taxıl qabuğu: uçuq11. qabuq.

taxılmaq bəginmək11. sabitlənmək. bəğimək11. saplanmaq. ilinmək11. süykəlmək11. sataşmaq. türtülmək11. çarpmaq.

taxırtılı tıqırdavuq. dıqırdavuq11 gürültülü.

taxma qıtı11. baraka.

taxmaq ilindirmək11. tükrəmək11. iğnələmək.

taxtabux qanqabuz.

taxya taqıya11. taqqa. başlıq.

tay11 day11. geçi otlatırkən söylənən səscük. qunan11. -qencə tay: qısrağın üç yaşında ikən doğurduğu tay.
-böyük tay: taypa11.
-hora tay: iyi cins tay.
-barxa tay: süt içən tay.
-tay tuvmaqan yılxıdan at çıxmaz: tay doğmayan sürüdən at çıxmaz.

taya daya. 1. paya. saya. sın11. ünvan. 2. şua'. işıq.

tayaman dayaman11. ərkəklərə düşgün qadın.

tayamaq süyəmək11. söykəmək. tikmək.

tayamaq tirəmək11.

tayan ! dayan !. toqda !. dur !. -mən toqta deyirəm. sən a çallab barasa: mən dur diyirəm. sən isə sıvışıb gedirsən.

tayanamaq səbretmək. dözmək.

tayanaq ciqinci11. dəstək. sütun. tirəv11. dəstək.

tayanc11 dayanc 1. dəstək. 2. arxalıq.

tayançaq11 1. dəstək. 2. arxalıq. -taynaçaq bolmaq: dəstək olmaq.
-şintik tayançaq11: səndəl arxalığı.

tayanılmaz dözülməz. geçimsiz. zəhmətli.

tayanıq cıdam11. sərin. səbir. dözüm.

tayanıqlı bəqivlü11. sağlam. qatı.

tayanıqlı bitdək11. qəti. sağlam. dayanıqlı. ağacayaq11. yorulmaq bilməyən. hərəkətli. muqavim. toq. tox. dolu. quvvətli. sağlam. iri yapılı. qancal11. sağlam. qodur11. güclü. təməngili11. dəməngili. sağlam. güclü. əsaslı. qadav11. sağlam. sərt. qurçbel11. sağlam. güclü. tutumlu11. sağlam. yavaman11. yağaman. sağlam. -tayanıqlı qılmaq: çınıqdırmaq11. dayanıqlığı arttırmaq. sağlamlaştırmaq.

tayanıqlıq çınıquv11. sarıcılıq11. muqavimət. tutum11. sağlamlıq. -tayanıqlığı arttırmaq: çınıqdırmaq11. dayanıqlı qılmaq. sağlamlaştırmaq.

tayanıqsız təməngisiz11. dəməngisiz. gücsüz.

tayanış dayanış. artmaqlıq11. dirəniş. muqavimət.

tayanışma biriqmə11. biriqməklik11. bərabərliq. birlik.

tayanışmaq biriqmək11. birliqtə hərəkət etmək.

tayanmaq cıdamaq11. səbretmək. dözmək. dayanmaq. öşünləmək11. yüklənmək. sıxıştırmaq. əzmək. sıxmaq. qatdırmaq11. dözmək. tirəlmək11. yaslanmaq. dinlənmək.
-amanqa tayan: işin kötüyə getməsi.

tayanmaq səbretmək. qeçinmək11. dözmək.

tayanqıç əsgi evlərdə ocağın qırağında yatmaya yarayan çıxıntı.

tayaq11 1. sopa. 2. şua'.
-qolaç dayaq: dəyənək. baston.
-gün dayaq: günəş ışını.
-tayaq atmaq: dövmək. uvadıq etdmək. ovaduq edmək. azarlamaq.
-dayaqın yerəkə qaqmaq: verilən qararın yerinə gətirildiğini edmək (qəbul etmək).
-dayaq bolmaq: çox zayıflamaq.
-dayaq yanqur: sağanaq yağmur.
-tayaq qarnaş: tayaq qarnaş11: əsgi qaraçay-malqar΄da bir sopanın altından geçərək yəmin edən, böyləcə qardaş olan kimsələr.
-daynaq sınamaq11: dayaq yemək. dövülmək.
-dayaq tübündən dizilmək11: yəmin etmək.
-dayaqdan atlaqısız bolmaq11: gücsüzləşmək. quvvətli tükənmək.
-dayaqdan atlaqısız edmək: gücünü tükətmək. bitirmək.
-dəmir dayaq: daşa ya da duvara dəlik açmaq üçün sivri uçlu dəmir.
-toxmaq tayaq: çoqmaq. çomaq. baston.
-dayaq etdən ötər. söz süyəkdən ötər: sopa ətdən geçər, söz gəmiktən geçər.

tayaqçı11 dayaqçı. sığırtmac. çoban.

tayaqlaşmaq qavqa etmək. dövüşmək.

tayaqlı11 qavqaçı.

Yüklə 6,55 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   65




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin