xmlns:w="urn:schemas-microsoft-com:office:word"
xmlns="http://www.w3.org/TR/REC-html40">
Asosiy makroiqtisodiy ayniyatlar
Asosiy makroiqtisodiy ayniyatlar
Milliy iqtisodiyot rivojlanishi jarayonlarida turli makroiqtisodiy kortasida ma'lum proporsiyalar yoki tenglik ta'minlanishi lozim. Proporsiya atamasi aynan tenglikni bildirmasdan bir butunga nisbatan uning bolaklar oarishga borsatkichlar olaklarining nisbatini, yoki shu bortasidagi nisbatni bildiradi.Bunga mavzuimizning YaMTD ning yakuniy iste'mol va milliy jamglinishini misol qilib keltirish mumkin.
Odatda YaMTD hajmida yakuniy iste'mol hajmi yuqori bordikki milliy jamglishi mumkin ekan. Demak yakuniy iste'mol va milliy jamglishi mumkin ekan
Shu bilan birga iqtisodiyotda muvozanat borsatkichlarning aynan teng borsatkichlar, yoki kortasidagi mavjud bolishi iqtisodiy qonuniyat hisoblagan orinishida hisoblangan YaIM kozaro tengligi asosiy makroiqtisodiy ayniyat hisoblanadi. Y= C+ I + G + Xn Ikkinchi bir makroiqtisodiy ayniyat investisiyalar va jamgrtasidagi tenglik hisoblanadi. Investisiyalar miqdori mamlakatdagi jamgliq borsatkich olishi uchun ayrim kolishi talab etiladi. Turli makroiqtisodiy korsatkichlar guruhlari oladigan, yoki mavjud bozaro tenglikka makroiqtisodiy ayniyat deyiladi. Xarajatlar va daromadlar korsatkichlarining oarmalar oarmalar miqdoriga bogladi. Bu ikki kortasidagi tenglikka erishish makroiqtisodiy barqarorlikka erishishning muhim shartidir.
Agarda, milliy iqtisodiyot tashqi dunyo bilan hech qanday aloqaga ega emas (Xn= 0) va davlatning iqtisodiyotga aralashuvi nolga teng (G=O), deb faraz qilinsa, unda YaIM orqali ifodalangan ishlab chiqarish hajmi ShTD ga teng borinishga ega borinib turibdiki, uy xoarishga boladi. Ya'ni: YaIM = ShTD = S + S, ayni paytda: YaIM = S + I Bu yerda makroiqtisodiy ayniyat quyidagi koladi: S + I = S + S yoki I = S Ushbu ayniyatdan kojaliklarining jamglgan istaklari tadbirkorlikning qancha miqdorda investisiyalash xohishlariga mos tushsa, unda daromadlar hajmi (S+S) va yalpi xarajatlar (S+I) hajmiga tengligiga yoki ishlab chiqarishning muvozanat darajasiga erishish mumkin
Aytaylik, mamlakat iqtisodiyoti ochiq, ya'ni eksport-import aloqalari yoyilgan, soliq solish va transfert torinishida davlat aralashuvi mavjud boarish tushunchasi murakkablashib, quyidagi koladi: S = Sp + Sd + Sx Bu yerda: Sp - xususiy jamgarmalari; Sx - boshqa mamlakatlar jamglga qolovlari kolsin. Bunday holatda jamgrinishga ega boarmalar; Sd - davlat jamgarmalari.
Bunda xususiy jamglovlari (TR), davlat zayomlari boindisidan (N) soliqlar (T) va iste'mol (S) xarajatlari yigladi. Sp = (U + TR + N - T) marmalari quyidagi miqdorga teng bo G
Bunda xususiy jamglovlari (TR), davlat zayomlari boindisidan (N) soliqlar (T) va iste'mol (S) xarajatlari yigladi. Sp = (U + TR + N - T) marmalari quyidagi miqdorga teng bo G
Agar davlat jamglsa, davlat byudjeti muvozanatlashgan, jamg byudjet taqchilligi miqdori. Boshqa mamlakatlarning jamg X yoki Sx = -Xn
Agar davlat jamglsa, davlat byudjeti muvozanatlashgan, jamg byudjet taqchilligi miqdori. Boshqa mamlakatlarning jamg X yoki Sx = -Xn
Har qanday holatda ham barcha turdagi jamgindisi investisiyalarga teng boT ) -C + ( T N )) - G + (-Xn) yoki Sp + Sd + Sx = U - C - G - Xn S = C + I + G - Xn - C - G - Xn S = I Demak, iqtisodiyotdagiinvestisiyaxarajatlarinafaqatichkijamgarmalarihisobigahamamalgaoshirilishimumkin. Mamlakatdainvestorlargakafolatlanganyuqorifoydaolishiuchunyaratilganshartsharoitlarxorijiyinvestorlaroqiminingoarmalarning umumiy yigladi: Sp = Sd + Sx = (U + TR + N TR armalarhisobiga, balkitashqidunyojamgsishigaolibkeluvchimuhimshartlardanbiridir
