Asosiy qisim



Yüklə 50,72 Kb.
səhifə10/11
tarix13.06.2023
ölçüsü50,72 Kb.
#129279
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11
Aziza kur work

Analiz-sintez metodi savod o‘rgatish darslariga rus-tuzem maktablari va tatar o‘qituvchilarining faoliyati orqali kirib kelgan. Ona tili ta’limi jarayoniga analiz-tahlil grammatik hodisaning muhim belgilarini aniqlash maqsadida, o‘rganilgan grammatik tushunchaning yangi qirralarini ochish va mustahkamlash maqsadida tadbiq etiladi. Fonetik, leksik, morfologik va sintaktik tahlil shu metodning amalda namoyon bo‘lishidir. Sintez qismlarga bo‘lib o‘rganilgan grammatik materialni yaxlitlashdir. Masalan, ot, sifat, fe’l, son kabi so‘z turkumlari o‘rganilayotganda ularga oid so‘zlar berilib, ular ishtirokida gap tuzish, aralash berilgan so‘zlardan gap tuzish, aralash berilgan gaplarni voqealar rivoji asosida tartiblashtirib matn tuzish, mazmunan tahlil qilingan rasm asosida hikoyacha tuzish kabi ishlarda sintez metodi namoyon bo‘ladi. Analiz-sintez metodida ham o‘quvchilarni faollashtirish o‘qituvchining o‘quvchilarga beradigan savol va topshiriqlariga, ishni tashkil etish shakllariga bog‘liq bo‘ladi.
Indukstiya metodida o‘quvchilar o‘qituvchi tavsiya etgan til dalillarini kuzatadi, tahlil qiladi va shu asosda xulosa va ta’riflar keltirib chiqaradi.
Dedukstiya metodida o‘quvchi tayyor qoida – ta’rif bilan tanishadi va uning mohiyatini til dalillari asosida ochadi.
Bu metodlarning samarasi o‘qituvchining savol-topshiriqlari mazmuni grammatik hodisaning muhim tomonlariga yo‘naltirilganligiga, izchilligiga, faoliyatni tashkil etish shakllariga, o‘quv vositalari (darslik, turli xarakterdagi lug‘atlar, rasm, jadvallar, texnik vositalar)ga bog‘liq bo‘ladi.
Xulosa qilib aytganda yuqoridagi barcha metodlarning muvaffaqiyati o‘qituvchining beradigan savol-topshiriqlariga bog‘liq. Yo‘l-yo‘lakay duch kelgan savollar bilan kichik yoshdagi o‘quvchining anglash faoliyatini ishga solish kutilgan natijani bermaydi.
So‘ngi yillar davomida ta’lim tizimiga an’anaviy metodlar bilan birga pedagogik texnologiya, zamonaviy pedagogik texnologiya, o‘qitish texnologiyasi kabi tushunchalar kirib keldi. Bular mazmunan bir ma’noni anglatishini pedagoglar o‘z tadqiqot ishlarida qayd etmoqdalar.


XULOSA
Usul g'oyalari chet tillarini o'rgatish uchun mo'ljallangan bir qator audiovizual kurslarda amalga oshirildi. Usulning afzalliklari orasida uning kommunikativ yo'nalishi, nutq faolligini rag'batlantiradigan ko'rgazmali vositalardan foydalanish kiradi. Usulning kamchiliklari, ba'zi ekspertlar materialni og'zaki taqdim etish va uni matnlar va yozma mashqlar shaklida grafik mustahkamlash o'rtasidagi mavjud bo'shliqni, globallik tamoyilini mutlaqlashtirishni, tarjimani sinflar tizimidan chiqarib tashlashni ko'rib chiqadilar. Usul g'oyalari keyinchalik bir qator kommunikativ va intensiv o'qitish usullarida qo'llanildi.
Ongli usullar
Bu til faktlarini o'rganish jarayonida o'quvchilarning xabardorligini va nutq aloqasida qanday qo'llanilishini o'z ichiga olgan usullar guruhidir. Usullarning asosiy didaktik tamoyili tilni o`zlashtirish jarayonida tafakkurning yetakchi rolini tan olishga asoslangan ong tamoyilidir. Bu tamoyil to'g'ridan-to'g'ri usullarning mazmunini belgilaydigan intuitivlik printsipiga ziddir. Ongli usullarning boshqa xususiyatlariga quyidagilar kiradi:
og'zaki yoki yozma matnga asoslangan nutqiy faoliyat turlarini o'zaro bog'liq holda o'rgatish;
bilimlarni muloqot qilishdan nutqiy ko‘nikma va malakalarni shakllantirishgacha bo‘lgan mashg‘ulotlarni izchillik bilan tashkil etish;
retseptiv va samarali assimilyatsiya qilish uchun mo'ljallangan o'quv materialini farqlash;
aralashuvni bartaraf etish va ijobiy transferdan foydalanish uchun talabalarning ona tiliga tayanish.
Ongli usullar orasida eng mashhurlari grammatika-tarjima, ongli-amaliy, ongli-qiyoslash,
Grammatika-tarjima usulining ommabopligi, bir tomondan, uning chet tili talabalari oldiga qo‘yilgan ta’lim maqsadlariga muvofiqligi bilan, ikkinchi tomondan, o‘qitish usullaridan meros bo‘lib qolgan an’analar bilan izohlandi. lotin Uyg'onish davrida. Chet tilini uzoq vaqt davomida o‘rganish maqsadi o‘quvchilarning umumiy ta’limini, matnlarni tarjima qilish va grammatik mashqlarni bajarish natijasida mantiqiy fikrlashni rivojlantirish deb qaraldi.
Usul vakillari uning asosiy tamoyillarini quyidagicha asosladilar:
ta’limga asoslanishi kerak yozma til, chunki faqat u haqiqiy tilni aks ettiradi;
asosiy o'rganish ob'ekti - grammatika bo'lib, uning o'zlashtirilishi til tizimi haqida tushuncha beradi;
deduksiya o'rganishning etakchi usuli sifatida qaraladi - birinchi navbatda o'quvchilar so'zlarni va grammatik qoidalarni yod olishlari kerak, so'ngra ular asosida gaplar tuzishni o'rganishlari kerak;
leksik birliklar va grammatik shakllarning ma’nosini ochishning asosiy usuli so‘zma-so‘z tarjima, ularni xotirada saqlash yo‘li esa yodlashdir;
darslar o'quv va original matnlar materiali bo'yicha olib boriladi va retseptiv tilni bilish ta'limning asosiy vazifasi deb hisoblanadi.
Grammatika-tarjima usuli bo'yicha o'qitish til tizimini yaxshi bilish va tarjima qilish ko'nikmalarini berdi, lekin turli xil muloqot holatlarida tildan amaliy foydalanishni ta'minlamadi. Bu holat tilni amaliy o'zlashtirishga qaratilgan o'qitish usullariga qiziqish tufayli o'zining ustun mavqeini yo'qotgan uslubni tanqid qilish sabablaridan biriga aylandi. Shu bilan birga, uslub doirasida ishlab chiqilgan ko'plab o'qitish usullari bugungi kunda ham qo'llanilmoqda: tarjima va kontekstdan semantizatsiya usuli sifatida foydalanish, Har xil turlar til mashqlari va boshqalar.



Yüklə 50,72 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   11




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin