Asosiy geologiya fanlari. Amaliy geologiya bu mutaxassislik nima Geologiya fan sifatida Kirish


Uygʻonish davri (15—17-asrlardan 18-asr oʻrtalarigacha)



Yüklə 200,27 Kb.
səhifə5/33
tarix26.11.2022
ölçüsü200,27 Kb.
#70648
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   33
Asosiy geologiya fanlari

Uygʻonish davri (15—17-asrlardan 18-asr oʻrtalarigacha)
Bu davr buyuk geografik kashfiyotlar davri tomonidan tayyorlangan. Kolumb, Magellan, Vasko da Gama sayohatlari Yerning butun yuzasida katta miqdordagi materialning to'planishiga yordam berdi. Shunday qilib, Magellanning dunyo bo'ylab sayohati davomida bizning sayyoramiz sharsimon shaklga ega ekanligi nihoyat isbotlandi. Uyg'onish davri olimlarining farazlari shu qadar ishonchli bo'lib, bunday inkor etilmaydigan faktlar bilan tasdiqlanganki, cherkov fandan orqaga chekinadi.
Uyg'onish davrida Nikolay Kopernik, Galileo Galiley va Giordano Bruno dunyoning geliosentrik modelini tasdiqladilar.
Ma'lumki, Uyg'onish davrida insoniyatning ma'naviy yuksalishi sodir bo'ldi. Jamoatning ta'siri hali ham saqlanib qolgan bo'lsa-da, uning ta'limotlari dunyoning yagona talqini bo'lishni to'xtatadi. Odamlar ilm-fanga ishona boshladilar.
Shaharlar o'sishda davom etar ekan, texnologiya rivojlandi, Yer boyliklarini qazib olish tezroq va samaraliroq bo'ldi. O'zlashtirilgan konlar soni ham ortdi.
Albatta, foydali qazilmalarni qazib olish jarayonida odamlar tog' jinslarining xususiyatlari, ularning paydo bo'lish xususiyatlari, er qobig'ining tuzilishi haqida bilimlarni to'pladilar. Ushbu materialni umumlashtirish muhim nazariy xulosalarga olib keldi.
Uyg'onish davrida geologiyaga hissa qo'shgan odamlar orasida nemis olimi Georg Bauer (yoki Agricola) ni ajratib ko'rsatish kerak. U G‘arbiy Yevropa konchilari erishgan barcha yutuqlarni sarhisob qildi. Olim minalarni yotqizish usullarini, ularning xususiyatlarini aytib berdi. Shuningdek, Agricola birinchi bo'lib minerallar va jinslar o'rtasidagi farqni aniqladi. Olim boshqa geologlarga foydali qazilmalarni aniqlash imkonini bergan ko‘plab minerallarning xossalarini tasvirlab berdi. Agricola kristallarni ham o'rgangan.
Mashhur Leonardo da Vinchi ham fanga, ba'zi geologik ma'lumotlarga hissa qo'shgan. Masalan, u jinslarning gorizontal qatlamlarda yoki burmalar shaklida joylashishi mumkinligi haqidagi fikrni bildirgan. Leonardo, shuningdek, sxolastik davr olimlaridan farqli o'laroq, qadimgi yo'q bo'lib ketgan organizmlarning topilmalarini tabiatning o'yini emas, balki haqiqatan ham ularning qoldiqlari deb hisobladi.
Uyg'onish davrida Rossiya geologiyaga o'z hissasini qo'shdi. Omonatlarni qidirish hukumat tomonidan keng tashkil etilgan. 1584 yilda Tosh ishlari ordeni tuzildi. Rossiya imperiyasi hududida ko'plab foydali qazilmalar qazib olindi. Ular boshqa mamlakatlarga ham eksport qilindi.
Daniyalik Niels Steno stratigrafiyaga asos soldi va kristall burchaklarining doimiyligi haqidagi kristallografiyaning birinchi qonunini ochdi, yer magnitlanishining birinchi ilmiy xulosasini yaratdi.
Geologiya rivojining fandan oldingi bosqichi yakunlandi. Yer haqida yetarlicha materiallar allaqachon to‘plangan. Uni faqat umumlashtirish va nazariy xulosalar bilan to'ldirish kerak edi. Ilmiy bosqichda yangi texnologiyalar va ma'naviy kuchlar bilan qurollangan insoniyat bu muammoni hal qila boshladi. Lekin, albatta, geologiya rivojlanishining ilmiygacha bo'lgan bosqichini bir zumda ilmiy bosqich bilan almashtirib bo'lmaydi. Shu bois o'z tarixida o'tish davri ham ajralib turadi.

Yüklə 200,27 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   33




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin